Yunus Emre’nin Şiirlerinde Dünya Tasviri

Year 2022, Volume: 22 Issue: Özel Sayı, 79 - 104, 03.01.2022

Murat Vanlı

https://doi.org/10.18037/ausbd.1053016

Abstract

13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın başlarında yaşadığı düşünülen Yunus Emre’nin (ö. 720/1320 ?) tarihi şahsiyeti menkıbelerle iç içe geçmiş durumdadır. Mutasavvıf kimliğinin yanı sıra büyük bir şair olan Yunus Emre, daha 14. yüzyıldan başlayarak Âşık Paşa, Kaygusuz Baba gibi kıymetli takipçiler bulmuş, şöhretiyle günümüze kadar ulaşmış ve aradan geçen 700 senede binlerce şairi etkilemiştir. Yunus Emre'nin seyr ü sülûk ehline nasihatlarını içeren ve 600 beyitten oluşan mesnevi nazım şeklinde yazılmış Risâletü’n-Nushiyye ve 417 şiirden müteşekkil Divan’ı olmak üzere iki eseri mevcuttur. Bu makalede, Divan'ındaki şiirlerinden hareketle Yunus Emre'nin dünya hakkındaki düşüncelerini tespit ve tahlil edeceğiz. Onun, dünyanın yaratılışı hakkındaki düşüncelerini, dünyayı benzettiği unsurları, dünya ile mukayese ettiği mefhumları ve dünya hakkındaki umumî telakkilerini ele alacağız. Bu makalede, millî ve Türkçenin kurucu şairi olan Yunus Emre’nin Divanı’ndan hareketle metin merkezli verilerin incelenmesi yöntemiyle dünya hakkındaki duygu ve düşünce tasavvuru ortaya konulmuştur.

Keywords

Yunus Emre, Dünya, Divan, Şiir, Beyit

References

• Altuntaş H. ve Şahin M. (2012). Kur'ân-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ayverdi, İ. (2005). Misalli büyük Türkçe sözlük (I-III). İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Can, M. (1987). Yunus Emre bibliyografyası. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 0 (4), 301-319 .
• Cebecioğlu, E. (2014). Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü. Ankara: Otto Yayınları.
• Coşgun, G. ve Yıldırım, M. (2021). Yunus Emre bibliyografyası (1991-2021). Darulfunun İlahiyat, 32(‘Yunus Emre’ Özel Sayısı), 149-299. doi: 10.26650/di.2021.32.988224
• Çağbayır, Y. (2007). Ötüken Türkçe sözlük (I-V). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Dilçin, C. (1983). Yeni tarama sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gölpınarlı, A. (2015). Tasavvuftan dilimize geçen deyimler ve atasözleri. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Köprülü, M. F. (2013). Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Pala, İ. (2007). Ansiklopedik divân şiiri sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Tatcı, M. (2008). Yunus Emre külliyâtı (I-VI). İstanbul: H Yayınları.
• Uludağ, S. (2005). Tasavvuf terimleri sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Unat, Y. (2013). Yer. DİA. C. 43 (s. 478-482). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.