Prematüre Bebeği Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Annelerin Postpartum Depresyon ve Maternal Bağlanma Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 71 - 79, 25.05.2021

Meltem Servet Yılmaz , Melahat Akgün Kostak

Öz

Çalışma prematüre bebeği yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan annelerin maternal bağlanma ve postpartum depresyon düzeylerini, postpartum depresyon ve maternal bağlanma ilişkisini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapıldı. Çalışma bir üniversite hastanesinin YYBÜ’nde prematüre bebeği yatan 98 anne ile gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri “Veri Toplama Formu”, “Maternal Bağlanma Ölçeği (MBÖ)” ve “Edinburgh Postpartum Depresyon Ölçeği (EPDÖ)” ile toplandı. Verilerin analizinde yüzdelik, ortalama ve standart sapma, Kruskal Wallis Varyans Analizi, Mann Whitney U testi ve Spearman korelasyon analizi kullanıldı. Tüm p<0.05 olan değerler anlamlı kabul edildi. Annelerin yaş ortalaması 29.11 ± 6.20, bebeklerin gestasyon yaşlarının 31.32±3.39, doğum tartılarının 1574.28±60.65, bebeklerin 39.43±15.56 günlük oldukları, yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatış günlerinin 35.23±17.60 olduğu belirlendi. Annelerin MBÖ ortalaması 100.80±4.10, EPDÖ puan ortalamaları 8.55±4.91 bulundu. Annelerin MBÖ puanları arttıkça EPDÖ puanları azaldı (p=0.038). Annelerin bebeklerini ilk kez kucaklarına alma zamanları uzadıkça MBÖ puanlarının azaldığı bulundu (p=0.012). Annelerin gebelikte yoğun üzüntü yaşama durumları ile EPDÖ puan ortalamaları arasında istatistiksel anlamlı fark bulundu (p=0.035). Çalışmanın sonucunda; prematüre bebeği YYBÜ’nde yatan annelerin maternal bağlanma ve depresyon durumları arasında ilişki olduğu, postpartum depresyonun maternal bağlanmayı olumsuz etkilediği saptandı. Ayrıca annelerin bebeklerini kucağa alma sürelerinin uzamasının maternal bağlanmayı olumsuz etkilediği belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Maternal bağlanma, prematüre, postpartum depresyon, yenidoğan yoğun bakım

