Çoğulculuk ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları (1924-2018): Eleştirel Bir Analiz*

Year 2021, Volume: 12 Issue: 2, 469 - 499, 28.12.2021

Mustafa Ceylan Hunkar Korkmaz

https://doi.org/10.51460/baebd.992581

Abstract

Bu çalışma kapsamında Türkiye’deki eğitim programlarının çoğulculuk perspektifinden eleştirel program teorisi yaklaşımı kullanılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel yaklaşımla tasarlanan araştırmada bütüncül çoklu durum çalışması deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın veri setini 1924-2018 yılları arasında yayımlanan sosyal bilgiler dersi öğretimine yönelik hazırlanan resmi öğretim programları oluşturmaktadır. Araştırmada veriler çoğulculuğun boyutlarına ilişkin belirlenen kod ve temalar ile eleştirel analiz soruları kullanılarak betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda programların “teorik ve ideolojik arka planı” ile “ birey ve bireysel/toplumsal farklılıklara”, “düşünme becerilerine”, ”sosyal sorunlara” , “çoğulcu değerlere” yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Çoğulculuk bağlamında programların geçmişine ve bugününe ilişkin yapılan eleştirel tespitlerin eğitimi etkileyen ve eğitimden etkilenen tüm bireylerin programa dair anlayışlarının derinleşmesine katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Keywords

Çoğulculuk, Çoğulcu eğitim programı, Eleştirel program teorisi, Sosyal bilgiler dersi öğretim

References

• Acat, B. (2006). Hayat boyu öğrenme anlayışı içinde yeterliliğe dayalı okul modeli: İçinde: Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları (Derleyen: Ş. Abak). Ankara: Eğitim-Bir-Sen Yayınları
• Akar, H. (2016). Durum çalışması. İçinde: Eğitimde nitel araştırma desenleri, A. Şaban ve A. Ersoy (Ed.) (s.111-151). Ankara: Anı Yayıncılık
• Akbaş, O. (2013). Eğitim bilimlerinde yeni yönelimler. Karip, E. (Ed), Eğitim bilimine giriş (s.327-358). Ankara: Pegem Akademi.
• Akhan, N. M., Çicek, S., ve Mert, H. (2019). Cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler programlarında değişen “iyi vatandaşlık” algısı. Anemon Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7 (2), 9-19
• Akhan, O., ve Yalçın, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programlarında çok kültürlü eğitimin yeri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 12-27.
• Akpınar, M., ve Kaymakçı, S. (2012). Ülkemizde sosyal bilgiler öğretiminin genel amaçlarına karşılaştırmalı bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 605-626.
• Aktan, S. (2006). Sosyal bilgilerin bir öğretim alanı olarak gelişimi ve cumhuriyet dönemi program tasarılarına olan yansımalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Aktürk, Ş. (2018). One nation under Allah? Islamic multicultiralism, muslim nationalism and Turkey’s reforms for Kurds, Alevis and Non-muslims. Turkish Studies, (19 (4), 523-551.
• Alp, H. (2017). Meşrutiyetten Cumhuriyete Türkiye’de İlköğretim ve Müfredat Programları, İstanbul. Nobel Akademi Yayıncılık
• Alp, S., ve Taştan, N. (2011). Türkiye’de ırk veya etnik köken temelinde ayrımcılığın izlenmesi raporu (1 Ocak- 31 Temmuz, 2010). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Alvarez, L. (2018). Education and pluralism: Towards a democratic theory of education in Europe. Intercultual Human Rights Review 349.
• Appelbaum, P. (2002). Multicultural and diversity education. California: Library of Congress Cataloque
• Applebee, A. N. (1996). Curriculum as conversation: transforming traditions of teaching and learning. Chicago: University of Chicago Press
• Apple, M. (1985). The culture and commerce of textbook. Journal of Curriculum Studies, 17 (2).
• Apple, M. (2012). Eğitim ve iktidar. (Çev: E. Bulut). İstanbul; Kalkedon Yayınları.
