Banka Çalışanlarının Finansal Stres Düzeyinin Yaşam Doyumu Üzerine Etkisinde İş-Aile Çatışmasının Aracı Rolü

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 2, 150 - 169, 12.12.2024

Murat Baş , Salim Sercan Sari , Tevhit Kahraman

https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.1600276

Öz

Bireylerin yaşadığı finansal stres iş ve aile hayatı arasındaki dengeyi değiştirerek yaşam doyumu
üzerinde etkide bulunabilir. Bu çalışmanın amacı finansal stres, yaşam doyumu ve iş-aile çatışması
arasındaki ikili ilişkileri incelemek ve finansal stresin yaşam doyumu üzerine etkisinde iş-aile çatışmasının
aracılık rolünün olmadığını tespit etmektir. Bu kapsamda Erzincan ilinde görevli 214 banka çalışanından
anket yöntemiyle verilere ulaşılmıştır. Bu veriler SPSS 27, AMOS 24 ve SPSS PROCESS MACRO
programlarından faydalanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, finansal stres düzeyinin
yaşam doyumunu negatif ve iş-aile çatışmasını pozitif etkilediği, iş-aile çatışması ile yaşam doyumu
arasında ise negatif ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Ayrıca, finansal stres düzeyinin yaşam doyumu
üzerine etkisinde iş-aile çatışmasının aracılık rolünün bulunduğu saptanmıştır. Sonuç olarak finansal
stresin iş-aile çatışmasını artırarak yaşam doyumunu düşürdüğü gösterilmiştir. İş yerinde yaşanan stres
yönetimi, iş-aile dengesine ve çalışanların refahına yansıyabilmektedir. Yöneticilere, çalışanların finansal
stresini en alt düzeye indirecek ve iş-aile çatışmasını azaltacak yaklaşımlar benimsemeleri önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Finansal stres, Banka çalışanları, Yaşam doyumu, iş-aile çatışması

The Mediating Role of Work-Family Conflict in The Effect of Financial Stress Level of Bank Employees on Life Satisfaction

