ЙАСАУИ МҰРАСЫНЫҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫНАН

Yıl 2013, Sayı: 65-66, 100 - 111, 23.12.2013

A. Kerımuly

Öz

Данышпан бабамыз Йасауидің өмірі мен шығармашылығын зерттеу ісі ертеден қолға алынғаны белгілі жайт. Өмірі мен хикметтері туралы қысқаша түрде айтылған мағлұматтар Ә.Науаи еңбектерінде де кездеседі. Бірақ өкінішке орай, ондай құнды деректердің бәрі бірдей бізге жеткен жоқ. Оның бірнеше себептері бар. Соның бірі – Кеңестік дәуірдегі солақай саясаттың салдары екені көпшілікке мәлім.
Соңғы 15-20 жыл көлемінде Йасауи хикметтері Ташкентте, Қазанда, Түркіменстанда жеке кітап болып басылып, зерттеу жұмыстары да жүргізіліп келеді.
Біздегі Йасауитану 1990 жылдардан бері қарай жандана бастады. Үлкенді-кішілі зерттеу жұмыстары жазылды. Ол жұмыстар, негізінен, Йасауидің өмірбаяны, діни қызметі, діни-идеологиялық жолы туралы болып келеді. Мақалада осы еңбектерге қысқаша шолу жасалды.

Anahtar Kelimeler

дін, ислам діні, тариқат, хикмет, сопылық, түпнұсқа, көшірме

HISTORY OF HERITAGE RESEARCH YASAUI

Öz

It is known that the work on the study of life and creativity Ahmed Yasaui conducted earlier. The writings Navoi A found brief information about the life and "Hikme". Unfortunately, all the valuable information did not reach us . There are several reasons . For example, in the Soviet period is strictly forbidden to read, store and explore the sources written in Arabic fonts. Proceedings A.Yasaui underestimates . About his "Hikmet" wrote as follows: "The content of the verses Ahmed Yasaui representant. Representant interest not only of interest as documented material on the history of language".
Over the past 15-20 years, "Hikmat" A.Yasaui published as separate books in Tashkent, Kazan, Turkmenistan, and also conducted research.
We study "Hikmet" began to develop. Since the 1990s, were written articles and monographs. These works, mainly related to autobiography, religious activities, religious-ideological way Yasaui .
This article provides a brief overview of these works.

Anahtar Kelimeler

religion, Islamic religion, sect, wisdom, Sufism, original, copy

Kaynakça

• 1. Қ.А.Иасауи. Диуани Хикмет (Даналық кітабы). Дайындағандар: Қ.Қари, Ғ.Қамбарбекова, Р.Исмаилзаде. Тегеран, «Әл хұда», 2000.
• 2. Намык Кемал Зейбек. Қожа Ахмет Йасауи жолы және таңдамалы хикметтер. Анкара, 2003.
• 3. Нысанбаев Ә., Кенжетаев Д. Қожа Ахмет Иасауи // Түркістан. Халықаралық энциклопедия. Алматы, 2000.
• 4. Көпрүлү М.Ф. Қожа Ахмет Ясауи танымы мен тағылымы. Шымкент, 1999.
• 5. Бартольд В.В. История турецко-монгольских народов. Сочинения, т. ‡, М., 1968.
• 6. Дербісәлиев Ә. Шыңырау бұлақтар. Алматы, 1982.
• 7. Қожа Ахмет Иасауи. Диуани хикмет (Ақыл кітабы). Қазақшаға аударғандар: М.Жармұхамедұлы, С.Дәуітұлы, М.Шафиғи. Алматы, 1993.
• 8. Қожа Ахмет Яссауи және Яссауийа ілімінің дүниеге келуі //Түркістан тарихы мен мәдениеті. Түркістан, 2000.
• 9. Ахмед Ясавий. Хикматлар. Ташкент, 1991.
• 10. Сүйіншәлиев Х. Ғасырлар поэзиясы. Алматы, 1987.
• 11. Сыздық Р. Ясауи тілінің қыпшақтық-оғұздық негізі// «Түркология» журналы, Түркістан, 2002, № 2.Жандарбек З. Йасауи жолы және қазақ қоғамы. Алматы, «Ел-шежіре», 2006.
• 12. Намық Кемал Зейбек. Қожа Ахмет Йасауи жолы және таңдамалы хикметтер. Анкара, 2003.
• 13. Ахмет Иасауи. Диуани хикмет (аударма, транскрипция, мәтін, сөздік). (Баспаға дайындағандар: ф.ғ.к. Т.Қыдыр, К.Мұстафаева). Түркістан, «Тұран» баспасы, 2010.
• 14. Ә.Құрышжанов. Қ.А.Йассауи шығармаларын зерттеудің кейбір мәселелері // ҚР ҰҒА Хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы, 1994, № 5.
• 15. Кенжетай Д. Қожа Ахмет Ясауи дүниетанымы. Алматы, 2008.
• 16. Наджип Э.Н. Кыпчакско-огузский литературный язык Мамлюкского Египта ХІ‡ века, автореф. докт. дисс., М., 1965.
• 17. Сыздықова Р. Ясауи «Хикметтерінің тілі», Алматы, 2004.
• 18. «Жұлдыздар отбасы АҢЫЗ АДАМ» журналы. № 15(27), тамыз, 2011 ж.