• Aykaç, N.(2007). İlköğretim programında yer alan etkinliklerin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 8(2).
• Aykaç, N. (2011). Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda günümüze sosyal bilgiler programının eğitim programı öğeleri açısından değerlendirlmesi, İlköğretim Online. 10 (2). 406-420.
• Banks, J. A. (2000). Multicultural education: issues and perspectives. New York: John Wiley and Sons
• Banks, J. A. (2007). Diversity and citizenship education: Global perspectives. San Fransisco, CA: Jossey Bass Press
• Banks, J. A. (2008). Diversity, group identity and citizenship education in a global age. Journal of Educational Researcher, 37, 129-139.
• Baran, T. A. (2010). Atatürk’ün eğitim düşüncesi. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.13-34). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi
• Başgöz, İ. (2010). Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’de eğitimin genel görünümü. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğtim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.7-12). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Bayri, H. (2008). Türkiye’de kimlik siyaseti sorunu ve ulusal kimlik (1980 sonrası döneme sosyo-politik bir bakış). Yayımlanmış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum
• Biesta, G. (2013). Knowledge, judgement and the curriculum on the past prenset and the future of the idea of the practial. Journal of curriculum Sudies, 45 (5), 684-696.
• Bilgili, A. S. (2015). Geçmişten günümüze sosyal bilimler ve sosyal bilgiler. İçinde: Sosyal bilgilerin temelleri, A. S. Bilgili (Ed). (s.2-34). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türkiye’de eğitim bilimleri tarihi. Ankara; Anı Eğitim Yayıncılık
• Bümen, N. T., ve Aktan, S. (2014). Yeniden kavramsallaştırma akımı ışığında Türkiye’de eğitim programları ve öğretim alanı üzerine özeleştirel bir çözümleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22 (3), 1123.
• Carlson, M., ve Kanci, T. (2016). The nationalized and gendered citizen in a global world-examples from textbooks, policy and steering documents in Turkey and Sweden. Gender and Education
• Cartes. C. E. (1991). Pluribus and unum: The quest for community amid diversity. The Magazine of Higher Learning, 23 (5), 8-13
• Caymaz, B. (2008). Citizenship education in Turkey. In: Education in Turkey (Eds: M. Nahl, A. Akkoyunlu ve S. Wingley). Münster: Woxmann.
• Chambers. R. (2010). Paradigms, poverty and adaptive pluralism. LDS Working Papers, (344),01-57.
• Cicioğlu, H. (2010). Türkiye Cumhuriyet’inde orta öğretimin gelişimi. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.137-172). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Cirik, İ. (2008). Çokkültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,34 (34).
• Conyer, B. (2011). Pluralism in Jewish education. Amsterdam: Spinger.
• Coşkun, H. (2016). Kültürlerarası eğitim: Türkiye ve Almanya örneği. Ankara: Kondrad-Adenauer-Shifturg
• Crawford, E. O., ve Kirby, M. M. (2008). Fostering students global awarenes: technology applications in social studies teaching and learning. Journal of Curriculum and Instruction (Jo CI), 2 (1), 56-73
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: chnasing among five approaches. Thousand Oaks: Sage.
• Crouch, M., ve McKenzie, H. (2006). The logic of small samples in interview-based qualitative research. Social Science Information, 45 (4)
• Çapa, M. (2005). Cumhuriyet’in ilk yıllarında tarih öğretimi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi
• Çatak, M. (2015). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarının incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 19 (62)
• Çayır, K. (2009). “We should be ourselves before being a European”: the new curriculum, new textbooks and Turkish modernity. Education Sciences: Theory & Practice 9 (4). 1681-1690
• Çayır, K. (2015). Citizenship, nationality and minarities in Turkey’s textbooks: from politics of non-recognition to difference multiculturalism. Comparative Education 51 (4). 519-536
• Çayır, K., ve Gürkaynak, İ. (2007). The state of citizenship education in Turkey past and peresent. Jaurnal of Sociol Science Education 6 (2). 50-58
• Çelebi, M., Güner, H., Kaya, T. G., ve Korumaz, M. (2014). Neo-liberal eğitim politikaları ve eğitimde fırsat eşitliği bağlamında uluslararası sınavların (PISA, TIMSS ve PIRLS) analizi. Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi. 3 (3)
• Çengel, Y. (2006) AB sürecinde eğitimin modern dünya standartlarına çıkarılması. İçinde: Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları (Derleyen: Ş. Abak). Ankara: Eğitim- Bir-Sen Yayınları
• Çetin, H. (2000). Eğitimden idealist beklentiler pragmatist yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
• Çetin, H. (2003). Modernleşme ve Türkiye’de modernleşme krizleri. Ankara: Siyasal Kitapevi
• Çoban, O. ve Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri eğitimi boyutları açısından karşılaştırılması. Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi,7 (1).
