Güçlükonak/Şırnak Yöresi Üzüm Çeşitlerinin Sürgün, Genç ve Olgun Yaprak Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 9 - 15, 28.06.2022

Cemal Yurtgül Mehmet Settar Ünal

Öz

Bu çalışma; 2019-2020 yıllarında Şırnak ili Güçlükonak yöresinde yetiştiriciliği yapılan mahalli üzüm çeşitlerinin özelliklerini uluslararası normlara uygun olarak teşhis etmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada çeşitlerin sürgün özellikleri, genç/olgun yaprak özellikleri, üzüm çeşitlerinin değerlendirilme biçimleri ve yapraklarının salamura yapımına uygunluğu belirlenmiştir. Çalışma sonunda yazlık sürgün ve genç/olgun yaprak niteliklerinin çeşitler arasında, hatta aynı omcada bile değişiklikler gösterdiği; Tayifi, Sınciri ve Gozane üzüm çeşitlerine ait yaprakların salamura yapımına uygun olmasına karşın Bılbızeki, Kerküş, Bahdo ve Gewre yapraklarının uygun olmadığı; Bılbızeki ve Sınciri üzüm çeşitlerinin sofralık ve kurutmalık, Kerküş’ün şıralık ve kurutmalık, Bahdo’nun sofralık ve şıralık, Tayifi, Gewre ve Gozane’nin taze tüketimde kullanıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağcılık, Üzüm, Ampelografi, Şırnak Güçlükonak

Destekleyen Kurum

Şırnak Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projesi (BAP) Birimi

Proje Numarası

2020.FLTP.13.01.04

Kaynakça

• Gürsöz, S. (1993). GAP alanına giren Güneydoğu Anadolu Bölgesi bağcılığı ve özellikle Şanlıurfa ilinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografık nitelikleri ile verim ve kalite unsurlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. (Doktora Tezi). Çukurova Üni. Fen Bil. Enst. Adana.
• Kaplan, N. (1994). Diyarbakır ve Mardin illerinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografîk özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bit. Kongresi, Sebze-Bağ-Süs Bitkileri, Çukurova Üni. Zir. Fak. Bahçe Bit. Böl., Cilt: II, 529-532.
• Kara, Z. (1990). Tokat yöresinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografık özelliklerinin belirlenmesi üzerinde araştırmalar. (Doktora Tezi). Ankara Üni. Fen Bil. Enst. Ankara.
• Küey, E., Çoban, H. (2006). Manisa'da (Yuntdağı) yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 43(2), 41-52.
• Morton, L.T. (1979). A Practical Ampelography (Translated and Adapted From P. Galet). Cornel University Pres, Ithaca and London.
• Oraman, N. (1959). Ampelografi. Ankara Üni. Zir. Fak. Yayın No:154, Ankara.
• Semerci, A., Kızıltuğ, T., Çelik, A. D., Kiracı, M. A. (2015). Türkiye bağcılığının genel durumu. Mustafa Kemal Üni. Zir. Fak. Dergisi, 20(2), 42-51.
• Söylemezoğlu, G., Ağaoğlu, Y. S., Marasalı, B., Ergül, A., Çalışkan, M., Türkben, C. (1998). Üzüm çeşitlerinin yaprak kökenli kateşol oksidaz (Co), Peroksidaz (Per) ve Esteraz (Est) izoenzimlerinden yararlanılarak tanımlanmaları. 4. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri. 20-23 Ekim 1998, 138-144.
• Şehirali, S., Özgen, M. (1987). Bitkisel Gen Kaynakları. Ankara Üni. Zir. Fak. Yayın No: 1020, Ankara.
• TÜİK, (2020). Türkiye İstatistik Kurumu Resmi Websitesi. Bitkisel Ürün Denge Tabloları. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale=tr (Erişim tarihi: 10.01.2020).
• Uyak, C. (2010). Siirt yöresinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özeliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üni. Fen Bil. Enst. Van.
• Uzun, H.İ. (1986). Bazı üzüm çeşitlerinin ampelografik özellikleri, kateşol oksidaz izoenzim bantlarından teşhisleri ve sıcaklık toplamları üzerinde araştırmalar. (Doktora Tezi). Ege Üniv. Fen Bil. Enst. Bornova-İzmir.
• Ünal, M.S. (2018). İdil bölgesi üzüm çeşitlerinin salamura yaprak yapımına uygunluğunun araştırılması. Şehri Nuh Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, 8-9 Eylül, Cizre-Şırnak.
• Ünal, M.S., Ergenoğlu, F. (2001). Malatya ve Elazığ illeri bağcılığı ile malatya ilinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Çukurova Üni. Zir. Fak. Dergisi, 16(2). l –8.
• Ünal, M.S., Yıldırım, M. (2019). Şırnak ili İdil ilçesinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin bazı ampelografik özellikleri. Bilecik Şeyh Edebali Üni. Fen Bilimleri Dergisi, 6. Cilt-Prof. Dr. Fuat SEZGİN Bilim Yılı Özel Sayısı, 190-203.
• Yıldırım, M. (2019). Şırnak ili İdil ilçesinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Şırnak Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst.. Şırnak.