ЯСАУИ КЕСЕНЕСІ ТУРАЛЫ АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ КЕЙБІР ЕҢБЕКТЕР

Yıl 2016, Sayı: 80, 116 - 126, 26.12.2016

M. B. Khozha N. Amze

Öz

Қожа Ахмет Ясауи кесенесі туралы еуропа тілінде алғаш әдебиет ХVІІ ғ. аяғында пайда болды. Ал ағылшын тіліндегі әдебиет ХІХ ғасырдың соңғы ширегінде пайда болды. Ол американдық консул Юджин Скайлер көзбен көріп жазғандарынан бастау алып, соңғылары ХХІ ғ. басына дейінгі басылымдарды қамтиды. Ғылыми-зерттеушілік тұрғыдан ағылшын тілді кәсіби орта үшін Англияда шыққан Л.Ю. Маньковскаяның аударма мақаласы маңызды. Бұған қоса Қожа Ахмет Ясауи кесенесі туралы түрлі қысқа анықтамалар АҚШ-та басылды. Кеңестер Одағында Қожа Ахмет Ясауи кесенесі туралы туристерге арналған алғашқы альбом 1980 ж. шыққан. Зерттеушілер мен зиялы қауым үшін Тәуелсіз Қазақстанда Қожа Ахмет Ясауи кесенесі туралы ғылыми зерттеулер негізінде соңғы жылдары шыққан бірнеше альбомдар басылып шыққан.

Anahtar Kelimeler

Қазақстан, Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи, Кесене, Ағылшын тіліндегі әдебиет, Юджин Скайлер, Маньковская

SOME WORKS ABOUT THE MONUMENT OF YASAUI IN ENGLISH

Öz

The first literature about the monument of Khoja Ahmed Yassaui appeared in European language in the 17th century. The literature in English about the monument of Khoja Ahmed Yassaui appeared in the second quarter of the 19th century.At the beginning it was written by the American Council Eugene Skyler and continued with the publications of the 21th century. According to the scientific research L.Y.Mankovskaya’s article translation was important in the professional English-speaking society which was published in England.Additionally different short information about the monument of Khoja Ahmed Yassaui was published in the USA. The first album was publishedin 1980 in the Soviet Union. Some albums, scientific research works about the monument of Khoja Ahmed Yassaui mainly published for researchers and intelligentsias in the Independent Kazakhstan in the last years.

Anahtar Kelimeler

Kazakhstan, Turkestan town, Khoja Ahmed Yasavi, Monument, Literature in English, Eugene Skyler, L.Iu. Mankovskaia

