Sosyal Devletin Temelleri

Yıl 2017, Sayı: 1, 11 - 19, 20.06.2017

M. Kemal Aydın

Öz

Toplumun refah koşullarını iyileştirmeyi amaçlayan sosyal devletin temelleri 19'uncu yüzyılın ortalarında atılmıştır. Özü itibarıyla sosyal devlet, Sanayi Devrimi’nin sefalete mahkûm ettiği işçi sınıfından gelen itirazın bir yansımasıdır. İkinci Savaş’ın bitiminden itibaren 1970’lerin ikinci yarısına kadar geçen dönem ‘sosyal devletin altın çağı’ olarak ad-landırılmaktadır. Nitekim söz konusu dönemde merkez ülkelerinin sos-yal harcamaları [gayrisafi yurt içi hâsılaya nispetle] yaklaşık iki kat artmıştır. Bir başka ifade ile ağırlıklı olarak sosyal harcamalar biçiminde tezahür eden sosyal devlet uygulamaları her alanda hissedilmiştir. Fakat 1973 Petrol Şoku’nun tetiklediği bir bunalım, sosyal devleti hem imgesel düzeyde hem de uygulamaları itibarıyla yıpratarak yeni bir dönemi başlatmıştır. ‘Sosyal devletin gümüş çağı’ olarak isimlendirilen bu yeni dönemde, yaşanmakta olan bunalımın sebeplerinden biri olarak görüldüğü için, sosyal harcamalar kısılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Sosyal Devlet, Sosyal Harcamalar, Altın Çağ, Gümüş Çağ

Kaynakça

• Adema, W. (1999), “Net Social Expenditure”, OECD Labour Market and Social Policy Occasional Papers, Paris: OECD Publishing.
• Aktan, Coşkun Can (2008), Sosyal Refah Devleti, İstanbul: Okutan.
• Aydın, M. Kemal (2003), Sermayenin Küreselleşmesi, İstanbul: Değişim.
• Başkaya, Fikret (1997a), Sömürgecilik Emperyalizm Küreselleşme, Ankara: Öteki.
• Başkaya, Fikret (1997b), “Sermayenin Küreselleşmesi veya Neoliberalizmin Vahşeti”, Özgür Üniversite Forumu, Aralık 1997, s.5-24. Berger, Johannes (1990), “Market and State in Advanced Capitalist Societies, Current Sociology, 38 (2): 103-132.
• Berk, Ferit (2014), Farklı Devlet Sistemlerinde Karşılaştırmalı Sosyal Refah ve Hizmet Modelleri, İstanbul: Sokak Kitapları.
• Buğra, Ayşe ve Çağlar Keyder (2006/2015), Sosyal Politika Yazıları, İstanbul: İletişim (7nci Baskı)
• Briggs, Asa (1961), “The Welfare State in Historical Perspective”, Archives Européennes deSsociologie, 2 (2): 221-258
• Çağan, Nami (1980), Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 37 (1): 129-151.
• Esping-Andersen, Gøsta (1990), The Three Worlds of The Welfare Capitalism, Oxford: Polity Press.
• Esping-Andersen, Gøsta (1999), Social Foundations of Post-industrial Economies, New York: Oxford University Press. Garrett, Geoffrey and Deborah Mitchell (2001), “Globalization, Government Spending and Taxation in the OECD”, European Journal of Political Research, 39 (2): 145-177.
• State: Are Modern Democracies Living on Borrowed Time and Money, New Jersey: Princeton University Press.
• Hirst, Paul, Grahame Thompson and Simon Bromley (2009), Globalization in Question, Cambridge: Polity Press (3rd Edition).
• Kara, Uğur (2015), Sosyal Devletin Yükselişi ve Düşüşü, Adana: Karahan Kitabevi.
• Kazgan, Gülten (1995), Yeni Ekonomik Düzende Türkiye’nin Yeri, İstanbul: Altın Kitaplar (3ncü Baskı).
• Keynes, John Maynard (1936/1973), The General Theory of Employment Interest, and Money, Cambridge: Cambridge University Press.
• Koray, Meryem (2005), Avrupa Toplum Modeli, Ankara: İmge.
• Marcuzzo, Maria Cristina (1944), “Keynes and Welfare State”, Dipartimento di Scienze Economiche, February 2012, s.1-18.
• Özbek, Nadir (2002), “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Sosyal Devlet”, Toplum ve Bilim, 2002 Bahar, 92: 7-33.
• Özdemir, Süleyman (2006), “Başlangıcından Günümüze Refah Devletlerinde Sosyal Harcamaların Analizi”, Sosyal Siyaset Konferansları, 50, s.153-204.
• Özdemir, Süleyman (2007), Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul: İTO Yayınları.
• Öztürk, Şenol (2015), Sosyal Yatırım Devleti, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Pacek, Alexander and Benjamin Freeman (2015), The Welfare State and Quality of Life: A Cross-National Analysis, https://www.researchgate.net/publication/242231574_The_Welfare_Stat e_and_Quality_of_Life_A_Cross-National_Analysis.
• Peterson, Wallace C. (1991), Transfer Spending, Taxes, and the American Welfare State, New York: Springer Science + Business Media.
• Pierson, Christopher (2006), Beyond the Welfare State: The New Political Economy of Welfare, Cambridge: Polity Press.
• Piketty, Thomas (2014), Yirmi Birinci Yüzyılda Kapital [Çeviri: Hande Koçak], İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Polanyi, Karl (1944/2014), Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri. [Çeviri: Ayşe Buğra] İstanbul: İletişim.
• Popper, Karl R. (1945/2013), Açık Toplum ve Düşmanları [Çeviri: M. T. Rızatepe], Ankara: Liberte Yayınları (3ncü Baskı).
• Roubini, Nouriel and Brad Setser (2004), The Effects of the Recent Oil Price Shock on the U.S. and Global Economy http://pages.stern.nyu.edu/~nroubini/papers/OilShockRoubiniSetser.pdf. Sallan Gül, Songül (2006), Sosyal Devlet Bitti Yaşasın Piyasa, Ankara: Ebabil (2nci Baskı)
• Selek Öz, Cihan (2010), Sosyal Belediyecilik Bağlamında Evde Bakım Hizmetleri: İstanbul, Ankara ve Kocaeli Büyükşehir Belediyeleri Örnekleri [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Adapazarı: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Serter, Nur (1994), Devlet Görevlerindeki Gelişmelerin Sonucu Olarak Sosyal Devlet, İstanbul: İÜ İktisat Fakültesi Yayınları.
• Sönmez, Sinan (1998), Dünya Ekonomisinde Dönüşüm: Sömürgecilikten Küreselleşmeye, Ankara: İmge.
• Spicker, Paul (2000), The Welfare State A General Theory, London: Sage Publications.
• Şaylan, Gencay (2003), Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, Ankara: İmge (2nci Baskı).
• Tanzi, Vito (2000), “Globalization and the Future of Social Protection”, Working Paper of the International Monetary Fund, s.1-22.
• Taylor-Gooby, Peter (2002), “The Silver Age of the Welfare State: Perspectives on Resilience”, Journal of Social Policy, 31 (4): 597-621.
• Topak, Oğuz (2012), Refah Devleti ve Kapitalizm: 2000’li Yıllarda Türkiye’de Refah Devleti, İstanbul: İletişim.
• Wallerstein, Immanuel (1993), Jeopolitik ve Jeokültür [Çeviri: Mustafa Özel], İstanbul: İz.