İzmir İlinde Millî Mücadele Dönemindeki Şehitler ve İzmir’deki Şehitlikler

Yıl 2025, Cilt: 2025 Sayı: 1, 229 - 263, 26.02.2025

Can Yüksel Kamalı , Zekiye Süre , Ahmet Utku Bahar , Görkem Efe Aydoğan

https://doi.org/10.58646/bengi.1556423

Öz

Çalışmamız genel itibariyle İzmir’de Millî Mücadele Dönemi’nde verilen ve başka dönemlerde verilen mücadeleler de hayatını kaybeden kaç şehit vardır ve bu şehitlerin yaşı, memleketi ve şehadet yılları nelerdir? Bu veriler üzerinden İzmir’in Millî Mücadele Dönemi ve devamındaki konumu ile ilgili hangi noktaya varılmaktadır? Günümüze kadar yapılan çalışmalarda yer almayan; simgeleşmiş, adı duyulmuş isimlerin yanı sıra ismi duyulmamış belki de ailesinden çok uzakta isimsiz kaç kahramanımız vatan toprağı için can vermiştir? Gibi sorulara cevap verir niteliktedir. Verilen mücadeleler sonucunda üzerinde yaşadığımız topraklar için can vermiş kahraman şehitlerin isimlerini yaşatmak ve onları anmak, vatan müdafaasında göstermiş oldukları büyük fedakarlıkları bizlere ve daha sonrasında ise gelecek nesillere aktararak milli ve manevi değerleri ön plana çıkarmak hedeflenmiştir. Onların göstermiş olduğu kahramanlıklar, hiç şüphesiz Türk ulusuna bir cesaret aşılamıştır.
Bu husus da çalışma süreci boyunca Millî Mücadele ve diğer dönemlere ait olan şehitlere ulaşmak suretiyle kaynak taraması, yer tespiti, veri toplama, sözlü tarih çalışması, arşiv incelenmesi, saha çalışması, tespit edilen şehit ve anıtların tarafımızca fotoğraflarının çekilmesi ve görsel olarak kaydedilmesi, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış olan mezar taşlarının transkripsiyonu yapılması gibi değerlendirmeler de bulunuldu. Bütün bunlara ek olarak İzmir Demokrasi Üniversitesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İlçe belediyeler ve İl Valiliği ile görüşülerek kaynaklarından yararlanıldı. Millî Savunma Bakanlığına ait “Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı” internet sayfası üzerinden çalışmaya konu olan bölüm ile ilgili bilgiler sağlandı. Kaynak taraması sürecinde, İzmir Milli Kütüphane, İzmir Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), Menemen Belediyesi Kent Arşivi ve Müzesi birimlerinden çalışma ile ilgili tarama yapıldı. İzmir merkez ve ilçelerinde, şehit mezar ve anıtları dahil olmak üzere otuz altı (36) yerin tespiti yapıldı ve kaydedildi.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Şehitlik, İzmir

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

1919B012302061

Kaynakça

• Arı, K. (1995). Bergama’nın İşgali. İzmir: İzmir Bergama Rotary Kulübü
• Atatürk, M. K. (2023). Nutuk. XXXIX. Basım, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Bayar, C. (1972). Ben de Yazdım Millî Mücadeleye Giriş, Cilt 8. İstanbul: Baha Matbaası.
• İnalcık, H. (2019). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). (Ruşen Sezer, Çev.) İstanbul: Kronik Yayınları.
• Kalafat, Y. (2011). Kocaeli ve Çevresi Örnekleri ile Türk Halk İnançlarında Adanmışlık/ Sahiplik. Ankara: Berikan Yayınları.
• Özalp, K. (1988). Millî Mücadele I (1919-1922), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özengin. O. (2021). İşgal Yıllarında Menemen (1919-1922). İzmir: Ata Matbaacılık.
• Tekin, T. (1994). Tonyukuk Yazıtı. Yay. Haz. Mehmet Öksüz. Ankara: Simurg Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Turan, M. (1999). Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli 1919-1923). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
• Atar, F. (2010). Şehid, Cilt 38. İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Ayönü, Y. (2009). İzmir’de Türk Hakimiyetinin Başlaması. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt 9, Sayı 1.
• Ayhan, F. ve Yazıcı, H. (2023). İzmir İli Nüfusunun Gelişimi ve Değişimine Dair Demografik Analiz Çalışması. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 7 (2).
• Mert, H. (2013). İşgal Döneminde İzmir ve Çevresi. İzmir Kent Ansiklopedisi Tarih 1, Cilt 1. İzmir: İBB Ahmet Piriştina Kent Arşiv ve Müzesi.
• Şentürk, A. Ve Yavuz, A. B. (2019). İtalya Basınında İzmir’in İşgali. Social Science Studies, Cilt 7, Sayı 3, s. (118-130).