A Sustainable Proposal of Preservation for the Kurşunoğlu Mansion at Gazipaşa District in Trabzon

Year 2020, Volume: 1 Issue: 1, 59 - 76, 31.01.2020

Hatice Çıtlak Mine Esmer

Abstract

The Kurşunoğlu Mansion built in the second half of 19th century, is located in Trabzon, at Gazipaşa district. Gazipaşa district hosts lots of buildings that were built in 19th century and these buildings represent the architectural characteristics of the period. However, some of them lack of maintenance and are totally abandoned. Kurşunoğlu Mansion is located in the to the north of Gazipaşa district, at block 239, plot 16. There is an annex adjoining the building on its south. The mansion is in a detached order and is surrounded by stone masonry garden walls. The mansion consists of a basement and three floors. It has middle-sofa plan type. Outer walls are stone masonry, the floors and ceilings are timber. Mansion and the annex faced with some changes and deteriorations in time. Not only interior space but also the facades of the mansion have some unsuitable additions that damage the aesthetical value of the historic mansion. In the scope of the study, primarily, the elimination of the current damage and the cleaning of the building from unsuitable additions were aimed. Thereafter, without changing the plan of the building, a new function is suggested so as to use the building partially or room by room as a guesthouse which can be booked online from web-sites like Air-bnb. This will not change its original function and moreover will provide a chance for its annex to be in use as well as bringing some income to the family for keeping the maintenance. Kurşunoğlu mansion’s aesthetic, historical and architectural values highlight the characteristics of the 19th century Trabzon civil architecture at Gazipaşa district with its unique details. Therefore it is important to protect this precious example of cultural heritage and to hand it down to future generations by continuous maintenance and repair. It can also be role model for other historical structures of the Gazipaşa and for a sustainable plan of preservation.

Keywords

Gazipaşa district, Trabzon, 19th civil architecture, preservation, sustainability

Trabzon Gazipaşa Mahallesi’nde Kurşunoğlu Konaği için Sürdürülebilir Bir Koruma Önerisi

Abstract

Trabzon’daki Gazipaşa Mahallesi, 19. yüzyılda inşa edilmiş, dönemlerinin mimari özelliklerini taşıyan ancak bazıları çok iyi korunamamış olan çok sayıda yapıya ev sahipliği yapmaktadır. Bu yapılar içinde dikkat çekici örneklerden biri olan ve özgün niteliklerini çoğunlukla koruyabilmiş olan Kurşunoğlu Konağı, 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Yapı sadece tekil olarak değil bulunduğu çevre ile de bütüncül değerler sunmaktadır. Bu makale kapsamında bu değerleri vurgulamak ve Trabzon’un mevcut kültürel turizm potansiyeli değerlendirilerek; bu potansiyelin yapının korunmasına nasıl katkı sağlayabileceği ortaya konmak istenmiştir. Kurşunoğlu Konağı, Gazipaşa İlçesi'nin kuzeyinde, 239 ada, 16 parselde yer alır. Binanın güneyinde, bitişik nizamda, nitelikli bir ek yapısı vardır. Bir bodrum, 2 normal kat ve 1 çatı katından oluşan konak, müstakil bir düzendedir ve taş bahçe duvarları ile çevrilidir. Orta sofalı plan tipindeki yapının, dış duvarları yığma taş; yer ve tavan döşemeleri ahşap konstrüksiyondur. Konak ve ek yapısı, zaman içinde bazı değişiklikler ve bozulmalara uğramıştır. Sadece iç mekanda değil, aynı zamanda konağın cephelerinde de tarihi konağın estetik değerine zarar veren ve uygun olmayan bazı ekler görülür. Çalışma sonucunda, öncelikle hasarlı kısımların onarılması ve yapının uygun olmayan eklerden temizlenmesi önerilmektedir. Fiziksel onarım sonrasında, binanın planını değiştirmeden, ek yapısı ile ana yapıdaki bazı odaların Air-bnb gibi web sitelerinden kiralanarak, butik bir otel gibi hizmet vermesi düşünülmüştür. Bu yeni işlev önerisi, yapının konut olan asıl işlevini değiştirmeyecek ve dahası, günümüzde atıl durumda bulunan ek yapısının kullanılmasına olanak verecektir. Bu sayede yapının düzenli bakım-onarımının sağlanabilmesi için aileye bir gelir sağlanacaktır. Bu makalede ele alınan Kurşunoğlu Konağı’nın estetik, tarihi ve minari özellikleri, Gazipaşa semtinin 19. yüzyıl sivil mimarisinin genel özelliklerini özgün detayları ile yansıtmaktadır. Bu nedenle, bu değerli sivil mimarlık örneğini korumak ve sürekli bakım ve onarım yaparak onu gelecek nesillere aktarmak büyük önem taşır. Kurşunoğlu Konağı için bu öneri gerçekleştirilebilirse, bunun Gazipaşa'nın diğer tarihi yapıları için de sürdürülebilir model oluşturması hedeflenmektedir.

Keywords

Gazipaşa mahallesi, Trabzon, 19.yy sivil mimarisi, koruma, sürdürülebilirlik

References

• AHUNBAY, Z., 1996. Tarihi çevre koruma ve restorasyon. İstanbul: Yem Yayınları. ANONİM, 1996. Belge. [arşiv belgesi ] Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi, Trabzon. BÖLÜKBAŞI, A., 2006. Anılarda Trabzon. Cilt I,II. Trabzon: Serander Yayınları. ÇITLAK, H. A., 2019. Trabzon Gazipaşa Mahallesi’nde Kurşunoğlu Konağı restorasyon projesi. Yüksek Lisans Tezi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi. DÜZENLİ, H. İ., 2010. Trabzon kent mirası yer yapı hafıza, Trabzon mahalle isimleri. İstanbul: Klasik Yayınları. KARPUZ, H., 1991. Trabzon evlerinin mimari özellikleri. İçinde: Türk Halk Mimarisi Sempozyumu, 05-07 Mart 1991, Konya. ÖZEN, H., TULUK, Ö. İ., ENGİN, H. E., DÜZENLİ H. İ., SÜMERKAN, M. R., TUTKUN, M., DEMİRKAYA, F. Ü., ve KELEŞ, S., 2010. Trabzon kent içi kültür varlıkları envanteri. Trabzon: Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları. SESLİ, C., 1996. Trabzon geleneksel kent konutlarının girişleri üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi.