Orta Çağ Avrupa’sının Eli kanlı Adlî Memurları ve Kirli İşlerin Efendileri: Cellatlar

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 36, 252 - 274, 20.09.2023

Derya Gürtaş Dündar

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1287351

Öz

Erken Orta Çağ döneminin büyük bölümünde ve bunu takip eden yüzyıllarda, suç ve kanunsuzluk tüm dünyada yaygındı. Orta Çağ’da suçlu kişilerin yargılandığı adlî sistem, hem sivil mahkemelerden hem de kiliseye bağlı Engizisyon mahkemelerinden oluşuyordu. Bu bağlamda adlî sisteme hizmet eden birçok görevli vardı. Ancak, Orta Çağ'dan itibaren Batı ve Orta Avrupa toplumları, hükümlülerine ölüm cezası verme ihtiyaçlarını karşılayacak resmi bir pozisyona giderek daha fazla ihtiyaç duymaya başladılar. Bu yüzden cellatlık toplumda bir meslek olarak ön plana çıkmıştır.
Orta Çağ Dünyası ile zihin dünyamızda oluşan el baltaları ile ölüm yayan kimseler olarak tasvir edilen cellatlar, aslında faydalı birer kamu görevlisi olmuşlardır. Bir kamu celladının, görevi adlî makamlar tarafından verilen idam ve bedensel cezaları uygulamak olmuştur. Çünkü erken Orta Çağlardan itibaren eğer bir celladın yardımı yoksa, cüppeli hakimlerin ve peruklu yargıçların cezaları hiçbir işe yaramazdı. Orta Çağ Avrupa'sında cellatlar sadece infazları gerçekleştirmiyordu. Çöplerin toplanmasından fahişelerin ve cüzzamlıların takibine, pazar yerlerinin denetiminden, kanalizasyon işlerine, başıboş hayvanların kontrolüne kadar şehir hayatının düzeniyle ilgili pek çok görevi de yerine getirmişlerdir. Cellatlar, kimsenin yapmak istemediği veya tiksindiği birçok şeyi yaptıkları için kirli işlerin ustaları da denir. Bu işlerden iyi para kazanmış olmalarına rağmen toplumda katil ve kirli olarak görülmüşlerdir. Bu nedenle insanlar tarafından sevilmediler ve toplumdan izole edildiler.

Anahtar Kelimeler

adalet, Orta Çağ, cellat, şehir hayatı, zabıta, güvenlik

The Bloody Judicial Officers and Masters of Dirty Jobs of Medieval Europe: Executioners

Öz

During much of the early medieval period, as well as the centuries that followed, crime and lawlessness were rampant throughout the world. In the Middle Ages, the judicial system in which criminals were tried consisted of both civil courts and Inquisition courts affiliated to the Church. In this context, there were many officials serving the judicial system. However, From the Middle Ages the societies of Western and Central Europe were increasingly requiring an official position that would satisfy their needs for delivering capital punishment to their convicts. That's why executioner has come to the fore in society as a profession.
The executioners, who were depicted in the medieval world and in our minds as people spreading death with their hand axes, actually became useful public servants. The task of a public executioner was to carry out the death and corporal punishments imposed by the judicial authorities. For from the early Middle Ages onwards, the sentences of robed judges and wigged magistrates were useless if they were not assisted by an executioner.In medieval Europe, executioners did not only carry out executions. They also carried out many tasks related to the order of city life, from garbage collection to the follow-up of prostitutes and lepers, in sewage Works, the supervision of market places, and the control of stray animals. Executioners are also called masters of dirty jobs because they have done many things that no one else wants to do or is disgusted by. Even though they made good money from these duties, they were seen as murderers and dirty in the society. For this reason, they were not liked by the people and were isolated from society. For this reason, in this article, other different duties of executioners, who are referred to as killing machines and whose only duties are perceived to consist of execution and torture, are investigated. In addition, the public activities of the executioners and their effects on social life due to all the tasks under their responsibility are discussed.