• Davison, A. (2003). Turkey a secular state? The challenge of desciption. The South Atlantic Quarterly 202 (213). 333-350.
• Dedeoğlu, S. (2009). Eşitlik mi ayrımcılık mı? Türkiye’de sosyal devlet, cinsiyet eşitliği politikaları ve kadın istihdamı. Çalışma ve Toplum.
• Dewey, J. (1916). Democracy and education. New York: Macmillan
• Dewey, J. (1922). Individuality, equality and superiority. Carbondale: Southern İllinois University Press.
• Dewey, J. (1927). The public and its problems, Athens: Ohio Universty Press
• Dewey, J. (1934) A common faith. New Haven: Yale University Press
• Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Dinç, S. (1999). Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan milli eğitim şuraları ve alınan kararların uygulanması (1923-1960). Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara
• Doğanay, A. (2004). Sosyal bilgiler eğitiminin genel amaçları nasıl olmalıdır? İçinde: Tebliğler: I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi (15-27 Mayıs 2007 İzmir). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Dursun, D. (2006). Küresel çağda eğitim üzerine bazı notlar. İçinde: Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları. (Derleyen: Ş. Abak). Ankara: Eğitim- Bir- Sen Yayınları
• Eğitim-Bir-Sen (2018). Müfredatta daha atılması gereken çok adım var. http://www.ebs.org.tr adresinden erişilmiştir
• Eğitim-İş (2018). Taslak öğretim programları değerlendirme raporu. http://www.egitimis.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Eğitim- Sen (2018). Eğitim müfredatı değişiklikleri ve taslak öğretim programları raporu. http://www.egitimsen.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Emel, N. (2018). 1980’den günümüze Türk eğitim sisteminde yeniden yapılandırma girişimleri. Azerbaycan Mektebi 2, 139-150.
• Erdoğan, E. (2003). Türk gençliği ve siyasal katılım: 1999-2003. İstanbul: Toplumsal Katılım ve Gelişim Vakfı.
• Erdoğan, M. (2006). Eğitim ve öğretimi özgürleştirmek. İçinde: Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları bildiriler kitabı. (Derleyen: Ş. Abak). Ankara: Eğitim Bir-Sen Yayınları.
• Eroğul, C. (1992). Çok partili düzenin kuruluşu. İçinde: Geçiş sürecinde Türkiye. (Derleyen: I. Schick ve A. Tonak). İstanbul: Belge Yayınları
• Ersoy, A.F. (2013). Global citizenship education in social studies: experiences of Turkısh teachers and students in international conflict and war. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 1 (1),7-30.
• Ertuğrul, H. (2000). Osmanlı’dan günümüze ilköğretim sisteminin amaçlarına kronolojik bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 8, 117-122
• Esen, Y. (2007). Sexism in school textbooks prepared under education reform in Turkey. Journal of Critical Education Political Studies, 5 (2).
• Fabretti, V. (2011). The public vs private school choice debate: pluralism and recognition in education. İtalian Journal of Sociology of Education.1.
