SPİRİTÜEL PAZARLAMANIN REKLÂMDAKİ AYAK SESLERİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 129 - 148, 30.06.2018

Meltem Nurtanış Velioğlu Meftune Özbakır Umut , Süreyya Karsu Dilşad Çoknaz

Öz

“İyi yaşam” ile ilişkilendirilen spiritüelizm, iç kaynakları güçlü olan insanların, ahlâki bakımdan iyi hayatlar sürdüğünü varsayar (Van Dierendonck 2012:685). Bu çerçevede spiritüelliğin, din ile karıştırılması, beraberinde farklı disiplinlerde de tartışılmasına neden olmuştur. Özellikle pazarlama Kale (2004) ve (2006) çalışmalarında, yönetim, psikoloji, din, felsefe, hemşirelik- tıp, rehberlik-danışmanlık, alanlarında çalışan araştırmacılar akademisyenler, yayıncılar ve kültür araştırmacıları, Schneiders (1989) da ortaya koyduğu gibi spiritüel kavramının tanımı konusuna odaklanmışlardır. Amaç; ihtiyaçların karşılanmasında, temel motivasyon öğelerinin anlamlarını ve farklılıklarını ortaya koyarak, ilgili alanlarda etkili stratejiler geliştirmektir. Bu çalışmanın başlangıç noktası, dünyada farklı disiplinlerde çalışma alanı bulan spiritüellik konusunun, pazarlamanın hangi alanlarında, nasıl yer bulduğunun belirlenmesidir. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı da öncelikle evrensel düzeyde ele alınan spiritüellik kavramına açıklık getirerek, Türkiye’de tüketicilerin pazarlama mesajlarına en fazla maruz kaldığı, marka-tüketici iletişim sürecinde önemli yeri olan reklâmlarda, spiritüel öğelere yer verilip verilmediğini görmek ve ileri yönlü pazarlama stratejilerine ışık tutmaktır.

