Sanatsal Etkinliklerin Süreğen Hastalığı Olan Çocuklar ve Onların Bakımını Üstlenen Yakınları Üzerindeki Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 29, 30.09.2024

Sedat Altaş , Arif Aydeniz , Mustafa Barış Aydeniz

https://doi.org/10.37215/bilar.1387585

Öz

Bu çalışma, Antalya ilinde süreğen hastalığa sahip çocuklar ve onlara bakım veren yakınlarına yönelik olarak yürütülmüştür. Araştırmada süreğen hastalığı olan çocukların ve bu hastalara birinci dereceden bakım veren aile bireylerinin, hastalığın yapısından kaynaklanan sıkıntıları incelenmiş ve bu bireylere hastalık sırasında karşılaştıkları güçlüklerle baş etme konusunda destek olunması amaçlanmıştır.
Çalışma Antalya ilinde; Konyaaltı, Muratpaşa ve Kepez ilçelerinde yaşayan, çeşitli yaş gruplarında yer alan ve süreğen hastalığı olan 11’i erkek 14’ü kız olmak üzere 10-12 yaş aralığında toplam 25 süreğen hastalığa sahip çocuk ve bu çocuklara birinci dereceden bakım veren yakınları ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada süreğen hastalar ve hasta yakınlarının seçilme nedeni bu alana yönelik yapılmış sınırlı sayıda araştırma olması ve bu hastalığa sahip bireylere yönelik sanata dayalı bir yol izleyen herhangi bir çalışmaya rastlanmamış olmasıdır. Etkinlikler öncesinde hasta ve hasta yakınlarına yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formları uygulanmış ardından 6 hafta boyunca resim, müzik ve edebiyat etkinliklerinden oluşan sanatsal program uygulanmıştır. Etkinlikler sonrasında programın etkili olup olmadığının anlaşılması için programa katılanlarla tekrar görüşmeler yapılmıştır. Çalışma sonucunda; süreğen hastalığa sahip çocuklara yönelik yapılacak sanatsal etkinliklerin; çocukları daha mutlu, daha değerli, daha umutlu, daha güçlü ve daha huzurlu hissettirdiğini, çocukların hastalığa karşı daha dirençli olabildiklerini ortaya koyması bakımından önem arz etmektedir. Ayrıca hasta yakınlarının da yoğun olarak hissettiği; tükenmişlik, öfke, umutsuzluk, mutsuzluk, yalnızlık, desteklenmeme, özlem, kendini suçlama gibi olumsuz duyguların; mutluluk, umut, şükür, sabır, güçlülük gibi duygulara dönüştüğünü göstermesi açısından da değerlidir. Bu bakımdan sonuçlar, çalışmanın amacına uygun şekilde tutarlılık göstermiştir. Süreğen hastalar ve hastalara bakım veren aile üyelerine yönelik çalışmalarda, sanatsal etkinliklerin etkili olabileceği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, süreğen hastalık, dezavantajlı öğrenci, evde eğitim

Effects of Artistic Activities on Children with Chronic Diseases and Their Relatives who Care for Them

Öz

This study was conducted in Antalya province for children with chronic diseases and their caregivers. In the study, the problems of children with chronic diseases and their family members who provide primary care to these patients, arising from the nature of the disease, were examined and it was aimed to support these individuals in coping with the difficulties they encountered during the disease.
The study is in Antalya province; It was carried out with a total of 25 children with chronic diseases, 11 boys and 14 girls, aged 10-12, living in Konyaaltı, Muratpaşa and Kepez districts, in various age groups, and their first-degree caregiver relatives. The reason why chronic patients and their relatives were chosen in the study is that there is a limited number of studies in this field and no study has been found that follows an art-based approach for individuals with this disease. Before the events, semi-structured interview forms were applied to patients and their relatives, and then an artistic program consisting of painting, music and literature activities was implemented for 6 weeks. After the activities, interviews were held with the participants of the program again to understand whether the program was effective or not.
In the results of working; artistic activities for children with chronic diseases; It is important in terms of showing that it makes children feel happier, more valuable, more hopeful, stronger and more peaceful, and that children can be more resistant to disease. In addition, the patient’s relatives also feel intensely; negative emotions such as burnout, anger, hopelessness, unhappiness, loneliness, lack of support, longing, self-blame; It is also valuable because it shows that it turns into emotions such as happiness, hope, gratitude, patience and strength. In this regard, the results were consistent with the purpose of the study. It has been understood that artistic activities can be effective in studies on chronic patients and family members who care for patients.

Anahtar Kelimeler

Art, chronic illness, ongoing illness, disadvantaged student, home education

Kaynakça

• Ağkaya Alahan, N., Aylaz, R., Yetiş, G. (2015). “Kronik hastalığı olan çocuğa sahip ebeveynlerin bakım verme yükü”. Annals of Health Sciences Research, 4(2), 1-5.
• Akhan, L.U. (2012). Psikopatolojiksanat ve psikiyatrik tedavide sanatın kullanılışı. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 132- 135.
• Atalay, Z. (2021). Kur’an’da zorluklar karşısında toplumların tepkilerinin psiko-sosyal boyutları. Analitik İlahiyat Dergisi, 5 (1), 226-248.
• Aydın, B. (2012). Tıbbi sanat terapisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 69-83.
• Aydın, C. (2015). “İnsanın Anlam Arayışı ile Yeni Çağ İnanışları Arasındaki İlişki”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th edition): London-England
• Çakan, P. Sezer, Ö. (2010). “Süreğen hastalığı olan çocuklara sahip annelerin tutumları, kaygı düzeyleri ve diğer değişkenler açısından incelenmesi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (2), 161-180.
• Çelikbaş, E. Ö. (2019). “Dışavurumcu sanat terapisi”. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 20-37.
• Demir, V., Yıldırım, B. (2017). “Sanatla terapi programının üniversite sınavına hazırlanan öğrencilerin depresyon, anksiyete ve stres belirti düzeylerine etkililiği”. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 311-344.
• Frankl, V. E. (2009). İnsanın Anlam Arayışı (Selçuk Budak, çev.): Okuyan Us Yayınları İstanbul-Türkiye
• Göka, E., Eroğlu, E. (2013). Hayatın anlamı var mı?: Timaş Yayınları İstanbul-Türkiye.
• Graham, H. (1994). Stresi Kendi Yararınıza Kullanın (M. Sağlam ve T. Tezcan, Çev): Alfa Yayınları İstanbul-Türkiye.
• Karabulutlu, E. Y., Atman, R., Yağcı, S. (2015). “Kronik hastalığı olan bireylere verilen bakımın değerlendirilmesi”. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 16-30.
• Karataş, E., Güler, Ç. Y. (2020). “Grup sanat terapisi programının ergenlerin mutluluk düzeyleri, duyguları ifade etme eğilimi ve duygu düzenleme güçlüğüne etkisi”. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3328-3359.
• Kardaş Özdemir, F., Akgün Şahin Z., Küçük Alemdar, D. (2009). “Kanserli çocuğu olan annelerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi”. Yeni Tıp Dergisi, 26(3), 153-158.
• MEB. (2006). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/mevzuat/Ozel_Egitim_Hizmetleri_Yonetmeligi_son.pdf, erişim tarihi: 21. 10. 2021.
• MEB (2010). Evde ve Hastanede Eğitim Hizmetleri Yönergesi, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/02031840_evde_hastanede_egitim_hiz_yonergesi.pdf, Erişim Tarihi: 09. 11. 2021.
• Mercedes-Ballbe, M. (1997). “Göçmen ergenler için grup sanat terapisi deneyimi”. Amerikan Sanat Terapisi Dergisi, 36(1), 11-20.
• Işıktekiner, F. S., Akbaba Altun, S. (2011). “Hastane okullarındaki sorunlar ve yaşantılar”. Eğitim ve Bilim, 36(161).
• Kaya, A. (2014). “Dışavurumcu sanat terapinin üniversite öğrencilerinde akış durumu ve psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Riley, S. (1999). Ergenlerle Çağdaş Sanat terapisi: Jessica Kingsley yayıncıları. Londra-İngiltere
• Sivrikaya, T. Çiftçi Tekinarslan, İ. (2013). “Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde stres, sosyal destek ve aile yükü”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(02), 17-31.
• Sözeri Varma, G., Kalkan Oğuzhanoğlu, N., Çulha Ateşci, F., Karagöz, N., Apa, F. (2018). “Alzheimer hastasına bakım veren psikodramatik grup tedavisi”. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19, 567-576.
• Susam, B., Bridge, E. N., Şahin, F. (2018). “Sağlık durumları nedeniyle okula devam edemeyen öğrencilerin evde eğitimine ilişkin veli görüşleri”. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 15-22.
• Türkiye Özürlüler Araştırması, (2002). http://eski.bingol.edu.tr/media/225884/15TuRKiYE-oZuRLuLER-ARAsTiRMASi.pdf, Erişim Tarihi: 08. 11. 2021.
• Yıldırım, N. (2011). Öğretim sürecinde bulunan öğrencilerde görülen süreğen hastalıklar üzerine yönetimsel değerlendirme: Tokat ili örneği. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 14(25), 69-85.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Yılmaz Bolat, E. (2018). Süreğen hastalığı olan çocuklar ve hastane okulları. Milli Eğitim Dergisi, 47(218), 163-186.
• Yılmaz, T. (2019). Bipolar bozukluk tanısı almış hastalarda yapılandırılmış sanat terapi grubunun benlik saygısı üzerine etkisi: Kamu hastane örneği (Master’s thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).