Anahtar Kelimeler

Middle Ages, Justice, Executioner, Hangman, City Life, Police, Security

Kaynakça

• Adams, Michael. 2022. Hanging Ned Kelly: Elijah Upjohn, the Hangmen and the Underbelly of Colonial Australia. Australia:Affirm Press.
• Aksan, Yücel. 2013. “1450-1750 Yılları Arasında Avrupa’da Cadılık”. Tarih İncelemeleri Dergisi, S.XXVIII / 2, ss.355-368.
• Aksan, Yücel.. 2017. “Orta Çağ Avrupası’nda Fahişelik”. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 4 / 2: 95-111.
• Baltimorlu Fred.2002. Cellat Fred'in Anıları (Bir Celladın Anıları). Çev: Hafize Topuzoğlu, İstanbul: Yaba Yayınları.
• Bardakçı, İlhan. 1996. “İşkence”. Tarih ve Medeniyet, S. 31, İstanbul /Ekim 1996, ss 23-27 Blom, Philipp. 2014. Cadı Kazanı-Avrupa Aydınlanmasının Unutulmuş Radikalizmi. Çev. Faruk Akkuş, İstanbul: Sel Yay.
• Blom, Philipp. 2014. Cadı Kazanı-Avrupa Aydınlanmasının Unutulmuş Radikalizmi. Çev. Faruk Akkuş, İstanbul: Sel Yay.
• Berry, James. 2014. My Experiences As An Executioner. Editor: H. Snowden Ward, London: Printed By Percy Lund & Co.
• pdf: https://www.gutenberg.org/files/46579/46579-h/46579-h.htm E.T: 23.09.2022. Casteels, Isabel. 2021. “Drownings in the Dark: The Politics of Secret Executions in Antwerp, 1557-1565”. Early Modern Low Countries 5/1 : 75-97 Cohen, Esther.1989. “Symbols of Culpability and The Universal Language of Justice: The Ritual of Public Executions in Late Medieval Europe”. History of European İdeas 11: 407-416. Davies, Owen, Francesca Matteoni. 2015. “A virtue beyond all medicine’: The Hanged Man’s Hand, Gallows Tradition and Healing in Eighteenth- and Nineteenth-century England”. Social History of Medicine Advance Access May 2:1-20.
• Douglas, Davison M. 2000. “God and the Executioner: The Influence of Western Religion on the Use of the Death Penalty”. William. & Mary Bill of Rights Journal 9/1: 137-170. http://scholarship.law.wm.edu/wmborj/vol9/iss1/7 E.T: 23.09.2022. Duff, Charles.1948. A Handbook On Hangıng. London: Freedom Press. Dündar, Derya G. 2022. Avrupa’nın Karanlık Zamanları: İşkence. İstanbul: Hiper Yayınları. Fabrega, Horatio Jr. 1990. Psychiatric Stigma in the Classical and Medieval Period: A Review of the Literature. Comprehensive Psychiatry 31/ 4 (July/August): 289-306. Federici, Silvia. 2009. Caliban and The Witch:Women, The Body And Primitive Accumulation. USA:Autonomedia Publisher. Paul. 2012. Seeing Justice Done: The Age of Spectacular Capital Punishment in France. UK: Oxford University Press.
• Harrington, Joel F.2013. The Faithful Executioner: Life and Death, Honor and Shame in the Turbulent Sixteenth Century. New York: Picador Publisher.
• Herlihy, David.1973. Three Patterns of Social Mobility in Medieval History, The Journal of Interdisciplinary History, 3/4 : 623-647.
• Jager, Eric. 2021. Son Düello/Orta Çağ Fransa’sında Suç, Skandal & Düelloyla Yargının Gerçek Hikayesi. Çev. Uğur Gülsün. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Jütte, Robert. 2011. Erken Modern Avrupa’da Yoksulluk ve Sapkınlık. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Kėlėkian, Dıran. 1911. Dictıonnaire Turc-Français. Constantionople: Imprimerie Mihran.
• Klemettilä, Hannele.2016. Epitomes of Evil Representation of Executioners in Northern France and the Low Countries in the Late Middle Ages. Belgium : Brepols Publisher. Korpiola, Mia, Anu Lahtinen. 2015. “Cultures of Death and Dying in Medieval and Early Modern Europe”. Studies Across Disciplines in the Humanities and Social Sciences 18: 1–31. Kramer, Heinrich, Sprenger, James. 2018. Malleus Maleficarum. Çev: A. Polat, İstanbul: Es Yay. Lapidge, Michael.2003. The Cult of St. Swithun: Winchester Studıes 4.ii /The Anglo Saxon Minsters Of Winchester. Oxford:Clarendon Press,
• MacGregor, Lesley Bates. 2019. Criminalising Animals in Medieval France: Insights from Records of Executions”. Open Library of Humanities 5(1)/15 : 1–20. Marks, Alfred.1908. Tyburn Tree Its History And Annals. London: Brown, Langham Mattison, Alyxandra.2016. “The Execution and Burial of Criminals in Early Medieval England, c. 850-1150 / An examination of changes in judicial punishment across the Norman Conquest”. A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy University of Sheffield, Faculty of Arts and Humanities, Department of Archaeology, U.K.
• O'shea, Stephen. 2011. İnanç Denizi 0rta Çağ Akdenizinde İslam ve Hristıyanlık, Çev: Egemen Demircioglu, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Reuter, Elsa. 2013. “Treason, Passion and Power in England 1660-1685”. A Thesis submitted in fulfilment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy , The University of Adelaide School of History and Politics, Australia.
• Ruff, Julius R. 2011. Erken Modern Avrupa'da Şiddet (1500-1800). Çev: Didem Türkoğlu, İstanbul Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Robin, Gerald D. 1964. “The Executioner: His Place in English Society”, The British Journal of Sociology , 15/ 3 : 234- 253.
• Scott, Goerge R. 1995. İşkencenin Tarihi. Ankara: Dost Yay.
• Seal, Lizzie. 2016. “Albert Pierrepoint and The Cultural Persona of The Twentieth-Century Hangman”. Crime Media Culture an International Journal, 12 (1): 83-100.
• Smith, Stephen E. 2012. “Going Through All These Things Twice: A Brief History of Botched Executions”. Otago Law Review 12/ 4: 777-828.
• Stuart, Kathy.1999. Defiled Trades and Social Outcasts Honor and Ritual Pollution in Early Modern Germany. U.K: Cambridge University Press. Testas, Guy, Jean Testas. 2003. Engizisyon [Orta Çağ Hristiyan Dünyasında Dinsel Şiddet], Çev. Ali Erbaş, İstanbul: İnsan Yay.
• Wiesner- Hanks, Merry E. 2014. Erken Modern Dönemde Avrupa, 1450-1789. Çev: Hamit Çalışkan, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• William of Malmesbury. 1840. Gesta Regum Anglorum Atque Historia Novella/ Willelmi Malmesbiriensis Monachi (1090-1143). Recensuit: Thomas Duffus, Londını: Scmptibus Societatis.