Betulaceae Familyasına Ait Bazı Türlerin Karşılaştırılmalı Sürgün Anatomisi

Year 2022, Volume: 24 Issue: 3, 580 - 590, 15.12.2022

Esra Pulat Barbaros Yaman

https://doi.org/10.24011/barofd.1028700

Abstract

Carpinus L. (Gürgen) ve Ostrya Scop. (Kayacık) Betulaceae familyasına bağlı iki cinstir. Bu araştırmada, Türkiye’de doğal yayılış gösteren Carpinus orientalis Mill. (Doğu gürgeni), Carpinus betulus L. (Adi gürgeni) ve Ostrya carpinifolia Scop. (Gürgen yapraklı kayacık) türlerinde sürgünlerin anatomik özellikleri (trahelerin radyal ve teğetsel çapları, 1 mm2’de trahe sayısı, 1 mm’de özışını sayısı, özışını yüksekliği ve özışını genişliği) karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. C. orientalis ve C. betulus ikinci yıl sürgününe ait trahelerin radyal ve teğetsel çapları, 1 mm2de trahe sayısı, özışını yüksekliği ve genişliği arasında anlamlı bir fark yoktur. Ancak C. orientalis’in 1 mm’deki özışını sayısı C. betulus’a kıyasla %18 daha fazladır. O. carpinifolia’nın trahe teğet çapı, C. orientalis ve C. betulus’a kıyasla, sırasıyla %37,3 ve %43,5 daha geniştir. Benzer şekilde, O. carpinifolia’nın trahe radyal çapı da diğer iki türe göre sırasıyla %45,1 ve %56,8 daha geniştir. O. carpinifolia’ nın 1 mm2deki trahe sayısı C. orientalis ve C. betulus’a kıyasla sırasıyla %27,6 ve %16,9 daha azdır. O. carpinifolia’nın µm olarak özışını yüksekliği C. orientalis ve C. betulus’a kıyasla sırasıyla %71,5 ve %69 daha düşüktür. İncelenen üç türün özışını genişlikleri (µm ve hücre sayısı olarak) ve özışını yükseklilerinde (hücre sayısı olarak) anlamlı fark bulunmamıştır.

Keywords

Odun Anatomisi, dal odunu, Betulaceae, Gürgen, Gürgen yapraklı kayacık

Comparative Twig Anatomy of Some Woody Species Belonging to Betulaceae Family

Abstract

Carpinus L. (Hornbeam) and Ostrya Scop. (Hop-hornbeam) are two genera belonging to the Betulaceae family. In this study, the anatomical features in the twig wood of Carpinus orientalis Mill., Carpinus betulus L. and Ostry carpinifolia Scope., native to Turkey, were comparatively examined. The anatomical features studied are as follows: tangential and radial vessel diameters, vessel frequencies, ray frequencies, ray heights and ray widths. No statistically significant differences were found for radial and tangential vessel diameters, vessel frequencies, ray heights and ray widths between C. orientalis and C. betulus twig woods. However, in the twig wood, ray frequency of C. orientalis is 18% higher than that of C. betulus. In the twig wood, the tangential vessel diameter of O. carpinifolia is 37.3% and 43.5% wider respectively compared to C. orientalis and C. betulus. Similarly, the radial vessel diameter of O. carpinifolia is 45,1% and 56,8% wider respectively compared to C. orientalis and C. betulus. The vessel frequency of O. carpinifolia is 27,6% and 16,9% less than that of C. orientalis and C. betulus, respectively. The ray height (µm) of O. carpinifolia is 71.5% and 69% less compared to C. orientalis and C. betulus, respectively. Among the three species, there is no statistically significant difference in terms of the ray widht (as µm and the number of cell) and the ray height (as the number of cells) in the twig wood.