Anahtar Kelimeler

Spiritüellik, Spiritüel Pazarlama, Reklâm, Doküman Analizi, Nitel Araştırma

Kaynakça

• Abelman, Robert ve Hoover, Stewart M. (Eds.). (1990). Religious Television: Controversies and Conclusions. Norwood, NJ:Ablex Press.
• Acar, Zeliha Burcu (2016). "Nasıl Düşünüyoruz Sorusuna Bir Yanıt: William James ve Bilincin Varlık Olarak Reddedilmesi". FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 22: 333-349.
• Alexandre, Wexliard (1969). İktisat ve Sosyal Psikoloji. Çev. C. O.Tütengil, 1961 – 1962 Ders Yılı Sosyoloji Konferansları, İstanbul: Üniversitesi Yayınları.
• Arslan Hediye ve Konuk Şener Dilek. (2009). "Stigma, Spiritüalite ve Konfor Kavramlarının Meleis’in Kavram Geliştirme Sürecine Göre İrdelenmesi". Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2(1): 51-58.
• Barutçu, Süleyman ve Sezgin, Seçkin (2012). "Satış Yönetimi Sürecinde Motivasyon Araçları ve Etki Düzeyleri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırma". Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 4 (2): 89-97.
• Başaran, İbrahim Ethem (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Baykal, Besim (1974). Günümüzde Yönetim: Temel Kavramlar ve Yeni Görüşler. İstanbul: İşletme İktisadi Yayınları.
• Beck, Clive (1986). "Education for Spirituality". Interchange 17: 148-156.
• Benner, David. G. (1989), "Toward a Psychology of Spirituality: Implications for Personality and Psychotherapy". Journal of Psychology and Christianity 5: 19-30.
• Bentley, Trevor (1999). İnsanları Motive Etme. Çev. O. Yıldırım, İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Bergin, Allen. E. (1997). "Preface". In P. Scott. Richards and Allen. E. Bergin (Eds.), A Spiritual Strategy for Counseling and Psychotherapy. Washington, DC: American Psychological Association.
• Chandler, Cynthia K., Holden, Janice Miner ve Kolander, Cheryl A. (1992). "Counseling for Spiritual Wellness:Theory and Practise". Journal of Counseling & Development 71: 168-175.
• Çınar, Fadime ve Eti Aslan, Fatma (2017). "Spiritüalizm ve Hemşirelik: Yoğun Bakım Hastalarında Spiritüel Bakımın Önemi". JAREN:Journal of Academic Research in Nursing 3 (1):37-42.
• Davis, Keith (1987). Human Behavior at Work: Organizational Behavior. 6. Baskı, USA: McGraw Hill.
• Delbecq, André. L. (1999). "Christian Spirituality and Contemporary Business Leadership". Journal of Organizational Change Management 12: 345–349.
• Dyson, Jane, Cobb, Mark ve Forman, Dawn (1997). "The Meaning of Spirituality: A Literature Review‟. Journal of Advanced Nursing, 26: 1183-1188.
• Elliot, Esi Abbam ve Deberry-Spence, Benet (2010) ."Transmodern Metaphorsand Consumer Spirituality", in NA – Advancesin Consumer Research Volume 37, eds.
• Margaret C. Campbell, JeffInman, and RikPieters, Duluth, MN : Association for Consumer Research: 792-793.
• Goldberg, Joan Rachel (2006). "Spirituality, Religion and Secular Values: What Role in Psychotherapy". Family Therapy News 25: 16–17.
• Gomez, Rapson ve Fisher, John W. (2003). "Domains of Spiritual Well-Being and Development and Validation of The Spiritual Well-Being Questionnaire", Personality and Individual Differences 35:1975-1991.
• Gotsis, George ve Kortezi, Zoi (2008). "Philosophical Foundations of Workplace Spirituality: A Critical Approach". Journal of Business Ethics 78: 575–600.
• Haq, Farooq, Jackson, John ve Wong Ho, Yin (2008). "Marketing Spiritual Tourism: Qualitative Interviews with Private Tourism Operators in Pakistan”, avaliable at: http://www.academia.edu/25005115/Marketing_spiritual_tourism_qualitative_interviews_with_private_tourism_operators_in_Pakistan, 03 Ağustos 2017 tarihinde erişildi.
• Harizan, Siti Haslina Md ve Rahman, Wan Afezah Wan Abdul (2016). "Spirituality of Green Purchase Behavior: Does Religious Segmentation Matter?". Journal of Research in Marketing 6 (3): 473-484.
• Hicks, Douglas A. (2003). Religion and the Workplace: Pluralism, Spirituality, Leadership. Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Kale, Sudhir (2006) ,"Consumer Spiritualityand Marketing", in AP - Asia-Pacific Advances in Consumer Research Volume 7, eds. Margaret CraigLees, Teresa Davis, and GaryGregory, Sydney, Australia: Associationfor Consumer Research, 108-110.
• Kale, Sudhir (2004). "Spirituality, Religion, and Globalization". Journalof Macromarketing 24 (2): 92-107.
• Keser, Aşkın (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon. Bursa:Alfa Aktüel.
• Khairunnisa. Aziz DHamani (2014). "Spirituality and Nursing". Journal of Holistic Nursing, American Holistic Nurses 32(4): 341-46.