Kaynakça

• 1. Мавзолей Ходжи Ахмеда Ясави (библиографический указатель). Составитель Ю.А. Ёлгин. Шымкент, 1992.
• 2. Смагулов Е.А., Грирорьев Ф., Итенов А. Очерки по истории и археологии средневекового Туркестана. Алматы, 1999.
• 3. Қожа Ахмет Ясауи: библиографиялық көрсеткіш (қазақ және орыс тілдерінде) / Құрастырушылар: Н.М. Асқарбекова, А. Әбдірәсілқызы. Алғы сөзін жазған А. Әбдірәсілқызы. Ред. А. Сафуллин. Алматы: Арыс, 2008.
• 4. Витсен Н. Северная и Восточная Тартария // История Казахстана в западных источниках ХІІ-ХХ вв. Т.6. Алматы, 2006. С. 12-151.
• 5. Ужфальви Ш.-Е. Сырдарья-Зеравшан. Страна семи рек и Западная Сибирь // История Казахстана в западных источниках ХІІ-ХХ вв. Т.7. Алматы, 2006. С.153-232.
• 6. Ужфальви-Бурдон М. Из Оренбурга в Самарканд. Фергана, Кульджа и Западная Сибирь // История Казахстана в западных источниках ХІІ-ХХ вв. Т.7. Алматы, 2006. С. 232-270.
• 7. Turkistan. Notes оf a Journey in Russian Turkistan, Khokand, Bukhara, and Kuldja. By Eugene Schuyler, Phil. Dr. member of the American Geographical Society and Of The Imperial Russian Geographical Society, Etc. With Three Maps and Numerous illustrations In Two Volumes Vol. I. New York: Scribner, Armstrong & Co. 1877.
• 8. Schuyler E. Turkistan. Notes оf a Journey in Russian Turkistan, Khokand, Bukhara, and Kuldja / Ed. With Introduction by Geoffrey Wheeler. New York, Washington, 1966.
• 9. Акишев А.К. Юджин Скайлер и Стивен Грэхем // Письменные источники по истории и культуре Алматы (VІІІ-начало ХХ в.). Алматы, 2008. С. 102-123.
• 10. Ерофеева И.В., Жанаев Б.Т. О захоронении и перезахоронении останков хана Абулхаира // Древности Отрара и Отрарского оазиса, Казахстана и Евразии. Алматы, 2012. С.318-335.
• 11. Бекчурин М.-С. Описание мечети Азрета, находящейся в городе Туркестане // Военный сборник. – 1866, № 8, с. 209 (Туркестанская область. Заметки статского советника Бекчурина. Казань: Университетская типография, 1872).
• 12. Мари деУжфальви-Бурдон. Из Оренбурга в Самарканд. Фергана, Кульджа и Западная Сибирь // История Казахстана в западных источниках ХІІ-ХХ вв. Т.7. Алматы, 2006. С. 232-270.
• 13. Howorth Henry H. History of the Mongols. Part 2. London, 1880.
• 14. Koprulu Fuad.Turk edibiyatinda ilk mutasavvijlar. Ankara, 1981.
• 15. Местные известия // Туркестанские ведомости, 1906, № 71.
• 16. По краю // Туркестанские ведомости, 1906, № 79.
• 17. Дулатов М. Хазірет Сұлтан // «Қазақ» газеті / Құрастырушылар Ү. Субханбердина, С. Дәуітов, Қ. Сахов. Алматы, 1998, 40-43-бб.
• 18. Ёлгин Ю.А. Мавзолей Ходжи Ахмеда Ясави в 1920-ые годы: Изучение. Ремонт. Реставрация // Известия Министерства науки, Академии наук Республики Казахстан. Серия общественных наук. 1997, № 1, с. 44-53.
• 19. Ёлгин Ю.А., Алибаева С.К. Борис Николаевич Засыпкин и его вклад в изучение и реставрацию мавзолея Ходжи Ахмеда Ясави // Известия Министерства образования и науки Республики Казахстан, Национальной академии наук Республики Казахстан. Серия общественных наук. 2000, № 1, с. 28-39.
• 20. Маньковская Л.Ю. Некоторые архитектурно-археологические наблюдения по реставрации комплекса Ходжа Ахмеда Ясеви в г. Туркестане // Известия Академии наук Казахской ССР. Серия истории, археологии и этнографии. 1960, вып. 3 (14), с. 52-69.
• 21. Маньковская Л.Ю. О методике реставрации памятников архитектуры // Строительство и архитектура Узбекистана, 1962, № 1. С. 14-16.
• 22. Маньковская Л.Ю. К изучению приемов среднеазиатского зодчества конца ХІV в. // Искусство зодчих Узбекистана. Т. І. Ташкент: Издательство Академий наук Узбекской ССР, 1962, с. 93-142.
• 23. Маньковская Л.Ю. Восстановление декоративных облицовок мавзолея Ахмеда Ясеви в г. Туркестане. Сборник научных трудов. Вып.3. Академия строительства и архитектуры СССР. НИИ по строительству в Ташкенте. Ташкент, 1962, с.109-117.
• 24. Маньковская Л.Ю. Реставрация покрытия ребристого купола мавзолея Ахмада Яссави в г. Туркестане // Сборник научных трудов, вып.6. ЗНИИЭПГосстроя СССР в Ташкенте. 1963, с.106-110
• 25. Маньковская Л.Ю. Исследование архитектурного комплекса-мавзолея Ахмада Яссави в городе Туркестане и вопросы его реставрации. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения. Ташкент: АН Уз.ССР, 1963.- 18 с.
• 26. Маньковская Л.Ю. Ремонты и реставрация мавзолея Ходжа Ахмада // Теория и практика сохранения памятников архитектуры ЦНИИТИА, Москва: Стройиздат, 1974, с. 96-104.
• 27. Маньковская Л.Ю. Исследование архитектурного комплекса-мавзолея Ахмада Ясави в городе Туркестане и вопросы его реставрации. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искуствоведения. Ташкент. 1963
• 28. Islamic architecture and its decoration. Chicago, London. 1964.
• 29. John D. Hoag. Islamic architecture. New York, 1977.
• 30. Nagim-Bek Nourmoukhammedov. The mausoleum of Hodja Ahmed Yasevi. Alma-Ata, 1980.
• 31. Nagim-Bek Nourmoukhammedov. Ahmed Yasаwi architectural compleх. Alma-Ata, 1988.
• 32. Towards the study of forms in Central Asian architecture at the end of the fourteenth century: The mausoleumof Khvaja Ahmad Yasavi by L.Iu. Mankovskaia // Iran ХХIII, 1985. Р. 109-127.
• 33. Қожа Ахмет Ясауи кесенесі. Мавзолей Ходжа Ахмада Ясави. Mausoleum of Khoja Ahmed Yasavi. Алматы: «Эффект», 2011. Мәтін жазғандар Муминов Ә.Қ., Қожа М., Моллақанағатұлы С. Үшінші басылым. Алматы: «Эффект», 2011.