Öğretmenlerin Sınıf Yönetimine Yönelik Algıları: Nitel Bir Analiz

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 52 - 75, 28.06.2022

Ramazan Ertürk

https://doi.org/10.51460/baebd.937335

Cited By: 2

Öz

Öğretmenlerin sınıf yönetimine yönelik algılarını belirlemeyi amaçlayan ve nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasının kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu Bolu ili Yeniçağa ilçesinde bulunan üç ilkokulda görev yapan ve gönüllülük esasına göre belirlenen 25 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubu kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada verilerin toplanmasında görüşme yöntemi ve yapılandırılmış sorulardan oluşan görüşme formu kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sorularının her biri kategori olarak ele alınmış ve elde edilen veriler çözümlenerek her kategoriye uygun kodlar oluşturulmuştur. Araştırma sonucuna göre, öğretmenlerin sınıf yönetiminde en çok karşılaştığı güçlüklerden bazıları; farklı hazır bulunuşluk düzeyinde öğrencilerle ders yapma, sınıf içi disiplini sağlama, öğrencilerle etkili iletişim kuramamadır. Öğretmenlerin sınıf yönetiminde karşılaştıkları güçlüklerle baş etmede en çok kullandıkları yöntemlerden bazıları; ilgi ve yeteneklere göre sorumluluk verme, zamanı etkili kullanma, güdülemeyi iyi yapma, derse etkileyici giriş yapmadır. Tükenmişlik, stres, motivasyon düşüklüğü-isteksizlik, öfkelenme, iş doyumunun azalması, gerginlik, üzüntü, öğretmenlerin sınıf yönetiminde karşılaştığı güçlüklerin etkilerinden bazılarıdır. Öğretmenlerin bazıları kalabalık grupların yönetimi, zaman yönetimi, sabırlı ve sakin olma, olumlu bir sınıf ortamı oluşturma, dikkat çekme, güdüleme, sorun çözme becerisi gibi bazı konularda kendilerini yeterli görmekte iken; bazı öğretmenler en çok iletişim, öfke kontrolü, zaman yönetimi, sınıf kurallarını uygulama, davranış yönetimi, yenilikçi öğretim yöntem teknikleri, güdüleme, öğrenci sorunlarını çözme konularında kendilerini yetersiz görmektedirler.