Kaynakça

• 1. Alan H. (2011). Doğum sonrası dönemde sosyal desteğin anne bebek bağlılığına etkisi. Yayımlanmamıış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 2. Arslan F, Turgut R. (2013). Prematüre bebek annelerinin evdeki bakım gereksinimleri ve bakım verme yeterliliklerini algılama durumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6 (3):119-124.
• 3. Can G. (2010). Anne- yenidoğan bağının önemi. Ekşi A. (Editör) Ben Hasta Değilim- Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikososyal Yönü. İstanbul: Nobel Tip Kitabevi;s.1-5.
• 4. Cox JL, Holden JM. (1987). Detection of postnatal depression: Development of the 10-item Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS). Br J Psychiatry,150(6):782-6.
• 5. Çalık Bağrıyanık B, Yıldız D, Eren Fidancı B, Pekyiğit A. (2020). Healthy parent- infant bonding. Eurasian JHS, 3(2):40-47.
• 6. Çalık K, Aktaş S. (2011). Gebelikte Depresyon: sıklık, risk faktörleri ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1):142-162.
• 7. Çalışır H, Şeker S, Güler F, Anaç GD, Türkmen M.( 2008). The anxiety levels and needs of infants’parents in a neonatal intensive care unit. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,12(1):31-44.
• 8. Çankaya S, Yılmaz Dereli S, Can R, Kodaz Değerli N. (2017). Postpartum depresyonun maternal bağlanma üzerine etkisi. ACU Sağlık Bil Derg, (4):232-240.
• 9. Çavuşoğlu H. (2013). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Sistem Ofset Basımevi. s:57-110.
• 10. Çoban A , Arslantaş H , Dereboy F, Sarı E , Şahbaz M , Kurnaz D. (2020). Doğuma ilişkin özellikler postpartum depresyon ve maternal bağlanmayı yorduyor mu?. Life Sciences, 15(3):0-0. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsals/issue/56101/688657
• 11. Dayan G. (2019). Postpartum Depresyonda Maternal Bağlanma Ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi.
• 12. Durukan E, İlhan M, Bumin M, Aycan S. (2011). 2 hafta- 18 aylık bebeği olan annelerde postpartum depresyon sıklığı ve yaşam kalitesi. Balkan Med J, 28: 385-393.
• 13. Engindeniz AN, Küey L, Kültür S. (1996). Validated Turkish Version Of Edinburgh Postpartum Depression Scale. Bahar Sempozyumları 1 Kitabı. Ankara: Psikiyatri Derneği Yayınları, s:51-52.
• 14. Erdeve Ö,Atasay B, Arsan S, Türmen T.( 2008). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatış deneyiminin aile ve prematüre bebek üzerine etkileri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51: 104-109.
• 15. Güleç D, Kavlak O.( 2013). Baba-bebek bağlanma ölçeğinin türk toplumunda geçerlilik ve güvenirliğinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences,10(2):170-81.
• 16. Güleşen A, Yıldız D. (2013). Erken postpartum dönemde anne bebek bağlanmasının kanıta dayalı uygulamalar ile incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2):177-82.
• 17. Hergüner S, Çicek E, Annagür A, Hergüner A, Örs R. (2014). Doğum şeklinin doğum sonrası depresyon, algılanan sosyal destek ve maternal bağlanma ilişkisi. Düşünen Adam- The Journal Psychiatry And Neurogical Sciences, 27:15-20.
• 18. Kavlak O, Şirin A. (2007). Anne ve babaya ait bağlanma ve hemşirenin rolü. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 23 (2): 183-94.
• 19. Kavlak O, Şirin A. (2009). Maternal bağlanma ölçeğinin Türk toplumuna uyarlanması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (1):189-202.
• 20. Kınık E, Özcan H. (2020). Maternal bağlanmayı etkileyen faktörler ve primiparlarda maternal bağlanma durumu. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 2(1): 47-53 . 21. Kokanalı D, Ayhan S, Devran A, Kokanalı M, Taşçı Y. (2018). Sezaryen doğumun postpartum depresyona ve maternal bağlanmaya etkisi . Çağdaş Tıp Dergisi, 8 (2): 148-152 . DOI: 10.16899/gopctd.366181
• 22. Korja R, Savonlahti E, Haataja L, Lapinleimu H, Manninenet H, Piha J, Lehtonen L. (2009). Attachment representations in mothers of preterm infants. Infant Behav Dev, 32(3):305–311.
• 23. Kurnaz E. (2007). Bebeği yenidoğan yoğun bakım ünitesinde olan annelerin endişeleri ve bakım gereksinimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 24. Küçükoğlu S, Çelebioğlu A, Coşkun D. (2014). Yenidoğan kliniğinde bebeği yatan annelerin postpartum depresyon belirtileri ve emzirme özyeterlilik düzeylerinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi/Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 3 (3):921-932.
• 25. Manav G, Yıldırım F. (2010). Term ve preterm bebek annelerinin bebeklerini algılama durumları. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 32:149-157.
• 26. Mutlu C, Yorbık Ö, Tanju İ, Çelikel F, Sezer G. (2015). Doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası etkenlerin annenin bağlanması ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Derg, 16:442-450.
• 27. Nur N, Çetinkaya S, Bakır D, Demirel Y. (2004). Sivas il merkezindeki postnatal depresyon prevalansı ve risk faktörleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26 (2):55-59.
• 28. Şen S. (2009). Anneanne-anne-bebek bağlılığının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 29. Türkoğlu N, Yalçınöz H, Küçükoğlu S. (2014). Sağlıklı ve hasta bebeğe sahip annelerin doğum sonu depresyon düzeylerinin karşılaştırılması, Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 3(1):1-8.
• 30. Uludağ A, Ünlüoğlu İ. (2012). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenen bebeklerin annelerinde stres oluşturan faktörler; stresle başa çıkmada birinci basamağın rolünün belirlenmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 4(3):19-26.