• King, Ursula. (1997). Spirituality. In J. Hinnels (Ed.), A New Handbook of Living Religions (667–681). London: Penguin.
• Koçel, Tamer (2014). İşletme Yöneticiliği, 15. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Koenig, Harold. G., McCullough, Micheal E. ve Larson, David B. (2001). Handbook of Religion and Health: A Century of Research Reviewed. New York: Oxford University Press.
• Langan, Robert (2006). Minding What Matters: Psychotherapy and The Buddha Within. Somerville, MA: Wisdom Publications.
• Mallia, Karen L. (2009). “From the Sacred to the Profane: A CriticalAnalysis of the Changing Nature of Religious Imagery in Advertising”. Journal of Media and Religion 8:172–190.
• Marmor-Lavie, Galit ve Stout, Patricia A. (2016). “Consumers’ Insights About Spirituality in Advertising”. Journal of Media andReligion 15( 4): 169–185.
• Marmor-Lavie, Galit (2015). “Spirituality in Advertising: The Academic and Macro-Level Perspective”, Proceedings of the 2015Conference of the American Academy of Advertising, SpecialTopics Session: How Is Spirituality, Beyond Religion, Integrated In Advertising?, 83.
• Marmor-Lavie, Galit, Stout, Patricia A. ve Lee, Wei-Na. (2009). "Spirituality in Advertising: A New Theoretical Approach". Journal of Media and Religion 8(1):1-23. Mercado, Leonardo (2006). "Christian and Interfaith Spirituality". Dialogue & Alliance 20 (2): 33-50.
• Miles, Matthew. B. ve Huberman, A. Micheal (1994). Qualitative Data Analysis : An Expanded Sourcebook. Calif. : SAGE Publications.
• Miller, William R. ve Thoresen, Carl E. (2003). "Spirituality, Religion, & Health: An Emerging Research Field". American Psychologist 58 (1): 24-35
• Mitroff, Ian I. (2003). "Do not Promote Religion Under the Guise of Spirituality". Organization 10: 375–382.
• Moodley, Trevor (2008). The Relationship Between Coping and Spiritual Well-Being During Adolescence, University of the Free State: Bloemfontein. Munn, Norman L. (1968). Psikoloji İnsan İntibakının Esasları, Çeviri: Nahid Tendar, 3. Baskı, C. II, İstanbul.
• Myers, Jane. E. (1990), “Wellness Through the Lifespan”. Guidepost 23: 11.
• Pandey, Ashish, Gupta, Rajen K. ve Arora A. P. (2009). "Spiritual Climate of Business Organizations and Its Impact on Customers’ Experience". Journal of Business Ethics 88:313–332.
• Schneiders, Sandra. M. (1989), "Spirituality in the Academy". Theological Studies 50 (4): 676-697.
• Sharma C. S. ve Sharma Nitika (2016). "Relationship between Consumers’ Spirituality and Green Purchasing Intentions: The Mediation Effect of Perceived Consumer Effectiveness". IIM KozhikodeSociety& Management Review 6(2): 1–11.
• Standifer , Rhetta L., Evans, Kenneth R. ve Dong, Beibei, (2010). "The Influence of Spirituality on Buyer Perception Within Business-to-Business Marketing Relationships: A Cross-Cultural Exploration and Comparison". Journal of Relationship Marketing 9:132–160.
• Taylor, Valerie A., Halstead, Diane ve Haynes, Paula J. (2010). “Consumer Responses to Christian Religious Symbols in Advertising”. Journal of Advertising, 39(2), 79–92.
• The American Heritage (2017). https://ahdictionary.com/word/search.html?q=spiritualism, 05 Temmuz 2017’de erişildi.
• Tınaz, Pınar (2005). Çalışma Yaşamından Etkili Örnek Olaylar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2017). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5ae2fa42f33133.40716024, 4 Haziran 2017’de erişildi.
• Van Dierendonck, Dink (2012). "Spirituality as an Essential Determinant for the Good Life, Its Importance Relative to Self-determinant Psychological Needs". Journal of Happiness Studies 13:685–700.
• Vasconcelos, Anselmo Ferreira (2011). "Societal Marketing Concept And Spirituality in The Work Placet Heory: Finding The Common Ground". Cadernos Ebape 9 (1): 6.
• Vitell, Scott J., King, Robert Allen, Howie, Katharina, Toti, Jean-François, Albert, Lumina, Hidalgo, Encarnación Ramos ve Yacout Omneya (2016). "Spirituality, Moral Identity and -Consumer Ethics:A Multi-cultural Study". Journal of Business Ethics, 139-160.
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ömer (2017), http://www.felsefe.gen.tr/felsefe_sozlugu/t/ tinselcilik_spiritualizm_nedir_ne_demektir.asp, 04 Haziran 2017'de erişildi.
• Yılmaz, Meryem ve Okyay, Nesrin. (2009). "Hemşirelerin Maneviyat ve Manevi Bakıma İlişkin Görüşleri". Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 3: 41-52.
• Zinnbauer, Brian J. ve Pargament, Kenneth. I. (2005). Religiousness and Spirituality. In R. Paloutzian & C. Park (Eds.), Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality (pp. 21–42). New York: Guilford Press.