• Fallace, T. (2012). Race, culture and pluralism: the evaluation of Dewey’s vision for a democratic curiculum. Journal of Curriculum Studies.44 (1). 13-35
• Fer, S. (2010). 1923 yılından günümüze cumhuiyet dönemi ilköğretim programları üzerine bir inceleme. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.97-136). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Foucoult, M. (1980). Power, knowledge, selected interviews and other writing, London: Harvester Wheatsheaf
• Frankel, J., Wallen, N., ve Hyun, H. (2012). How to desing and evaluate research in education. New York: McGrow-Hill
• Gay, G. (1990). Achieving educational quality through curriculum desegration. Phi Delta Kappan
• Gay, G. (2010). Culturally responsive teaching. New York: Teachers College Press
• Giroux, H., ve Purpel, D. (1983). The hidden curriculum and politics of education. New York: Routledge.
• Goodman, D. (2001). Living and teaching in an unjust world. Porsmouth: Heinemann.
• Görmez, E. (2018). Güncellenen sosyal bilgiler programının politik okuryazarlık bakımından yeterliliği. Anemon Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 109-114.
• Gözütok, F. D. (2003). Türkiye’de program geliştirme çabaları. Milli Eğitim Dergisi
• Grant, L. D. (2011). Pluralistic approaches to Israel education. Journal of Jewish Education,77 (1), 4-21.
• Green, B. (2003). Curriculum inquiry in Australia: toward a local geneology of the curriculum field. International Handbook of Curriculum Reserach, 123-141.
• Green, E., ve Karagöz, S. (1965). Yeni ilkokul programı taslağı ve ünite çalışmaları. Ankara: Öğretmeni İşbaşında Yetiştirme Bürosu Yayınları
• Grumet, R. (1988). Bitter milk: women and teaching. Amherst: University of Massachusetts Press.
• Gustafsson, J. (2017). Single case studies vs multiple case studies: a comparitive study. Academy of Business, Engineering and Science.
• Gülbahar, G. (2006). Cumhuriyet dönemi (1920-1950) Türk eğitim sisteminin felsefi temelleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kırıkkale
• Güler, A. (2004). Türk eğitim politikalarının tarihsel süreci. Ankara: Yeryüzü Yayınları
• Güven, İ. (2000). Türkiye’de eğitim, devlet ve ideoloji: Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de cumhuriyet döneminde eğitim politikası ve eğitim felsefesi. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 29. 121-138
• Hesapçıoğlu, M. (2010). Türkiye’de cumhuriyet devri eğitim hareketlerinin dayandığı felsefi eğilimler. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.53-60). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Hicks, D. (2003). Thirty years of global education: A remainder of key principles and precedents. Educational Review, 55 (3), 265-275.
• Iannone, R. (1995). Chaos theory and its implications for curriculum and teaching. Education, 115 (4), 541
• İnce, B. (2012). Citizenship education in Turkey inclusive or exclusive. Oxford Review of Education 38 (2), 115-131.
• Kabadere, T. (2010). Lise biyoloji öğretim programlarının cumhuriyetten günümüze değişimlerini etkileyen unsurlar ve analizleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kan, Ç. (2010). ABD ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (2), 663-672.
• Kaplan, P. (2017). Yeni müfredata tepki: 100 bini aşkın şikayet ve öneri. http://www.pervinkaplan.com adresinden erişilmiştir.
• Kaplan, S. (2002). Din u devlet all over again? The politics of military secularism and religious militarism in Turkey following the 1980 coup. International Journal of Middle East Studies 34 (1), 113-127.
• Karakuş, E., Mutlu, E., ve Çoşkun, Y. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından öğretim programlarının incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi.
• Kaya, İ., ve Aydın, H. (2014). Çoğulculuk, çok kültürlü ve çok dilli eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık
• Keller, E. M. (1954). Köy okullarında modern müzik çalışmaları. İçinde: Küçük köy okullarında yeni öğretim örnekleri (Ed. K. Wofford/Çev. A. R. Tükel). İstanbul: Maarif Basımevi.
• Keskin, Y. (2012), Türkiye’de 1970’li yıllardan günümüze kadar yayınlanmış ilkokul, ortaokul ve ilköğretim programlarında yer alan tarih dersi konularının dönemlere göre incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences; 4 (2), 442-461.