Keywords

Woody anatomy, twig wood, Betulaceae, Hornbeam, Hop-hornbeam

References

• Akkemik, Ü. (1995). Ülkemizde doğal yetişen Carpinus orientalis Miller’ in iç morfolojik ve palinolojik özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Seri A, Cilt 45, Sayı 1, İstanbul.
• Akkemik, Ü., Yaman, B. (2012). Wood anatomy of Eastern Mediterranean species. Verlag Kessel, Kessel Publishing House, Remagen-Oberwinter, Germany, 310 p.
• Benkova, V.E. ve Schweingruber, F.H. (2004). Anatomy of Russian woods an atlas for the identification of threes, shrubs, dwarf shrubs and woody lianas from Russia. Swiss Federal institue for forest, Snow and Landscape Research, Birmendsorf. p. 236.
• Bozkurt, Y. (1992). Odun anatomisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Üniversite Yayın No: 3652 Fakülte Yayın No: 415, İstanbul.
• Bozkurt, Y., Erdin, N. (1989). Ticarette önemli yabancı ağaçlar ders kitabı. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları. İ.Ü. Yayın No: 3572 F.B.E Yayın No: 4.
• Carlquist, S. (2001). Comparative wood anatomy. Springer-Verlag, Berlin.
• Crivellero A., Schweingruber F. H. (2013). Atlas of wood, bark and pith anatomy of Eastern Meditrranean trees and shrubs. Springer, Heidelberg New York Dordrecht London. doi: 10.1007/978-3-642-37235-3
• Doğu, D., Kartal, S.N., Köse, C., Erdin, N. (2000). Some anatomical properties and wood density of Ostrya carpinifolia Scop. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt 5, Sayı 2. İstanbul.
• Eminağaoğlu, Ö.,Özkan N.G., Aksoy, N. (2020). Betulaceae. Akkemik Ü.(Yay. haz). Türkiye’nin bütün ağaçları ve çalıları içinde (s. 353-370).Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gartner, H., Schweingruber, F.H. (2013). Microscopic preparation techniques for plant stem analysis. Verlag Kessel, Kessel Publishing House, Remagen-Oberwinter, Germany.
• IAWA Commitee (1989). IAWA List of microscobic feature for hard wood identification. IAWA J. 10 (3), 1-69.
• IAWA Commitee (2004). IAWA List of microscobic feature for soft wood identification. IAWA J. 25(1), 1-70.
• Merev, N. (1998). Odun anatomisi cilt A. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Genel Yayın No: 189, Fakülte Yayın No: 27, Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası, Trabzon.
• Merev, N. (2003). Odun anatomisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi Genel Yayın No: 209, Fakülte Yayın No: 31, Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası, Trabzon.
• Pulat, E., Yaman, B. (2017). Bazı orman ağaçlarında dal ve gövdenin karşılaştırılmalı odun anatomisi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19 (2), 237-249.
• Saatçioğlu, F. (1969). Silvikültürün biyolojik esasları ve prensipleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları. İ. Ü. Yayın No: 1429, O. F. Yayın No: 138, Kutulmuş Matbaası, İstanbul.
• Safdari, V., Ahmed, M., Palmer, J., Baig, M.B. (2008). Identification of Iranian commercial wood with hand lens. Pak. J. Bot., 40(5): 1851-1864
• Yaltırık, F. (1984). Bazı yapraklı ağaç ve çalıların kışın tanınması : (uygulama klavuzu). İstanbul Üniversitesi yayınları, 3200; Orman Fakültesi Yayınları.
• Yaltırık, F. (1988). Dendroloji. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları. İ.Ü.Yayın No: 3443, O.F. Yayın No:420, İstanbul.
• Yaltırık, F. (1993). Dendroloji. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları. İ.Ü.Yayın No: 3767, O.F. Yayın No:386, s.59-81.
• Yaman, B. (2002). Türkiye’nin Euro-Siberian (Euxine) bölgesinde doğal olarak yetişen yabani kiraz (Cerasus avium (L.) Moench)’ın morfolojik, anatomik ve palinolojik özellikleri. (Doktora Tezi). ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Botaniği Ana Bilim Dalı, Bartın.
• Yaman, B. (2011). Anatomy of archaeological wood charcoals from Yenibademli mound (Imbros), Western Turkey. Mediterranean Archaeology and Archaeometry 11: 33–39.
• Yaman, B. (2014). Anatomical differences between stem and branch wood of Ficus carica subsp. carica. Modern Phytomorphology, 6:79-83.
• Yaman, B. ve Hüryılmaz, H. (2014). The identification of wood charcoals from an early bronze age mound (Yenibademli) in Western Turkey. Drewno, 57 (193): 97-108.
• URL-1. The Plant List. www.theplantlist.org.
• Zieminska, K. (2014). Anatomical variation in twig wood across Australian Angiosperms (Thesis submitted for the degree of doctor of philosophy). Department of Biological Sciences, Macquarie University, Sydney.