AB’nin Stratejik Özerklik Çabaları, Stratejik Pusula ve Türkiye’ye Muhtemel Yansımaları

Year 2022, Volume: 6 Issue: 1, 67 - 95, 30.05.2022

Şafak Oğuz , Ferhan Oral

Abstract

Avrupalı devletlerin stratejik özerkliğe sahip olma ve kendi Ordularını kurma hayalleri uzun süreden beri AB’nin gündeminde yer almaktadır. ABD’nin Avrupalı müttefiklerine danışmadan Suriye ve Afganistan’dan askerlerini çekmesi yada AB’yi dışlayan AUKUS projesini ilan etmesi gibi ABD ile yakın dönemde yaşanan krizler AB’nin stratejik özerklik sürecine yönelik çalışmalarını hızlandırmıştır. Tüm bu krizlerin ortasında AB, özerk güvenlik ve savunma politikalarının temelini ortaya koyan Stratejik Pusula adlı dokümanı hazırlamaya başlamış ve 2022 Mart ayında onaylamıştır. Her ne kadar artan Rusya tehdidi karşısında Avrupalı devletlerin bir bölümü uzun süredir ABD’nin güvenlik garantisini ve NATO’nun rolünün önemini vurguluyor olsalar da Rusya-Ukrayna krizinin tam ortasında onaylanan bu doküman, beklentilerin aksine Avrupalıların ABD ve NATO’dan ayrılma niyetlerini ortaya koymuştur.

Keywords

AB, ODGP, Avrupa Ordusu, Stratejik Özerklik, Stratejik Pusula

References

• “Fransa Cumhurbaşkanı Macron: NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti”, BBC News Türkçe, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50342428, (Erişim Tarihi: 04.11.2021).
• “Headline Goal 2010”, Annex 1, EU Security and Defence, Core Documents 2004, Volume V,Chaillot Papers No 75, Paris: EU ĐSS, February 2005, s.112-113
• “Implementation Plan on Security and Defence”, 14392/16, Brussels, 14 November 2016, https://www.consilium.europa.eu/media/22460/eugs-implementation-plan-st14392en16.pdf, (Erişim Tarihi:13.11.2021)
• “No: 98, 22 Mart 2022, AB Tarafından Onaylanan “Stratejik Pusula” Başlıklı Belge Hk.”, Dışişleri Bakanlığı Resmi İnternet Sayfası, https://www.mfa.gov.tr/no_-98_-ab-tarafindan-onaylanan-stratejik-pusula-baslikli-belge-hk.tr.mfa (Erişim Tarihi:26.04.2022)
• North Atlantic Treaty Organization, “Wales Summit Declaration”, https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_112964.htm, (Erişim Tarihi: 04.11.2021).
• North Atlantic Treaty Organization, “Warsaw Summit Communiqué”, https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_133169.htm, (Erişim Tarihi: 04.11.2021).
• “Shared Vision, Common Action:A Stronger Europe, A Global Strategy for the European Union’s Foreign and Security Policy” June 2016, https://eeas.europa.eu/archives/docs/top_stories/pdf/eugs_review_web.pdf, (Erişim Tarihi:13.11.2021)
• “Trump tells NATO leaders to increase defense spend to 4 percent”, Reuters, July 18, 2021.
• “Where will the EU's Strategic Compass point?”, European Parliament, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2021/698057/EPRS_BRI(2021)698057_EN.pdf, (Erişim Tarihi:04.11.2021)
• BÜYÜKBAŞ Hakkı, “Avrupa Güvenlik Strateji Belgesi ve Türkiye” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi Cilt:61, Sayı:1, 2006, s.37-66.
• COBO Fuente Ignacio-Veronica Dominguez Donaire, “Present and Future of the Common Security & Defence Policy”, paper of the Spanish National Defence Advanced Studies Centre (CESEDEN)/ Instituto Español de Estudios Estratégicos (IEEE), Work Document 01/2018-T.
• CHRISTIANSEN Thomas-vd., “Understanding and Assessing the Maastricht Treaty”, European Integration, Vol.34, No.7, 2012, pp. 685-698.
• EFE Haydar, “AB’nin Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası” Oluşturma Çabaları”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, 2007, s.1-31.
• EMMOT Robin, Factbox: 'Strategic Compass': EU sets dates for new military force, Reuters, November 16, 2021.https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/strategic-compass-eu-sets-dates-new-military-force-2021-11-16/, (Erişim Tarihi: 17.11.2021)
• FIOTT Daniel, “Strategic autonomy: towards 'European sovereignty' in defence?”, European Union Institute for Security Studies (EUUISISS), November 2018.
• KALKAN Erol-Elifnur Kılıç, “Avrupa Birliği Ortak Güvenlik ve Savunma Politikasında Yumuşak Güç Krizi: Ukrayna Örneği”, İMGELEM, Cilt: 3, Sayı: 5, 2019, s. 193-206.
• KISACIK Sina-Fahri Erenel, “Doğu Akdeniz Güvenlik Algılamaları Bağlamında, Kalıcı Yapılandırılmış İşbirliği Savunma Anlaşması”, Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 2 (1), 2019, ss. 51-76
• MADAK Özlem-Ebru Gençalp, “2011 Libya Krizi ve Avrupa Birliği’nin Askeri Müdahale Girişimi”, Journal of Yasar University, Special Issue on 3rd International EUREFE Congress, 2020, s.1-20.
• MADAK Özlem, 2011 Libya Krizi ve Avrupa Birliği’nin Askeri Müdahale Girişimi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019, s.78.
• “No: 98, 22 Mart 2022, AB Tarafından Onaylanan “Stratejik Pusula” Başlıklı Belge Hk.”, Dışişleri Bakanlığı Resmi İnternet Sayfası, https://www.mfa.gov.tr/no_-98_-ab-tarafindan-onaylanan-stratejik-pusula-baslikli-belge-hk.tr.mfa
• ÖZDAL Barış, “Lizbon Reform Andlaşması’nın Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’na İlişkin Düzenlemelerinin Analizi”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, 2008, s.125-161
• PAGANI Fabrizio, “A New Gear in the CFSP Machinery: Integration of the Petersberg Tasks in the Treaty on European Union”, European Journal of lnternational Law, Nu: 9, 1998, pp 737-749.
• PIERINI Marc, “The High Cost of An Unpredictable Turkey”, European Business Review, https://www.europeanbusinessreview.eu/page.asp?pid=5469, (Erişim Tarihi: 11.10.2021)
• SHEA, Jamie “The AUKUS deal: a moment of truth for Europe and for security in the Indo-Pacific region”, Friends of Europe, https://www.friendsofeurope.org/insights/the-aukus-deal-a-moment-of-truth-for-europe-and-for-security-in-the-indo-pacific-region/, (Erişim Tarihi:03.11.2021).
• STICKINGS, Tim “Afghan crisis a 'catalyst' for European defence autonomy”, The National News, September, 02, 2021. WAL Jessika ter,v.d., “Europe’s Role in the World: The Invasion of Iraq and the Outbreak of the Second Gulf War”, The European Public Sphere and the Media, Anna Triandafyllidou, Ruth Wodak and Michał Krzyżanowski, der., Palgrave and Macmillan, London. 2009, s.198-218.
• ZANDEE, Dick-vd., “The EU’s Strategic Compass for security and Defence: Squaring Ambition with Reality”, Clingendael Report, https://www.clingendael.org/sites/default/files/2021-5/Report_The_EUs_Compass_for_ security_and_defence_May_2021.pdf, (Erişim Tarihi:13.11.2021)