Bir Öncü Olarak Sesler Dergisinde Orhan Veli

Year 2022, Volume: 4 Issue: 1, 1 - 12, 31.01.2022

Murat Yusuf Önem

https://doi.org/10.47139/balted.1019924

Abstract

Sesler dergisi, Makedonya Türkleri için önemli olduğu kadar tüm Balkan ve Dünya Türkleri için de değerlidir. 1965'te Üsküp'te Latin alfabesi ile Türkçe olarak ilk sayısı çıkarılan dergi 331 sayı ile 36 yıl yayımlanır. Dergi, Balkanlardaki Türk varlığının görünür hâle gelmesi, Türkler için bir istinat noktası oluşturması ve II. Dünya Savaşı’ndan sonra oluşan yeni yönetimle entegre olunmasını açısını sağlar.
Derginin ilk sayısında Orhan Veli'den övgüyle söz edilirken biyografisine ve şiirlerine yer verilmesi dikkat çekicidir. Bu ilk sayıda Orhan Veli’ye beş sayfa ayrılmıştır. Özellikle Orhan Veli'nin tercih edilmesi derginin sanat anlayışına ve dergide oluşturulmak istenen şiir diline istikamet verilmek istenmesinden kaynaklanmaktadır. Orhan Veli, Garip mukaddimesinde şiiri hizmet ettiği toplumsal sınıflar açısından değerlendirirken burjuvaziye karşı emekçi sınıfın yanında bir duruş sergiler. Bu doğrultuda Garipçiler geleneksel şiir anlayışını da yıkmak ister. Derginin yayın hayatına başladığı dönemde Makedonya’nın da içinde bulunduğu Federal Yugoslavya Devleti’nin sosyalist bir yapıda olması derginin tercihlerinde etkilidir. Orhan Veli'nin sonraki dönemlerde halk şiiri ile ilgilenmesi de bu anlayışın sürdürülmesini sağlar.
Bu makalenin amacı, Sesler’in yayın hayatı boyunca sanat anlayışını ve özellikle poetikasını dayandırdığı Orhan Veli'nin dergi için önemini ortaya çıkarmaktır. Orhan Veli, Sesler’in ilk sayısında olduğu gibi sonraki sayılarında sıklıkla konu edilirken 39-40 numaralı sayıda ona özel bir ekte yer verilir.

Keywords

Sesler dergisi, Orhan Veli, şiir, edebiyat tarihi, Balkanlar

References

• Akbal, O. (1969). Orhan Veli Kanık. Sesler, S. 39-40, s. 102-105.
• Aksal, S. K. (1969). Orhan Veli İçin. Sesler, S.39-40, s. 116-117.
• Ayhan, E. (1969). Bir Resim Olarak Orhan. Sesler, S.39-40, s. 118-119.
• Bezirci, A. (1969). Orhan Veli’nin Yazdıkları. Sesler, S.39-40, s. 106-115.
• Bezirci, A. (1972). Orhan Veli, Şairliği ve Şiirleri. İstanbul: Oluş.
• Bezirci, A. (1984). Orhan Veli. Sesler, S.190, s. 82-92.
• Bora, T. (1995a). Yugoslavya: Milliyetçiliğin Provokasyonu, İstanbul: Birikim.
• Bora, T. (1995b). Milliyetçiliğin Kara Baharı, İstanbul: Birikim.
• Emin, O. (2019). Makedonya’da Türkçe Eğitiminin Gelişimi İçin Sesler Dergisinin Önemi. Balkan Türkoloji Araştırmalar Merkezi.
• Ertop, K. (1969). Ataç’a Göre Orhan Veli. Sesler, S.39-40, s. 106-115.
• Günyol, V. (1982a). Orhan Veli. Sesler, S. 165, s. 53-56.
• Günyol, V. (1982b). Daldan Dala. İstanbul: Adam.
• Hasan, H. (1983). Orhan Veli’nin Şiir Anlayışı. Sesler, S. 175, s. 83-88.
• Hasan, H. (1984). Yugoslavya’daki Türk halkının 1965-76 yılları arasında Sesler dergisinde yayımlanan halk edebiyatı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Belgrad Üniversitesi.
• İnalcık, H. (1993). Türkler ve Balkanlar, Balkanlar. İstanbul: Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı.
• İsen, M. (1997). Ötelerden Bir Ses. Ankara: Akçağ.
• Kanık, O. V. (1990). Cumhuriyet Devrinde Şiir. Sesler. S. 244-245, s. 69-72.
• Kanık, O. V. (1966). Haber, Deniz, Yokuş, Asfalt Üzerine Şiirler, Gölgem, Derdim Başka, Güzel Havalar, İstanbul Türküsü. Sesler. S. 5. s. 49-52.
• Kanık, O. V. (1978). Kim Suçlu. Sesler. S. 125-126, s. 85-88.
• Kanık, O. V. (1982a). Bütün Yazıları I, Sanat ve Edebiyat Dünyamız (Düzenleyen: Asım Bezirci). İstanbul: Can.
• Kanık, O. V. (1982b). Bütün Yazıları II, Bindiğimiz Dal (Düzenleyen: Asım Bezirci). İstanbul: Can.
• Kanık, O. V. (1983). Bütün Şiirleri. (Haz. A. Bezirci). İstanbul: Can.
• Kanık, O. V. (2013). Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi.
• Kanık, O.V. (1965). Sizin İçin. Sesler. S. 1, s. 87-91.
• Karakuş, E. (2013). Sesler Dergisi Bibliyografyası. Edirne: Paradigma.
• Kaya, F. (1969). Orhan Veli Kanık, Sesler. S. 39-40.
• Kunt, M. (2011). Türkiye Tarihi-2, Osmanlı Devleti 1300-1600: Sina Akşin (Ed.), “Siyasal Tarih (1300-1600) içinde (s. 15-144). İstanbul: Cem.
• Okay, M. O. (2014). Poetika Dersleri. İstanbul: Dergâh.
• Okumuş, S., Alataş, A. (2014, October 30-November 1). Makedonya’da Türkçe Yayımlanan Bir Edebiyat Dergisi: Sesler [Sempozyum sunumu]. 3rd International Conference On Language And Literature “Turkish in Europa” Tirana/Albania.
• Ortaylı, İ. (2004). Osmanlı Barışı. İstanbul: Ufuk Kitapları.
• Önem, M. Y. (2021). Sesler Dergisinin İlk Sayısında Sosyalist Realizm, Turkish Studies-Language and Literature, 16, 393-405. DOI: 10.47845/turkishstudies.48169 Sancaktar, C. (2011). Balkanlar’da Osmanlı Hâkimiyeti ve Siyasal Mirası. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2 (2), 27-47.
• Süleyman, Ş. (2005). Sesler dergisindeki tenkit yazıları ve edebî düşünce [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Uğurlu, S. (2017, Mayıs 11-14). Makedonya’da Türk folkloru ve Sesler dergisi [Sempozyum sunumu]. Geçmişten günümüze Balkanlarda Türkçenin süreli yayınlardaki yeri ve önemi sempozyumu, Zenica, Bosna Hersek.
• Uyguner, M. (1972). Orhan Veli Kanık (Hayatı, Sanatı, Eseri). İstanbul: Varlık.