• Keskin, Y., ve Keskin, S. (2013), İlkokul (İlköğretim) sosyal bilgiler programlarında milli bilinç ve barış değerinin tarihsel serüveni. TSA, 17 (3).
• Keyman, E.F., ve Kanci, T. (2011). A tale of ambiquity: citizenship, nationalism and democracy in Turkey. Nations and Nationalism. 17 (2).
• Korkmaz, F. (2017). Neo-liberalizm bağlamında: sosyal bilgiler öğretim programının politik bir metin olarak incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5 (1), 29-57.
• Köprülü, S. (2008). Cumhuriyetten günümüze temel eğitim matematik dersi öğretim programlarının eleştirel ve yaratıcı düşünme becerileri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Levy, P. (2001). Cyberculture. Minneapolis: University of Minnesoto Press.
• Louise, S. (1989). The image of other: media support for a pluralistic curriculum. Paper presented at the Annual Conference of the Community College General Education Association (10th New York, Nowember 2-3, 1989).
• Maarif Vekaleti.(1924). İlk mektep müfredat programı. Çeviren: H. Alp. İstanbul: Nobel Yayınları
• Maarif Vekaleti. (1926). İlk mektep müfredat programı. İstanbul: Devlet Matbaası
• McConnell, F. (2008). Inventing pluralistic education. Unpublished Doctoral Dissertation, Indiana University, Indiana
• MEB. (1936). İlkokul programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• MEB. (1948). İlkokul programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• MEB. (1962). İlkokul programı taslağı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• MEB. (1968). İlkokul programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• MEB. (1990). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü
• MEB. (1998). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı,
• MEB. (2005). İlkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• MEB. (2015). İlkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı. w.w.w. ttk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• MEB. (2018). İlkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı. w.w.w. ttk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Merey, Z. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde vatandaşlık ve insan hakları eğitimi. İçinde: Sosyal bilgiler öğretimi. M. Safran (Ed). (s.719-742). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Merriam, S. B. (2013). Case study research in education: a qualitative appoach. San Francisco: Jossey-Boss.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. Sage.
• Motamed, H. R., Yarmohammadian, M. H., ve Yousefy, A. (2013). Comparative study of pluralistic vs unitarianism approaches concerning elements of curriculum. Procedia Social and Bhevioral Science, 83, 831-835.
• Oğuz, A. K. (2007). Fedakar eş, fedakar yurttaş: Yurttaşlık bilgisi ve yurttaşlık eğitimi, 1970-1990. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Öcal, A., ve Yakar, H. (2015). 1968-2005 sosyal bilgiler dersi programlarında küresel farkındalık eğitimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I), 307-327.
• Özbudun, E. (2014). AKP at the crossroods: majoritarian drift. South European Society and Polities, 19 (2). 156-167
• Özoğlu, M. (2012). Yükseköğretime geçiş ve özel dershaneler. Eğitime Bakış, 23
• Öztürk, C. (2010). Cumhuriyet döneminde öğretmen yetiştirmede model arayışları. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.283-316). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Pinar, W. (1999). Contemporary curriculum discourses: twenty years of JCT. New York: Peter Lang
• Pinar, W. (2003). The internationalization of curriculum studies. New York: Peter Lang.
• Pinar, W. (2004). What is curriculum theory. London: Lawrance Erlboum Associates Publishers.
• Pinar, W., Reynolds, W., Slattery, P., ve Taubman, P. (1995). Understanding the curriculum: An introduction to historical and contemporary curriculum discourses. New York: Peter Lang.
• Polat, E. G. (2011). Osmanlı’dan günümüze vatandaşlık anlayışı. Ankara Barosu Dergisi,3. 127-157
• Safran, M. (2010). Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları ve tarih öğretimi. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.395-406). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Safran, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. İçinde: Özel öğretim yöntemleri ile sosyal bilgiler öğretimi, B. Tay ve A. Öcal (Ed). Ankara Pegem Akademi Yayıncılık
• Sakallıoğlu, Ü. C. (1996). Parameters and strategies of Islam state interaction in republican Turkey. International Journal of Middle East Studies 26 (2).
