Perakende Sektöründe Denkleştirme Uygulaması ve Çalışan Tercihleri Açısından İncelenmesi

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 267 - 294, 31.12.2024

Müge Leyla Yıldız , Nur Kurnaz

https://doi.org/10.62393/aurum.1566905

Abstract

Bu çalışma, Türk İş Hukuku’nda denkleştirme kavramına ve uygulanma sürecine odaklanmaktadır. Denkleştirme uygulaması, işverenlerin çalışanları haftalık çalışma süresinin üzerinde çalıştıklarında bu fazla çalışma sürelerini sonraki haftalarda eksik çalışma olarak kullandırabilecekleri bir sistemdir. Bu sistem, işin yoğun olduğu dönemlerde çalışanların fazla çalışmalarının karşılığında ücret ve dinlenme sürelerinin dengelenmesini sağlamaktadır. Çalışan perspektifinden ele alındığında, bu sistem onlara fazla çalışma sürelerini dinlenme süresi olarak kullanma fırsatı sunar ve günümüzde esnek çalışma modeli olarak da kullanılmaktadır. Ayrıca çalışanların kendilerine dinlenme süreleri ve çalışma sürelerini dengeleme şansı vermektedir.
Çalışmada, denkleştirme sürelerinin perakende sektöründeki uygulama örneklerine yer verilmiş, Türkiye’deki ve Avrupa’daki hukuki boyutu incelenmiş ve uygulama çalışanlar açısından değerlendirilmiştir. Denkleştirme uygulaması hem hukuki açıdan hem de insan kaynakları yönetimi açısından değerlendirildiğinde çeşitli avantaj ve dezavantajlar barındırmaktadır. Literatür tartışmalarının ardından 92 perakende mağazası yöneticisiyle yapılan panel toplantısı sonrasında, perakende sektöründe denkleştirme uygulamasıyla çalışan 18 satış temsilcisi ile mülakatlar yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, uygulamada denkleştirilemeyen süreler, denkleştirme sürelerinin takip zorluğu, iş sağlığı ve güvenliği açısından oluşan riskler, resmî tatillerde denkleştirmeyi uygulama güçlüğü, fazla çalışma karşılığında çalışana ücretinin ödenmemesi gibi sorunlara öneriler üretilmiştir. Ayrıca denkleştirme politikalarının daha etkili hale getirilmesi için çalışan ve yöneticilere yönelik eğitimlerin verilmesi sürecin şeffaf bir şekilde sürdürülmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Keywords

Denkleştirme Süreleri, İş Hukuku, Esnek Çalışma, İnsan Kaynakları Yönetimi, Perakende Sektörü

Ethical Statement

Etik İlkelere Uygunluk Beyanı “COPE-Dergi Editörleri İçin Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama İlkeleri” çerçevesinde aşağıdaki beyanlara yer verilmiştir: “Bu çalışmanın yazarı bu çalışma için Etik Kurul onayı gerekmediğini beyan etmiştir.

Examining The Equalization Practice in the Retail Sector: Perspectives from Employee Preferences

Abstract

This study examines the conditions under which the "equalization" concept is applied within Turkish Labor Law. The equalization practice is a mechanism that allows employers to compensate for hours worked more than the weekly working time by granting employees reduced working hours in subsequent weeks. This system ensures the alignment of overtime with appropriate compensation and rest periods, especially during peak workload periods. From the employees' perspective, it provides an opportunity to use excess working hours as rest time, making it a part of modern flexible working models. Furthermore, it enables employees to manage their rest periods and working hours better.
The research includes examples of balancing working periods in the retail sector, providing an analysis of its legal framework and its implications for employees. The equalization practice presents various advantages and disadvantages when evaluated from a legal perspective and a human resources management standpoint. After reviewing the relevant literature, interviews were conducted with 18 sales representatives working under this system in the retail sector after a panel discussion involving 92 retail store managers. The study pointed out several challenges, including unreported balancing periods, tracking balancing durations, occupational health and safety risks, complications of balancing during public holidays, and the absence of overtime compensation. Recommendations were provided to address these issues. Furthermore, it highlighted the importance of training programs for employees and managers to improve the effectiveness of balancing policies and to ensure that the process is carried out transparently.

