OSMANLI-MEMLÛK NÜFUZ MÜCADELESİNDE DULKADİROĞULLARI BEYLİĞİ

Year 2021, Volume: 9 Issue: 27, 438 - 460, 16.06.2021

Ayeşegül Kılıç

https://doi.org/10.33692/avrasyad.950858

Abstract

Dulkadiroğulları, XIV. yüzyılın ikinci yarısında özellikle Elbistan ve Maraş'ta
Memlûklerin himayesinde kurulmuş bir Türkmen beyliğidir. Memlûk hâkimiyetinden
sonra Osmanlı hâkimiyetini kabul etmiş olması sebebiyle hiçbir zaman bağımsız bir
beylik olamamıştır. Dulkadiroğulları topraklarının Memlûkler için Anadolu'nun,
Osmanlılar için Suriye'nin giriş kapısı olması, iki asra yakın bir geçmişe sahip olan
beyliğin önemini artırmıştır. İki devletin çıkarları çatışmaya başlayınca Dulkadiroğulları
Beyliği de bu çatışmanın ortasında tampon bölge olarak kalmış, ardından iki büyük
devletin nüfuz mücadelesi verdiği bir alan haline gelmiştir. Beyliğin yöneticileri bir
yandan bağlı oldukları devletlerin politikaları nedeniyle onlarla birlikte hareket etmek
zorunda kalırken, diğer yandan da farklı müttefikler arayarak bağımsızlık
mücadelesinden çekinmemişlerdir. Bu makalenin amacı, Memlûk ve daha sonra
Osmanlı Devleti gibi iki büyük devletin baskısından kurtulamayan Dulkadiroğulları'nın
stratejik önemini vurgulamak ve Dulkadiroğulları beylerinin uyguladığı diplomatik
evlilikleri ve politikaları ortaya koymaktır. Bu çalışmada dönemin çağdaş eserlerinin
yanı sıra Osmanlı kaynakları karşılaştırmalı olarak kullanılmıştır. Bu kaynaklara
yansıyan bilgiler kimi zaman açık olarak bazen de dolaylı olarak Osmanlı ile Memlûk
arasında nüfuz mücadelesinin işaretlerini vermektedir. Bu iki büyük gücün arasında
kalan Dulkadiroğulları Beyliği’nin ise diplomasinin her imkanını kullanmaya çalıştığı
özellikle Osmanlı kaynaklarına açıkça yansımıştır. Türk tarihinde uzun süre bölgesel bir
güç olarak tarih sahnesinde kalmayı başaran ve Osmanlı-Memlûk nüfuz mücadelesinin
sınandığı beylik olarak Dulkadiroğulları bu makalenin temelini oluşturmaktadır.

Keywords

Dulkadiroğulları Beyliği, Osmanlı Devleti, Memlûkler

References

• BAYKAL, Bekir Sıtkı (1957), “Uzun Hasan’ın Osmanlılara Karşı Kat’î Mücadeleye Hazırlıkları ve Osmanlı-Akkoyunlu Harbinin Başlaması”, Belleten, c. XXI/82: ss. 261- 296.
• ÇETİN, Altan (2009), Memlûk Devleti’nin Kuzey Sınırı, Ankara: T.T.K. (Türk Tarih Kurumu Yayınları)
• EDHEM, Halil Eldem (1330), “Hersek-Oğlu Ahmed Paşa’nın Esâretine Dâir Kahire’de Bir Kitâbe” TOEM (Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası), S. 28, İstanbul: ss. 200- 222