BİNGÖL’DE AVCILIK GELENEĞİ VE AVCI FIKRALARI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 27 - 59, 29.06.2021

Ömer Faruk Elaltuntaş

https://doi.org/10.53440/bad.901854

Öz

Halk Edebiyatı, milletimizin yüzyıllar boyu süregelen kültür hazinesidir. Bu engin hazine içerisinde destanlardan efsanelere, masallardan halk hikâyelerine kadar birçok sözlü kültür unsuruna rastlamak mümkündür. Bu unsurlardan biri de fıkradır.
Türk milletinin mizah anlayışının en belirgin kültür hazinesi olan fıkralar, literatür içerisinde yerini alma sürecinde geçmişten günümüze kadar pek çok araştırmacı tarafından tanımlanmış, tasnif edilmiş; derleme çalışmaları sonunda örneklerle ortaya konmuştur.
Sadece Bingöl’de değil, Türk kültürünün yaşadığı her yerde önemli bir yeri olan avcılık ise birçok anlatı türünde önemli yer edinmiştir. Avcı fıkraları, bu bağlamda değerlendirilen diğer anlatı türlerine nazaran daha mizahi bir yönde olduğu için dikkat çekicidir.
Bu çalışmada Bingöl yöresinde önemli bir sosyal aktivite olan avcılığa bağlı olarak anlatılan avcı fıkraları derlenerek bu konuda bir perde aralanmaya gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gelenek, Halk Edebiyatı, Fıkra, Avcılık, Bingöl

Kaynakça

• ALAY, Okan (2005), Bingöl Masalları (İnceleme-Metin), (F. Üni. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Elazığ.
• AKPINAR, Birsen (2007), Sivas Fıkraları (Yapı-İşlev-Bağlam) (G.antep Üni. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Gaziantep.
• ANA BRİTANNİCA (1999), Avcılık maddesi, 3.c., Ana Yayıncılık, 387-394
• ARTUN, Erman (2004), Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri, Kitabevi, İstanbul.
• BAYAT, Fuzuli (2005), “Sosyo-Ekonomik Bağlamda Avcılık Kültü ve Av İyesi”, Folklor/Edebiyat, Sayı: 44, s. 49-63. CAFEROĞLU, Ahmet (1972), "Türklerde Av Kültürü ve Müessesesi", VII. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, s. 169-174. ÇELİK, Ali (2001), “Tarih Araştırmalarında Sözlü Kaynakların Önemi ve Fıkralardan Tarihi Öğrenmek”, Millî Folklor, Yıl:13, Sayı: 52, s. 79-86. EKER, Gülin vd. (2003), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Milli Folklor Yayını, Ankara.
• EKİCİ, Metin (2004), Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri, Geleneksel Yayınları, Ankara.
• ERGİN, Muharrem (1998), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/ Yayım/ Tanıtım, İstanbul.
• HUŞ, Savni (1974), Av Hayvanları ve Avcılık, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• İNAN, Abdülkadir (2000), Tarihte ve Bugün Şamanizm, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• KAFESOĞLU, İbrahim (1982), Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• ÖZBAY, Erhan (2006), Elazığ Yöresi Avcılık Terimleri Sözlüğü, (F. Üni. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Elazığ.
• ÖZBAY, Güven (1999), “Türk Kültüründe Avcılığın Temel Dayanakları”, Acta Turcica, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 32-49.
• TAN, Nail (2008), Folklor (Halkbilimi) Genel Bilgiler, Özal Matbaası, İstanbul.
• T.C. Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2005), Türkiye’de Av ve Yaban Hayatı, Ankara.
• TÜRKAN, Kadriye (2008), “Azeri Masallarında Av Kültü ve Av Anlayışı,” Millî Folklor, Yıl: 20, Sayı: 80, s. 70-76.
• TÜRKMEN, Fikret (1999), Nasreddin Hoca Latifelerinin Şerhi (Burhaniye Tercümesi), Akademi Kitabevi, İzmir.
• YILDIZ, Naciye (1995), “Manas Destanı ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller”, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.