• Sakallıoğlu, Ü. C, ve Çınar, M. (2003). Turkey 2002: Kemalism, islamism and politics in the light of February 28 process. The South Atlantic Quarterly, 102 (2/3), 309-332.
• Sakaoğlu, N. (2018). Türk eğitim tarihi. 11-20 yüzyıllar. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Sarıer, Y. (2010). Ortaöğretime giriş sınavları ve PISA sonuçları ışığında eğitimde fırsat eşitliğinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (3). 107-129.
• Schachner, M. K. (2017). From equality and inclusion to cultural pluralism- Evaluation and effects of cultural diversity perspectives in schools. European Journal of Developmental Psychology, 1-17.
• Schwab, J. J. (1971). The practical: Arts of eclectic. Shool Peview, 79, 493-542.
• Shavlik, D. L., Touchton, J. G., ve Pearson, C. S. (1989). The new agenda of women for higher education. Educating The Majority: Women Challenge Tradition in Higher Education, 441-458.
• Shevitz, S. L., ve Wasserfall, R. (2009). Bulding community in a pluralistic high school. Jewish Day Schools, Jewish Communities: A reconsideration, 376-395.
• Solomon, I. D. (1988). Strategies for implementing a pluralistic curriculum in the social studies. The Social Studies, 79 (6), 256-259.
• Sönmez, V. (2005). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık
• Şen, A. (2019). Vatandaşlık eğitiminde değişiklik ve süreklilikler: 2018 sosyal bilgiler eğitim programı nasıl bir vatandaşlık öngörüyor? Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi,7 (1).
• Taş, H. (2018). Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri kolunda faaliyet gösteren sendikaların yenilenen öğretim programlarına ilişkin görüşlerinin programın ögeleri bağlamında karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11 (57), 440-454.
• Tazebay, A. (2000). İlköğretim programları ve gelişmeler, Ankara: Nobel Yayınları
• Tertemiz, N. (2000). Cumhuriyet döneminde ilköğretim. İçinde: İlköğretim programları ve gelişmeler, A. Tazebay (Ed.) (s.27-124). Ankara: Nobel Yayınları
• Toland, J. D. (1988). Inca legitimation as a communication process. In: State formation and political legitimacy (Eds: R. Cohen and J. Toland). New Brunswick: Transaction Books.
• Tural, M. (2006). Türk eğitim tarihine bakış. İçinde: Türkiye’de eğitim bilimleri: Bir bilanço denemesi. M.Hesapçıoğluve A.Durmuş (Eds.). Ankara: Nobel Yayınları
• Türkoğlu, A. (2010). Cumhuriyet döneminde ilköğretimin gelişimi. İçinde: Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları sempozyumu bildiriler kitabı. (Hazırlayan: M. A. Parlak), (s.77-96). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Türkoğlu, A. ve Sarı, M. (2006). Cumhuriyetten günümüze program geliştirme çabaları. İçinde: Türkiye’de eğitim bilimleri bir bilanço denemesi, M. Hesapçıoğlu ve A. Durmuş (Ed). (s.327-367). Ankara: Nobel Yayınları.
• Ünal, F., ve Ünal, M. (2010). Türkiye’de orta öğretim programlarının gelişimi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 110-125.
• Üstel, F. (2011). “Maktul vatandaş”ın peşinde II. Meşrutiyet’ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Weinstein, J. R. (2004). Neutrality, pluralism and education: civic education as learning about the other. Studies in Philosophy and Education (23), 235-263.
• Wofford, K. (1952). Türkiye köy ilkokulları hakkında rapor. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• Yapıcı, M. (2004). İdeoloji ve eğitim. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi
• Yelken, E., ve Büyükcan, T. (2015). Discussing the private tutoring centers without falling into the trap of agenda. Education, Science and Society Journal. 24-27.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık