Kafka’nın ‘Dava’ ve Aytmatov’un ‘Cengiz Han’a Küsen Bulut’ Romanlarında Suçu Arayan Ceza

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 35, 576 - 589, 20.06.2023

Osman Oruç

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1241268

Öz

Yerleşmiş yahut ideal bir hukuk düzeninde suç cezayı arar. Oysa çalışmaya konu olan ve farklı edebiyatlara ait iki romanda ters yönde bir işleyişin söz konusu olduğu görülür. 1925 yılında yayımlanan ‘Dava’ adlı romanında Franz Kafka insan aklının inşası olan ve özgürlük, adalet, demokrasi hedefleriyle yola çıkan modernizmi ve bu düşüncenin belki de en somut görünüm biçimi olan modern devleti, modern devletin bireyin bütün edimlerini gözetim altında tutan panoptik iktidarını sorgular. Bireyi sadece kamusal alanlarda değil özel alanlarda da takip eden ve bir anlamda kuşatma altında tutan iktidar ile bu gerçekliğe karşı kendi kalma savaşı veren birey arasında cereyan eden gerilim ekseninde kurgulanan romanda, aydınlanma döneminden bu yana kutsalın yerine ikame edilen aklın trajedisi ortaya konulur.
Hukukun ters bir şekilde işletildiği bir yönetim anlayışının merkeze alındığı ve 1990 yılında yayımlanan ‘Cengiz Han’a Küsen Bulut’ adlı romanında Cengiz Aytmatov, diktatöryal bir düzende, kurulu düzenin devamlılığı uğruna sistemin çarkları arasında öğütülen insanların, söndürülen ocakların hikâyesini anlatır. Bu çalışmada ‘Dava’ ve ‘Cengiz Han’a Küsen Bulut’ adlı romanlarda gözlenen hukukun hukuka savaş açma gerçeği, suçun cezayı değil; aksine cezanın suçu araması gerçeği ve insan aklının üretimi olan modern devletin insana yabancılaşması meselesi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kafka, Dava, Aytmatov, Cengiz Han'a Küsen Bulut, Suç, Ceza

Teşekkür

İyi Çalışmalar...

The Punıshment Seekıng Guılt in Kafka's ' The Case' And Aıtmatov's 'The Cloud Offended by Genghıs Khan'

Öz

In an established/ideal legal order, crime seeks punishment. The crime's seeking punishment shows that the law is being applied. However, it is seen that there is a reverse operation in the two novels that are the subject of the study and belong to different periods and literatures. In his novel 'The Case', published in 1925, Franz Kafka questions modernism, which is the construction of the human mind and sets out with the goals of freedom, justice and democracy, and the modern state, which is perhaps the most concrete manifestation of this thought, and the panoptic power of the modern state that keeps all the acts of the individual under surveillance. The tragedy of the mind, which has been substituted for the sacred since the enlightenment period, is revealed in the novel, which is constructed on the axis of tension between the power that follows the individual not only in public spaces but also in private spaces and in a sense besieges him and the individual who struggles to stay on his own against this reality.
Cengiz Aytmatov tells the story of people who were grinded between the wheels of the system for the sake of the continuity of the established order in a dictatorial order, and the furnaces that were extinguished in a dictatorial order, in his novel 'Cloud to Cengiz Khan'a published in 1990, which focuses on a management approach in which the law is operated in an inverted way. In the novels, one of which questions/criticizes modernism and the other a strict regime, the voice of the individual acting with the fear of remaining human against the corrupt government is heard. In this study, the fact that the law wages war against the law, observed in the novels 'The Case' and 'Cengiz Khan'a Küsen Bulut', indicates that the crime is not punishment; on the contrary, the fact that punishment seeks crime and the alienation of the modern state, which is the production of the human mind, has been emphasized.

Anahtar Kelimeler

Kafka, Trial, Aitmatov, Cloud Offended by Genghis Khan, Crime, Punishment

Kaynakça

• Aytmatov, Cengiz. 2019. Cengiz Han’a Küsen Bulut. (Çev. Refik Özdek). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Balcı, Umut. 2012. “Franz Kafka’da Mekân ve Yabancılaşma”. International Journal of Social Science, 5(3): 35-41.
• Bauman, Zygmunt, David Lyon. 2016. Akışkan Gözetim. (Çev. Elçin Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eco, Umberto. 2014. Düşman Yaratmak. (Çev. Leyla Tonguç Basmacı). İstanbul: Doğan Kitap.
• Foucault, Michel. 2021. Özne ve İktidar. (Çev. Işık Ergüden-Osman Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel. 2000. Entelektüelin Siyasi İşlevi. (Çev. Işık Ergüden-Osman Akınhay-Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fromm, Erich. 1989. Yeni Bir İnsan Yeni Bir Toplum, (Çev. Necla Arat). İstanbul: Say Yayınları.
• Horkheimer, Max. 1998. Akıl Tutulması. (Çev. Orhan Koçak). İstanbul: Metis Yayınları.
• Jasper, James M. 2002. Ahlâki Protesto Sanatı/Toplumsal Hareketlerde Kültür Biyografi ve Yaratıcılık. (Çev. Senem Öner). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kafka, Franz. 2007. Dava. (Çev. Ahmet Cemal). İstanbul: Can Yayınları.
• Kafka, Franz. 2011. Ceza Sömürgesi. (Çev. A. Turan Oflazoğlu). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Sivri, Medine, Fulya Çelik. 2016. “Ceza Sömürgesi ve Otoriteryanizme Kafkaesk Bir Yaklaşım”. folklor/edebiyat, 22(86): 77-92.
• Şener, Hasan Engin. 2020. “Aklın Trajedisi ve Bir Suçlama Olarak Bürokrasi: Kafka’nın Dava’sı ve Şato’su”. memleket Siyaset Yönetim (MSY), 15(33): 1-34.
• Yılmaz, Onur. 2020. “Franz Kafka’nın Dava Adlı Eseri Bağlamında Siber Gözetim ve Birey”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö8): 423-431.