Anahtar Kelimeler

sınıf, sınıf yönetimi, öğretmen, yönetim,

Kaynakça

• Akın, U. (2006). Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile iş doyumları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Aküzüm, C. ve Nazlı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları disiplin sorunları, nedenleri ve bu sorunlarla baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1(2), 88-102. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/391463 adresinden erişilmiştir.
• Akyol, H. (2001). Olumlu öğrenmeye uygun bir ortam oluşturma, sınıf yönetimi (Ed. Küçükahmet, L.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Arı, R. ve Saban, A. (1999). Sınıf yönetimi. Konya: Günay Ofset.
• Aydın, A. (2003). Sınıf yönetimi. İstanbul: Alfa Basım Yayın ve Dağıtım.
• Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(12), 1-21. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70397 adresinden erişilmiştir.
• Bal, T. (2005). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin disiplin anlayışları ve kullandıkları disiplin yöntemleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Balay, R. ve Sağlam, M. (2008). Sınıf içi olumsuz davranışlara ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 1-24. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/146330 adresinden erişilmiştir.
• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Başar, H. (2004). Sınıf yönetimi (11. Basım) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Baysal, N. (2009). İlköğretim II. kademede görevli öğretmenlerin sınıfta karşılaştıkları disiplin sorunlarına, bunların nedenlerine ve çözüm yollarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Behroozi, M. (2017). Evaluating the quality of professors’ teaching process based on students’ view and professors of Persian Gulf University. Contemporary Educational Researches Journal, 7(4), 167-173. doi: org/10.18844/cerj.v7i4.2719.
• Brouwers, A., and Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived self-efficacy in classroom management. Teaching and Teacher Education, 16 (2), 239-253. doi: 10.1016/ S0742- 051X(99)00057-8.
• Can, E ve Baksi, O. (2014). Öğrencilerin sınıf içi tutum ve davranışlarının öğretmenlerin sınıf yönetimi başarısına etkisi. Asya Öğretim Dergisi 2(1), 86-101. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/17664 adresinden erişilmiştir.
• Celep, C. (2001). Sınıf yönetiminde öğretmen-öğrenci ilişkisi. Çağdaş Eğitim, 284, 1-12. http://www.tekisik.org/cagdas-egitim-dergisi adresinden erişilmiştir.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches]. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.), Ankara: Siyasal Kitabevi. (2009).
• Demirel, Ö. (2005). Öğretimde planlama ve değerlendirme: Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Demirtaş, Z. ve Kahveci, G. (2010). Öğrenci algılarına göre 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 18-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/787071 adresinden erişilmiştir.
• Denkdemir, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi hakkında görüşleri ve bir uygulama (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Emmer, E. T., and Gerwels, M. C. (2005, April) Establishing classroom management for cooperative learning. Annual meeting of the american educational research association, Montreal, Canada Bildirisi, April 2005. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 490 457).
• Erdem, H. (2016). İlkokul öğretmenlerinin istenemeyen öğrenci davranışları ile baş etmede kullandıkları yöntemler (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Erdoğan, İ. (2011). Sınıf yönetimi (14. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ertürk, S. (1986). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Evers, W. J. G., Tomic, W., and Brouwers, A. (2004). Burnout among teachers students’ and teachers perseption compared. School Psychology International, 25(2), 131-148. doi: 10.1177/0143034304043670.
• Gökçe, O. (2019). Klasik ve nitel içerik analizi; Felsefe, yöntem, uygulama. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Hemde, A. (2010). İlköğretim okulları 1-5. sınıflarda karşılaşılan disiplin sorunları ve çözüm yöntemleri konusunda sınıf öğretmenlerinin görüşleri ve tutumları üzerine bir araştırma (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Johansen, A., Little, S. G., and Little, A. A. (2011). An examination of new Zealand teachers’ attributions and perceptions of behaviour, classroom management and the level of formal teacher training received in behaviour management. Kairaranga, 12(2), 3-12.
• https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ954698.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kılıçoğlu, C. (2015). Sınıf içerisinde istenmeyen davranışlara karşı öğretmenlerin baş edebilme yöntem ve teknikleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Kırbaş, Ş. ve Atay, A. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde yaşadığı sorunlar ve çözüm önerileri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(28), 517-538. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=12451 adresinden erişilmiştir.
• Kökdemir, H. (2004). Öfke ve öfke kontrolü. Pivolka, 3(17), 7-10. https://elyadal.org/pivolka/12/PiVOLKA_12_02.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kushner, S. N. (1993). Teacher efficacy and pre-service teachers: A construct validation. ERIC Document Reproduction Service No. ED356265. Marzano, R. J. (2003). What works in schools: Translating research into action. Alexandria, us: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Miles, M. B., and Huberman, M. A. (1994). An expanded source book qualitative data analysis. London: Sage.
• Oliver, J. M., and Reschly, D. J. (2007). Effective classroom management: Teacher preparation and professional development. National Comprehension Center for Teacher Quality, 1-21. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED543769.pdf adresinden erişilmiştir.
• Özsoy, O. (2003). Etkin öğretmen etkin öğrenci etkin eğitim. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Öztürk, B. (2002). Sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve giderilmesi. E. Karip (Ed.). Sınıf yönetimi (ss. 144-156). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri [Qualitative Research and Evaluation Methods]. M. Bütün ve S.B. Demir (Çev. Ed.), Ankara: Pegem Akademi. (2002).
• Sadık, F. (2000). İlköğretim 1. aşama sınıf öğretmenlerinin sınıfta gözlemledikleri problem davranışlar (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sadık, F. ve Aslan, S. (2015). İlkokul sınıf öğretmenlerinin disiplin problemleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 115-138. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=7585 adresinden erişilmiştir.
• Sucuoğlu, B., Demirtaşlı, N. ve Güner, N. (2009). Kaynaştırma sınıflarında çalışan sınıf öğretmenlerinin önleyici sınıf yönetimi bilgi ve becerilerinin değerlendirilmesi (2008-2009) TÜBİTAK Destekli Araştırma Projesi, Proje No: 108K-183.
• Strauss, A., and Corbin, J. M. (1990). Basics of qualitative research: grounded theory procedures and techniques. USA: Sage.
• Şahin, A. (2011). Öğretmen algılarına göre etkili öğretmen davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 239-259. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1492675 adresinden erişilmiştir.
• Şahin, S. ve Arslan, M. C. (2014). Öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre istenmeyen öğrenci davranışlarına karşı kullanılan öğretmen stratejilerinin öğrenciler üzerindeki etkileri. Turkish Studies, 9(2), 1399-1415. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&mak aleurl=203471305_78%C5%9EahinSevilay-vd-sos-1399-1415.pdf&key=17188 adresinden erişilmiştir.
• Tertemiz, N. (2000). Sınıf yönetimi ve disiplin. L. Küçükahmet (Ed.), Sınıf yönetimi içinde (ss. 49-70). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Turan, S. (2004). Yönetimle ilgili temel teori ve yaklaşımlar. S. Turan ve M. Şişman. (Ed.), Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Uğurlu, C. T., Doğan, S., Şöförtakımcı, G., Ay, D. ve Zorlu, H. (2014). Öğretmenlerin sınıf ortamında karşılaştıkları istenmeyen davranışlar ve bu davranışlarla baş etme stratejileri. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 577-602. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&mak aleurl=777838635_32Do%C4%9FanSoner%20-vd-sos-577-602.pdf&key=17224 adresinden erişilmiştir.
• Watkins, C., and Wagner, P. (2000). Improving school behaviour. London: Paul Chapman Publishing.
• Yalçınkaya, M. ve Tombul, Y. (2002). İlköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerine ilişkin algı ve gözlemler. Ege Eğitim Dergisi. 1(2), 1-10. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/57144 adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, N. (2008). Dersin akışını bozan istenmeyen davranışları yönetme stratejilerinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-38. https://dergipark.org.tr/tr/download/article file/67718 adresinden erişilmiştir.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. (2nd ed.). London: Sage.
• Yumuşak, G. ve Balcı, Ö. (2018). Öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışları ile başa çıkma yöntemleri ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin görüşleri. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 21(40), 223-254. doi: 10.31795/baunsobed.489128.