Öz

Kaynakça

• 1. Akbaş, Y. Z. ve Buyruk, L. (2024). İşe Tutkunluk ve İş-Aile Çatışmasının Yaşam Doyumuna Etkisi: Turist Rehberlerine Yönelik Bir Araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2), 718-735.
• 2. Andrade, C. ve Neves, P. C. (2022). Perceived organizational support, coworkers’ conflict and organizational citizenship behavior: The mediation role of work-family conflict. Administrative Sciences, 12(1), 20.
• 3. Akın, Ö. ve Karakulak, H. (2019). İş-aile ve aile-iş çatışması, iş, aile ve hayat tatmininin işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: karşılıklı ve demografik değişkenli etkileşimler. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(2), 381-403.
• 4. Aknar, A. ve Bağcı, B. (2023). İşkoliklik ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkide İş Aile Çatışmasının Aracılık Rolü: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 52-65.
• 5. Appleton, S. ve Song, L. (2008). Life Satisfaction in Urban China: Components and Determinants. World Development, 36(11), 2325-2340.
• 6. Bagozzi, R. P., ve Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the academy of marketing science, 16, 74-94.
• 7. Bailey, W. C., Woodiel, D. K., Turner, M. J. ve Young, J. (1998). The Relationship of Financial Stress to Overall Stress and Satisfaction. Personal Finances and Worker Productivity, 2(2), 198-207.
• 8. Başoğlu, B., Şekeroğlu, M. Ö. ve Altun, E. (2024). Öğretmenlerin Aile-İş Çatışması ve İş-Aile Çatışmalarının Yaşam Doyumuna Etkisi ve Bazı Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 32(32), 277-291.
• 9. Bolat, O. (2011). İş yükü, iş kontrolü ve tükenmişlik ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 87-101.
• 10. Boyar, S. L. ve Mosley Jr, D. C. (2007). The relationship between core self-evaluations and work and family satisfaction: The mediating role of work–family conflict and facilitation. Journal of Vocational Behavior, 71(2), 265-281.
• 11. Brown, S. P., Jones, E. ve Leigh, T. W. (2005). The Attenuating Effect of Role Overload on Relationships Linking Self-Efficacy and Goal Level to Work Performance. Journal of Applied Psychology, 90(5), 972-979.
• 12. Bruggen, A. (2015). An Empirical Investigation of The Relationship Between Workload and Performance. Management Decision, 53(10), 2377-2389
• 13. Byrne, B. M. (2016). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming (3rd ed.). Routledge.
• 14. Cadaret, M. C., ve Bennett, S. R. (2019). College students' reported financial stress and its relationship to psychological distress. Journal of College Counseling, 22(3), 225-239.
• 15. Chacko, T. I. (1983). Job and Life Satisfactions: A Causal Analysis of Their Relationships. Academy of Management Journal, 26(1), 163-169.
• 16. Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2011). Duygusal emek ve psikolojik sıkıntı: iş–aile çatışmasının aracılık etkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), 226-250.
• 17. Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F. ve Schaufeli, W. B. (2000). A Model of Burnout and Life Satisfaction Amongst Nurses. Journal of Advanced Nursing, 32(2), 454-464.
• 18. Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
• 19. Diener, E., Inglehart, R. ve Tay, L. (2013). Theory and Validity of Life Satisfaction Scales. Social Indicators Research, 112, 497-527.
• 20. Doğru, Ç. (2019). Rol Stresinin İş Tatminine Etkisinde İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 5(31), 1319-1328.
• 21. Dursun, S. ve İştar, E. (2014). Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(3).
• 22. Ernst Kossek, E. ve Ozeki, C. (1998). Work–family conflict, policies, and the job–life satisfaction relationship: A review and directions for organizational behavior–human resources research. Journal of applied psychology, 83(2), 139.
• 23. Fırat, Z. M. ve Cula, S. (2016). İş-aile çatışması, aile-iş çatışması ve iş doyumunun öğretmenlerin yaşam doyumu üzerindeki etkisi. Başkent University Journal of Education, 3(2), 146-155.
• 24. Fornell, C., ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1), 39-50.
• 25. Franke, G. ve Sarstedt, M. (2019). Heuristics versus statistics in discriminant validity testing: A comparison of four procedures. Internet Research, 29(3), 430-447. doi:10.1108/IntR-12-2017-0515.
• 26. Freeman, C., Carlson, J., ve Sperry, L. (1993). Adlerian marital therapy strategies with middle income couples facing financial stress. American Journal of Family Therapy, 21(4), 324-332
• 27. Freire, C. ve Bettencourt, C. (2020). Impact of ethical leadership on job satisfaction: the mediating effect of work–family conflict. Leadership & Organization Development Journal, 41(2), 319-330.
• 28. Friedline, T., Chen, Z., ve Morrow, S. P. (2021). Families’ financial stress & well-being: The importance of the economy and economic environments. Journal of Family and Economic Issues, 42, 34-51.
• 29. Frone, M. R., Russell, M. ve Cooper, M. L. (1992). Antecedents and Outcomes of Work-Family Conflict: Testing a Model of The Work-Family Interface. Journal of Applied Psychology, 77(1), 65.
• 30. González, G. ve Vives, A. (2019). Work status, financial stress, family problems, and gender differences in the prevalence of depression in Chile. Annals of work exposures and health, 63(3), 359-370.
• 31. Gözükara, İ. ve Çolakoğlu, N. (2016). The mediating effect of work family conflict on the relationship between job autonomy and job satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 229, 253-266.
• 32. Grant-Vallone, E. J. ve Donaldson, S. I. (2001). Consequences of Work-Family Conflict on Employee Well-Being Over Time. Work & stress, 15(3), 214-226.
• 33. Grau, R., Salanova, M. ve Peiró, J. M. (2001). Moderator Effects of Self-Efficacy on Occupational Stress. Psychology in Spain, 5(1), 63-74.
• 34. Greenhaus, J. H., Collins, K. M. ve Shaw, J. D. (2003). The Relation Between Work–Family Balance and Quality of Life. Journal of vocational behavior, 63(3), 510-531.
• 35. Guan, N., Guariglia, A., Moore, P., Xu, F., ve Al-Janabi, H. (2022). Financial stress and depression in adults: A systematic review. PloS one, 17(2), e0264041.
• 36. Güneş, N. ve Özan, M. (2022). Öğretmenlerde İş Aile Çatışmasının Kariyer Tatmini ve Yaşam Doyumuna Etkisi. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 8.
• 37. Güripek, C. U. ve Güripek E. (2022). İş-Aile/Aile-İş Çatışmasının Yaşam Doyumuna Etkisi: Yiyecek ve İçecek İşletmelerinde İnceleme, Journal of Gastronomy Hospitality and Travel, 5(4), 1718-1732.
• 38. Hair, J. F., Gabriel, M., ve Patel, V. (2014). AMOS covariance-based structural equation modeling (CB-SEM): Guidelines on its application as a marketing research tool. Brazilian Journal of Marketing, 13(2).
• 39. Hair Jr, J. F., Babin, B. J., ve Krey, N. (2017). Covariance-based structural equation modeling in the Journal of Advertising: Review and recommendations. Journal of Advertising, 46(1), 163-177.
• 40. Haines III, V. Y., Marchand, A., Rousseau, V., ve Demers, A. (2008). The mediating role of work-to-family conflict in the relationship between shiftwork and depression. Work & Stress, 22(4), 341-356.