Sosyal Teori: Pozitivizm ve Hermenötik Metodoloji Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 71 - 79, 09.07.2020

Nihal Acar

https://doi.org/10.37215/bilar.723810

Öz

Toplumsal ve sosyo-ekonomik dengelerin Rönesans ile değişmesine paralel ortaya çıkan sosyal teori kavramı, “yeni” üzerinde duran entelektüel bir Batı girişimi olarak bilinmektedir. Sosyal teorinin temel dinamiklerini dönemin aydınları; iktisadi, siyasi ve idari tabanlarda yeni bir tip üretmek, üretilen tipi analiz etmek olarak belirlemiştir. Sosyal teori sadece sosyal gerçekliği açıklamak ile kalmayan aynı zamanda onu üreten ve eylemine devam etmesini sağlayan küresel bir özne karakteri oluşturmak ile ilgilenir iken bu aşamaları bilimsel anlayışlara dayandırmaktadır. Sosyal teorinin temelleri birden farklı metodoloji üzerine inşa edilmiş, yapı yani yeni düzen açıklanmaya çalışılmıştır. Sosyal teorinin pozitivist ve hermenötik metodolojide analiz edilmesi yeni bir toplumsal yapının inşa edilebileceğini ortaya çıkartmıştır. Çalışmada, sosyal yapının pozitivizm ve hermenötiği bilim olarak kabulünün dinamikleri ile içeriği incelenmiştir. Çalışma, nitel desende betimleyici araştırma modelinde ele alınmıştır. Araştırma sonucunda, sosyal yaşama ve sosyal formasyonlara ilişkin nesnel bir bilim karakterinin betimlenemeyeceği ve analizlerin özneye bağlı eksiklik taşıyabileceği, hermenötik ve pozitivizmin toplumsal yapıya ait problemleri farklı şekilde inceledikleri yine de her ikisinin de sosyal bilimlerde araştırma deseni olarak kullanılabileceği yargısına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Teori, Sosyal Yapı, Hermenötik, Metodoloji, Pozitivizm

Teşekkür

Orcid: 0000-0003-4548-9703

Social Theory: A Positivism and an Evaluation on Hermeneutic Methodology

Öz

Social theory, which emerged parallel to the change of social and socio-economic balances with the Renaissance, has been known as an intellectual Western initiative that stands on the “new”. The basic dynamics of social theory were determined by intellectuals of the period to produce a new type under the nature of the subject in the economic, political and administrative bases and to analyze the type produced. While social theory is concerned not only with explaining social reality but also with creating a global subject character that produces it and allows it to continue its action, it has made an effort to base these stages on scientific insights. In this context, the foundations of social theory have been built on different methodology, and the structure, that is, the new order, has been tried to be explained. Analysis of social theory in positivist and hermeneutic methodology revealed that a new social structure could be constructed. The study was covered in a descriptive research model in qualitative pattern.As a result of the research, it was concluded that an objective science character related to social life and social formations could not be described, and the analyzes may be subject-related deficiencies, and that both hermeneutical and positivism examine the problems of the social structure differently, but both could be used as research patterns in social sciences.

Anahtar Kelimeler

Hermeneutics, Methodology, Social Structure, Social Theory, Positivism

Kaynakça

• Aliyu, A. A., Kasım. R., Bello. M.U., Martin. D. (2014). “Positivist and non-positivist paradigm in social science research: conflicting paradigms or perfect partners?”. Journal of Management and Sustainability, 4 (3): 79-95.
• Anlı, Ö. F. (2016). “Pozitivist ve konvansiyonalist bilim anlayışları bağlamında coğrafya disiplininin konumu”. Düşünme Dergisi, (9): 39-57.
• Aksan, G. (2016). “Max Weber ve değerler sosyolojisi: bir metodolojik ikilemin düşündürdükleri”. SEFAD, (35): 427-446.
• Ardıç, N. (2003). “İbn Haldun ve Weber ’de bilgi ve bilim sorunu”. Dîvân İlmî Araştırmaları Dergisi, 15 (2): 139-167.
• Aydın, K. (2018). “Max Weber, eşitsizlik ve toplumsal tabakalaşma”. Journal of Economy Culture and Society, (57): 245-267.
• Batak, K. (2007). “Metafizikten bilime ulaşılabilir mi? epistemeden Doxaya doğru”. M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (2): 21-40.
• Baştürk, E. (2011). “Pozitivizme eleştirel bir yaklaşım: Max Weber ve anlayıcı yorumlayıcı sosyal teori”. Erişim Adresi:www.academia.edu, Erişim Tarihi: 30.03.2019.
• Bilmez, N. (2018). “Newton bilim anlayışının kuvvetler ayrılığı teorisine Etkisi”. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (10): 114-122.
• Çıvak B. ve Sezerel H. (2018). “Araştırma paradigmaları ve turizm yazını”. Turizm Akademik Dergisi, 5 (1): 1-14.
• Çoban, İ. A. ve Buz, S. (2008). “Eleştirel teori: gelişimi, kabulleri ve sosyal hizmette kullanımı”. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 19 (1): 71-88.
• Demir, Ö. (1992). Bilim Felsefesi: Sentez Yayıncılık. İstanbul-Türkiye.
• Demir, S. A. (2009). “Sosyal bilimlere eleştirel bir bakış: Frankfurt Okulu ve pozitivizm eleştirisi”. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, (1): 59-73.
• Fırıncıoğulları, S. (2016). “Sosyal bilimler ve hermeneutik üzerine kısa bir değerlendirme”. Sosyoloji Dergisi, (33): 37-48.
• Gürdal, G. (2016). “Bilimsel gelişme teorileri açısından I. Lakatos ve L. Laudan’ın düşüncelerinin karşılaştırılması”. Kaygı Uludağ Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (27): 29-41.
• Güzel, S. (2006), “Sosyal yapı ve toplumsal yapı bileşkesinde sosyo-kültürel yapı kavramı”. Sosyoloji Konferansları Dergisi, (34): 83-96.
• Hira, İ. (2000). “Max Weber ’in yöntem anlayışı”. Bilgi Dergisi, 1 (2): 45-58.
• Kaboub, F. (2008). “Positivist paradigm”. Leong Ency, 2 (2): 343, Erişim Adresi: http://personal. denison.edu, Erişim Tarihi: 10.11.2018.
• Kaya, F. (2019). “Yorumsamacı yaklaşımda anlama kavramının önemi ve pozitivizm eleştirisi özet”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22): 271-280.
• Keat, R. (1979). “Positivism and Statistics in Social Science”. In J. Irvine, I. Miles and J. Evans (Eds): Demystifying Social Statistics: London-England.
• Keat, R. ve Urry, J. (2016). Bilim Olarak Sosyal Teori: İmge Kitabevi. Ankara-Türkiye.
• Kuhn, T. S. (1962). The Structure of Scientific Revolutions: Universty of Chicago Press. LondonEgland.
• Koyuncu, A. (2011). Levi-Stratuss yapısalcılığı, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26): 254-262.
• Köroğlu, C. Z. ve Köroğlu, M. A. (2016). “Bilim kavramının gelişimi ve günümüz sosyal bilimleri üzerine”. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25): 1-15.
• Nar, M. Ş. (2014). “Yapısalcılık kavramına antropolojik bir yaklaşım: Levi-Strauss ve yapısalcılık”. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (27): 29- 46.
• Ok, B. (2015). “Post-pozitivist süreçte Paul Feyerabend’in yeri”. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mersin-Türkiye.
• Okasha, S. (2002). Philosophy of Science: Oxford University Pres. Oxford-ABD.
• Porta D. Keating M. (2015). Sosyal bilimlerde yaklaşımlar ve metodojiler çoğulcu bir perspektif: Küre Yayınları. İstanbul-Türkiye.
• Salgar, E. (2011). “Pozitivist felsefede doğrulama kavramının yeri”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara-Türkiye.
• Shirazi, A. M. (2008). “Instrumentalism, Realism and Social Construction”. Erişim adresi: [e-mail], Erişim Tarihi: 31.03.2019
• Sönmez, V. (2010). Pozitivizme yöneltilen eleştiriler, DEUHYO, 4 (1): 54. Strauss, l. C. (1964). Totemism, Translated by Rodney Needham: Merlin Press. London-Egland.
• Şulul, C. (2003). “Metafiziğin Tarihsel Evrimi”. HRO İlahiyat Fakültesi Dergisi, (4): 57-69. Weber, M. (2017). Sosyal Bilimler Metodolojisi: Küre Yayınları. İstanbul-Türkiye.
• Yakut, İ. (2014). “Yorumlayıcı paradigma yaklaşımı kavramlarıyla sinema sanatı üretimine bakış”. Ulakbilge, 2 (4): 15-29.
• Yalvaç, F. (2010). “Eleştirel gerçekçilik: uluslararası ilişkiler kuramında post- pozitivizm sonrası aşama”. Uluslararası İlişkiler, 6 (4): 3-32.
• Yazıcı, S. (2004). “Realist ve realist karşıtı görüşlerde gözlenebilirlik kavramı”. Felsefe Dünyası Dergisi, 1 (39): 89-98.