Otizm Spektrum Bozukluğu Olan ve Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Empati Becerilerinin Karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 2, 346 - 357, 28.12.2020

Alev Girli , Ahmet Bilal Özbek

Öz

Özel gereksinimli olan çocukların zihin kuramı becerilerinin tipik gelişen akranlarına göre daha sınırlı olduğu bilinmektedir. Farklı tanı gruplarında bu becerilerin düzeyine ilişkin yapılan çalışmalar öğretim içeriğinin oluşturulması açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı otizm spektrum bozukluğu (OSB) ve zihinsel yetersizliği (ZY) olan çocukların empati becerilerinin karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunda 9-16 yaşları arasında 84 (n=43 OSB, n=41 ZY) özel gereksinimli çocuk ve onların ebeveynlerinden oluşmaktadır. Çocukların empati ve sistematize düzeyleri Girli ve diğ. (2017) tarafından geçerlik ve güvenirliği yapılmış olan Çocuk Empati-Sistematize Ölçeği (EQ_SQ) Türkçe formu kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler analiz edildiğinde ZY olan çocukların empati düzeylerinin OSB’li çocuklara göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülürken, OSB’li çocukların sistematize puanlarının ise ZY olan çocuklara göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışma grubunda yer alan çocukların empati ve sistematize puanlarının arasında cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklı görülmemiştir. Bulgular otizm spektrum bozukluğu olan çocukların almakta oldukları destek özel eğitim hizmetleri içerisinde empati becerilerine ilişkin öğretimlerin olması gerektiğini göstermektedir. Bulgular alanyazında var olan çalışmalar ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

otizm spektrum bozukluğu, empati, zihinsel yetersizlik

Kaynakça

• Auyeung, B., Wheelwright, S., Allison, C., Atkinson, M., Samarawickrema, N., & Baron-Cohen, S. (2007). The children’s empathy quotient and systemizing quotient: Sex differences in typical development and in autism spectrum conditions. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39(11), 1509–1521.
• Badenes, L. V., Clemente Estevan, R. A., & García Bacete, F. J. (2000). Theory of mind and peer rejection at school. Social development, 9(3), 271-283.
• Baron-Cohen, S., Wheelwright, S., & Jolliffe, A. T. (1997). Is there a" language of the eyes"? Evidence from normal adults, and adults with autism or Asperger syndrome. Visual cognition, 4(3), 311-331.
• Baron-Cohen, S. (2001). “Theory of mind and autism: a review.”, Special Issues of International Review of Mental Retardation, 23, 169-175.
• Baron-Cohen, S & Wheelwright, S. (2004). The empathy quotient: an investigation of adults with Asperger syndrome or high functioning autism and normal sex differences. J Autism Dev Disord, 34, 163-175.
• Baron-Cohen, S., Knickmeyer, R. & Belmonte, M. K. (2005). Sex differences in the brain: implications for explaining autism. Science, 310, 819-823.
• Baron-Cohen, S., Cassidy, S., Auyeung, B., Allison, C., Achoukhi, M., Robertson, S., et al. (2014). Attenuation of typical sex differences in 800 adults with autism vs. 3,900 controls. PLoS ONE, 9(7). e102251. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0102251
• Blacher, J., Kraemer, B., & Schalow, M. (2003). Asperger syndrome and high functioning autism: research concerns and emerging foci. Current opinion in Psychiatry, 16(5), 535-542.