Keywords

Equalization Periods, Labor Law, Flexible Working, Human Resources Management, Retail Sector.

Ethical Statement

Declaration of Compliance with the Ethical Principles In line with the “COPE-Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” the following statements are included: The author of this study declared that the Ethics Committee approval is not required for this study.

References

• Bodur, M. (2019). Yoğunlaştırılmış iş haftası, denkleştirme süresi ve bundan doğan hukuki sorunlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1), 285-352.
• Çalışma süresine ilişkin 2003/88/EC sayılı yönergenin AB üye devletleri tarafından uygulanması hakkında Avrupa Komisyonu raporu özet bilgi notu. Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası. Erişim Tarihi: 10 Ekim, 2024, https://www.mess.org.tr/media/filer_public/d4/5c/d45c6d84-52b6-4d08-9483-64c5e6cf67a0/calisma_surelerine_iliskin_ab_yonergesinin_uygulamasina_iliskin_komisyon_raporu_ozet_bilgi_notu.pdf
• Çelenk, H., & Atmaca, M. (2010). Esnek çalışmanın işgücü maliyetlerine ve rekabet gücüne etkisi: Tekstil sektöründe bir uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 183-202.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, T., & Özkaraca, E. (2022). İş hukuku dersleri (35. baskı). Beta Yayınevi.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2018). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi (6. baskı). Beta Yayınları.
• Eurofound. (1998). Flexibility of working time in Europe. Erişim Tarihi: 10 Ekim, 2024, https://www.eurofound.europa.eu/publications/report/1998/flexibility-of-working-time-in-europe European Commission. (2017). Report on the implementation of directive 2003/88/EC concerning certain aspects of the organisation of working time. Erişim Tarihi: 10 Ekim, 2024, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017DC0254&from=EN
• European Commission. (2020). Working time directive. European Commission.
• European Union. (2003). Directive 2003/88/EC of the European Parliament and of the Council of 4 November 2003 concerning certain aspects of the organisation of working time. Official Journal of the European Union, L299, 9-19. 10 Ekim, 2024, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32003L0088
• European Union. (1989). Council directive on the introduction of measures to encourage improvements in the safety and health of workers at work (89/391/EEC). Official Journal of the European Communities. L183, 1-8. 10 Ekim, 2024, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX%3A31989L0391
• Kamalıoğlu, N. Ç. (2013). Denkleştirme ve uygulamaları. Çalışma Dünyası Dergisi, 1(2).
• Kuroda, S., & Yamamoto, I. (2009). Estimating the effects of the ‘name-only’ managers on working hours and wages: Evidence from Japan. Journal of the Japanese and International Economies, 23(2), 109-122. https://doi.org/10.1016/j.jjie.2008.11.001
• Kuroda, S., & Yamamoto, I. (2009). Firms' demand for work hours and the nature of adjustment costs. Labour Economics, 16(2), 169-182. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2008.09.002
• Saruhan, S. C., & M. L. Yıldız (2021). İnsan kaynakları yönetimi (4. baskı). Beta Yayınları.
• Messenger, J. C., Lee, S., & McCann, D. (2007). Working time around the world: Trends in working hours, laws, and policies in a global comparative perspective. Routledge.
• Mladenović, M. (2020). The impact of flexible working arrangements on organizational performance. Journal of Business Research, 120, 151-159. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.07.033
• Mülayim, B. (2019). Türk iş hukukunda Avrupa Birliği yönergeleri çerçevesinde denkleştirme uygulaması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 68(3), 635-664.
• Nicol, A. M., & Botterill, J. S. (2004). On-call work and health: A review. Environmental Health, 3(1), 1–7. https://doi.org/10.1186/1476-069X-3-1
• Otay, D. (2022). Denkleştirme esasının hüküm ve sonuçları. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(23), 33-56.
• Yıldız, M. L. (2024). Büro yönetimine giriş. E. Kaya (Der.). Büro yönetimi. (s. 5-35) Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları.