2005 YILI COĞRAFYA ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMA DÜZEYİ: 9. SINIF COĞRAFYA PROGRAMI ÖRNEĞİ

Year 2008, Volume: 11 Issue: 19, 40 - 59, 01.06.2008

Niyazi Kaya Eyüp Artvinli İhsan Bulut

Abstract

Problem Durumu: Milli Eğitim Bakanlığı, uzun yıllardır beklenen ilk adımı atarak 2005 yılında bu konuda yeni bir coğrafya öğretim programı hazırlamış ve aynı yıl uygulamaya koymuştur. Bu yeni programların yaklaşımı, etki-tepki, sebep-sonuç açıklamalarına dayalı davranışçı öğrenme yaklaşımı yerine, büyük oranda sebep ve çoklu sonuçlara dayalı yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına kaydırılmıştır (M.E.B., 2005). Bu programları uygulayan öğretmenlerin programları tanıma ve uygulamadaki kararlılığı, programlara yönelik duyuşsal özellikleri ve meslektaşları arasındaki işbirliğinin düzeyi programların uygulamadaki başarısını etkilemektedir. Güler’e (2003: 54) göre, hazırlanan programların uygulamaya geçirildikten sonra, gruptaki bireyler ya da grubun bütünü tarafından ne ölçüde özümsendiğinin, kavranıldığının değerlendirilmesi, dolayısıyla da geliştirilmesi, en az programın kendisi kadar önemli bir konudur. Şimdiye kadar söz konusu edilen düşünceler ve görüşlerden hareketle, bir programın sadece teorik olarak niteliği ya da getirdiği yaklaşım ile değerlendirilemeyeceği; uygulama ile bütünleştirilmesi gerektiğini açıkça göstermektedir (Bulut, 2006:7). Erden’e (1998:2) göre, uygulanan programların aksaklık ve eksiklikleri giderildikçe, toplumdaki ve bilim alanlarındaki değişmelere göre yeniden düzenlendikçe, diğer bir deyişle, programlar geliştirildikçe eğitimin niteliğinin de artması beklenir. Bu nedenle asıl önemli olanın, eldeki programın yaklaşımı ve niteliğinin yanında, çıktıyı nitelikli ürün olarak şekillendirecek olan öğretmenler tarafından programın nasıl algılandığı, ne şekilde uygulamaya sokulduğu ve ne düzeyde uygulanabildiğidir. Eğitim programı tasarısı, uygulamaya esas olan bir kitap ya da kılavuz kaynaktır. Program tasarısı ilkelerine uygun olarak hazırlanan programlar uygulamada işlerlik kazanırlar. Program geliştirme ve değerlendirme faaliyetlerinin odak noktası tasarlama olmakla birlikte, uygulama göz önünde bulundurulmaksızın gerçekçi bir değerlendirme yapmak mümkün değildir (Erden, 1998:9). Bu nedenle, oldukça önemli olan yeni programların uygulamada ne ölçüde başarılı olduğunun belirlenmesi önem taşımaktadır. Bunun için, 9. sınıf yeni coğrafya programı ile 2005 yılından itibaren tanışmış olan coğrafya öğretmenlerinin yeni programların uygulamadaki etkililiğine ilişkin görüşlerini belirlemenin, program geliştirme ve revize etme sürecine katkı sağlayacağı düşünülerek, “2005 Yılı 9. Sınıf Coğrafya Dersi Öğretim Programı: Öğretmenler Açısından Uygulanabilirlik Düzeyi”, araştırma konusu olarak seçilmiştir. Araştırmanın Amacı: Araştırmanın temel amacı, 2005 yılından itibaren liselerde uygulanmakta olan Coğrafya Dersi 9. Sınıf Yeni Öğretim Programı’nın uygulamadaki etkililik düzeyini belirlemektir. Bu amaçla liselerdeki coğrafya eğitiminin sorunlarına çözüm getirecek yeni programın yaklaşımına ve bu yeni yaklaşımın coğrafya öğretimindeki rolüne vurgu yapılarak, ortaya çıkan görüşler ışığında programın daha etkili uygulanabilmesi konusunda çözüm önerileri sunulmaya çalışılmıştır. Yöntem: Bu araştırma, tarama (survey) modeli niteliğindedir. Veriler, 2005 yılından itibaren uygulanmaya başlanan 9. sınıf coğrafya öğretim programı hakkındaki öğretmen görüşleri ve düşünceleri alınarak toplanmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de 2005–2006 öğretim yılında 9. Sınıf yeni coğrafya öğretim programını uygulayan ve 2006–2007 öğretim yılında uygulamakta olan coğrafya öğretmenleri oluşturmaktadır. İnternet üzerinde e-posta yöntemiyle çalışan, sadece coğrafya öğretmenlerinin üye olabildiği ve 17 Ekim 2006 tarihinde 1480 kişinin üye olduğu http://tech.groups.yahoo.com/group/cografya_ogretimi adresinde kayıtlı olan “Türkiye Coğrafya Öğretmenleri Birliği” adlı ileti grubu üzerinden söz konusu öğretmenlere e-anket uygulaması şeklinde yapılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Coğrafya öğretmenlerinin hemen hemen yarısı (% 48,9) yeni programla ilgili herhangi bir seminer, kurs, hizmet içi eğitim vb. ne katılmış ama bunu yetersiz bulmuştur. % 29’u ise hiç katılmamış, sadece % 22,2’si verimli olarak katıldığını belirtmiştir. Bu sonuçlar, yeni coğrafya öğretim programının yaklaşımını ve beraberinde getirdiği aktif öğrenme yöntemlerinin coğrafya öğretmenleri tarafından henüz yeterince anlaşılamadığını, bunun da öğretim programının uygulanabilirlik düzeyini olumsuz etkilediği belirtilebilir. Yapılan araştırmada, coğrafya öğretmenlerinin Coğrafya Öğretim Programı’nın “geneli ve genel amaçlarının” uygulanabilirlik düzeyine ilişkin görüşleri “az” (Χ = 2.08), düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna göre, yeni coğrafya öğretim programında öğrenciye kazandırılması öngörülen kazanımlardaki içeriğin coğrafya öğretmenleri tarafından programın genel amaçlarıyla “az” düzeyde tutarlı görüldüğü sonucuna varılabilir. 9. Sınıf Coğrafya Dersi Öğretim Programı’nda yer alan kazanımlara ilişkin öğretmenlerin genel görüşlerini almak üzere sorulan sorulardan elde edilen verilere göre coğrafya öğretmenlerinin programda yer alan “kazanımların” uygulanabilirlik düzeyine ilişkin görüşleri “az” (Χ = 2.10) düzeyinde gerçekleşmiştir. Yapılan araştırmada, coğrafya öğretmenlerinin 9. Sınıf Coğrafya Öğretim Programı’nın “öğretme-öğrenme süreci” ndeki uygulanabilirlik düzeyine ilişkin görüşleri “az” (Χ= 2.44) düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu bulgu, 9. Sınıf Coğrafya Öğretim Programı’nın öğrenmeöğretme süreci boyunca coğrafya öğretmenleri tarafından uygulanabilirliği “az” bulunmuştur şeklinde yorumlanabilir. Yine araştırma sonuçları, coğrafya öğretmenlerinin, 9. Sınıf Coğrafya Öğretim Programı’nın “Ölçme ve Değerlendirme” açısından uygulanabilirliğinin “az” (Χ = 2.42) düzeyinde olduğunu düşündüklerini ortaya koymuştur. Öneriler: Yeni programın öngördüğü öğrenci merkezli öğretim, yapılandırmacılık, çoklu zekâ uygulamaları, aktif öğrenme, bireysel farklılıkları ön plana alan öğretim uygulamaları ve yaklaşımlarının, öğretmenlere örneklerle uygulamalı olarak anlatılacağı hizmet içi eğitim, kurs ya da seminerlerinin acilen periyodik olarak planlanması önerilmektedir. Yeni öğretim programının yaklaşımına uygun hizmet içi eğitimlerde eğitilecek coğrafya öğretmenlerinde, bu eğitimlerin sonucunda şekillenmesi beklenen öğretmen profilini ortaya koymak üzere “Coğrafya Öğretmen Eğitiminde Standartlar” geliştirilmesi önerilmektedir. Okullarda, coğrafi bilgi sistemleriyle uygulamalar yapmaya uygun bilgisayar, internet bağlantısı, DVD, tepegöz, projeksiyon, video, televizyon vb teknolojik ürünlerin de mutlaka yer aldığı, öğrencinin aktif öğrenmeyi gerçekleştirmesi için kaynaklara (coğrafya kaynak kitapları, makaleler, yayınlar ve dergileri de içeren) ulaşımının kolaylaştırıldığı coğrafya sınıflarının hızla oluşturulması önerilmektedir. 9. sınıf coğrafya dersi için öngörülen haftalık iki ders saatinin etkinlik tabanlı uygulamalar için yetersiz kaldığı, bu nedenle programın yoğunluğunun azaltılması veya ders saatinin artırılması önerilmektedir. Öğrenciye kazandırılacak coğrafi becerilerin yeniden ele alınarak her kazanımla ilgili en fazla iki veya üç coğrafi becerinin verilmesi şeklinde sınırlandırılması önerilmektedir. 9. Sınıf Coğrafya Öğretim Programı’nda yer alan kazanımların bazı ölçütlere göre yeniden ele düzenlenmesi önerilmektedir

Keywords

Coğrafya öğretimi, 9. sınıf coğrafya öğretim programı, aktif öğrenme, , uygulanabilirlik

The Practicability Level of Geography Curriculum in 2005: The Sample of 9. Grade Curriculum

Abstract

Problem Statement: In Turkey Ministry of Education took an important step in 2005 and prepared a new Geography curriculum. This curriculum was applied at the same year. The approach of this new curriculum focuses on constructivism depending on mostly cause and multiconsequences instead of behaviorism depending on explanation of action-reaction, causeconsequence. The determinism of the teachers who have applied this curriculum in recognizing and application of the programme, their sensitive characteristics about programme and the level of collaboration among colleques has affected success of application of this curriculum. According to Güler (2003:54), after the prepared curriculum started to be applied, the evaluation of how much it is assimilated and engaged by the members or the whole group is as important as the curriculum itself. So is the development of the curriculum. By the help of the thoughts and views that were emphasized up to now, it is obvious that a curriculum can not be evaluated just theoritically by means of qualification or the approach that is brought by it. It should be deprogmated with the application. According to Erden (1982:2), after the distruptions and deficiencies of the applied programs dissolved, or revised again according to the changes in society and science fields, the other words, the programs are improved, the quality of the education is expected to increase. Education program project is a guide source or back to application. The programs which are prepared according to the curriculum, project principals gain functionality in application. Although the focus of the curriculum devolepment and evaluation activities is to design. It is not possible to make a realistic evaluation without considering the application ( Erden, 1989:9). Therefore, it is important to find out how succesful the new curriculums are in application. The ideas of the geography teachers , who have realy met with the latest 9th grade geography lesson plan after 2005, on effectiveness of the application of the new programs have been thought to contribute to program development and revision process. So, “2005 Academic Year, 9th Grade Geography Lesson Education Programme: The Applicability Level For The Teachers” has been chosen as the research subject. Research Aims: The main aim of this study is to determine the effectiveness level in using of 9th grade Geography curriculum that has been applied in high schools since 2005. For this purpose suggestions were tried to present more effective performing of the curriculum in the direction of thoughts that were emerged by emphazing the approach of the new curriculum that will solve the problems of teaching Geography in high schools and the role of the new curriculum. Method: This study is a kind of survey model. Data were composed of thoughts and ideas of teachers who have applied is 9th grade new Geography curriculum in high schools in Turkey. The subjects of this study are Geography teachers. E-questionaire has been done at 17th October 2006 among teachers who are members of a web site (Union of Turkey Geography Teachers) (http://tech.groups.yahoo.com/group/cografya_ogretimi) that has 1480 members who are only Geography teachers. Findings and Results: Almost the half of the Geography teachers (%48,9) have joined seminars, courses and inservices etc. about Proposals: It is suggested that courses, seminars and in-service trainings should be organized immeditely and periodically about samples to teachers in student-centered teaching, constructivism, multiple intelligence, active learning and individual differences. It is suggested that “Standards in Geography Teacher Training” sholud be developed. In order to shape teacher’s profile at the end of in-services. It is suggested that Geography classes should be designed at schools in order to access the information easily that contains geography source books, articles, magazines to practise geographical knowledge with the technological devices like computer, Internet, DVD, OHP, video, television etc. It is suggested that the densitiy of the curriculum should be reduced and the hours of the subject should be increased because two hours in a week at 9th grade is not enough for activitiy based practices. It is suggested that acquisitions in the curriculum should be revised and for each acquision maximum two or three geographical skills should be given. It is suggested that the acquisition of the curriculum should be evaluated with some criteria

References

• Alim, M. (2003). Dokuzuncu Sınıf Coğrafya Öğretim Programının Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: Pegam A. Yayıncılık.
• Bednarz, S., Mark H. B. and Fred H. W. (2005). Mentoring: A New Approach to Geography Teacher Preparation, Journal of Geography, National Council for Geographic Education, 104, 105–112.
• Bulut, İ. (2006). Yeni İlköğretim Birinci kademe Programlarının Uygulamadaki Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 2.b., Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya öğretim yöntemleri. 5.b., Erzurum: Aktif Yayınevi.
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. 3.b., Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi. 6.b., Ankara : 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Korkut, C. (1954). Coğrafi tetkikler için rehber. İstanbul: Maarif Basımevi. Öğretmen Kitapları:31.
• Tomal, N. (2004). Liselerimizde Uygulanan Coğrafya Öğretim Programının Sorunları ve Çözüm Önerileri. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, (b).
• Kerski, J.J. (2005). “Geographic Information Systems in Education”, www.usgs.gov, USA, May, (28.09.2005)
• Kerski, J.J. (2000). The implementation and effectiveness of geographic information systems technology and methods in secondary education. University of Colorado, Department of Geography, Colorado, USA.
• M.E.B(a). (2005). Coğrafya dersi öğretim programı. Ankara:Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB(b). (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4, 5, 6, 7, sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB(c). (2005). İlköğretim hayat bilgisi dersi (1., 2., 3. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara:Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• Özgüç, N., Tümertekin, E.(2000). Coğrafya geçmiş, kavramlar, coğrafyacılar. İstanbul: Çantay Kitabevi
• Stoltman, J.P. (1997). The International Charter on Geographical Education: Setting the Curriculum Standard. Journal of Geography, 96(1), 1997, USA
• Şahin, C. (2003). Orta Öğretim Coğrafya Müfredat Programında Temel Sorunlar. Türk Coğrafya Kurumu, Coğrafya Kurultayı Bildirileri, Ankara.