The Relations Between The Ottoman Empire and The Republic of Venice within The Framework of International Balances and Grand Vizier Ibrahim Pasha (1523-1536)

Year 2019, Issue: 90, 137 - 160, 30.07.2019

Elvin Otman

https://doi.org/10.12995/bilig.9007

Abstract

During the Grand Vizierate of İbrahim Pasha, decisively shaping Ottoman international policy during the reign of Kanunî Sultan Süleyman, the diplomatic relations between the Ottoman Empire and Republic of Venice were strengthened. In the scope of the Ottoman-Habsburg political, military and ideological rivalry, the Republic was perceived both as an ally and source of information. In this period, an open war between the states was never experienced. However, following the 1532 German Expedition, a rapprochement between Venice and the Habsburg Emperor changed the Ottoman approach towards Venice and İbrahim Pasha often warned the Republic to act according to the ahidnâme rules. The Venetian documents of the period, in which he was defined as the friend of Venice, displays that Pasha adopted a tough policy toward the Republic in his last years in the grand vizierate. This article argues that the Ottoman-Venetian relations in the mentioned period was basically shaped by the changing international balances and İbrahim Pasha was the most influential political character both editing the international policies and balancing the Ottoman- Venetian relations. The Ottoman expedition to Corfu Island of Venice following his death in 1536, proves this argument.

Keywords

İbrahim Pasha (v. 1523-1536), Venice, Ottoman-Habsburg rivalry, Charles Quint, Alvise Gritti, universal sovereignty, Relazione

Uluslararası Dengeler Çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu-Venedik Cumhuriyeti İlişkileri ve Sadrazam İbrahim Paşa (1523-1536)

Abstract

Kanunî Sultan Süleyman döneminin uluslararası siyasetinde belirleyici role sahip olan İbrahim Paşa’nın sadrazamlık döneminde Osmanlı İmparatorluğu ve Venedik Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler güçlendirilmiş ve Osmanlı’nın Habsburg İmparatorluğu ile siyasi, askeri ve ideolojik mücadelesinde Venedik Cumhuriyeti hem bir müttefik hem de bilgi akışını sağlayan bir istihbarat kolu olarak değerlendirilmiştir. Bu dönemde iki devlet arasında bir savaş vuku bulmamıştır. Ancak, 1532 Alaman Seferi sonrası Venedik’in Habsburg İmparatorluğu’na yakınlaşması, Osmanlı’nın da Venedik’e yaklaşımını da değiştirmiş; İbrahim Paşa Venedik yönetimini birçok kez ahidnâme şartlarına uygun olarak hareket etmek konusunda uyarmıştır. Dönemin Venedik belgelerinde, Venedik dostu olarak nitelendirilen Paşa’nın, sadaretinin son yıllarında Venedik’e karşı daha sert bir tutum sergilediği görülmektedir. Bu makale, iki devlet arasındaki ilişkilerin esasen değişen uluslararası dengeler çerçevesinde şekillendiği iddiasını taşımakta ve bu dönemde İbrahim Paşa’nın gerek uluslararası siyaseti kurgulayan, gerekse Osmanlı-Venedik ilişkilerini dengeleyen en etkili siyasi isim olduğunu saptamaktadır. Paşa’nın 1536’da ölümünü takiben, 1537’de Venedik’e bağlı Korfu Adası’nın kuşatılması ve Osmanlı-Venedik barışının bozulması bu savın kuvvetli destekleyicisidir.

Keywords

İbrahim Paşa (s. 1523-1536), Venedik, Osmanlı-Habsburg rekabeti, Şarlken, Alvise Gritti, evrensel imparatorluk, Relazione

References

• Venedik Devlet Arşivi Consiglio dei Dieci, Parti Secrete, Registro. 2, 52v-53r. Andrea Gritti’den Alvise Gritti’ye (18 Mart 1528). Dispacci Degli Ambasciatori al Senato, Filza 1-A. Alvise Gritti’den Venedik Senatosu’na (4 Şubat 1526). Ducali ed Atti Diplomatici, Busta 22. Andrea Gritti’den Alvise Gritti’ye (2 Kasım 1529, vd.).
• Agoston, Gabor (2011). “Enformasyon, İdeoloji ve Emperyal Siyasetin Sınırları: Osmanlı-Habsburg Rekabeti Bağlamında Osmanlı Büyük (Grand) Stratejisi”. Erken Modern Osmanlılar: İmparatorluğun Yeniden Yazımı. Der. Virginia H Aksan, Daniel Goffman. İstanbul: Timaş Yay. 105-142.
• Alberi, Eugenio (1840-1855). Relazioni degli Ambasciatori al Senato. C. 1, 3. Floransa.
• Aydın, Bilgin (2007). “Divan-ı Hümayun Tercümanları ve Osmanlı Kültür ve Diplomasisindeki Yerleri”. Osmanlı Araştırmaları Dergisi 29: 41-86.
• Atasoy, Nurhan (1972). İbrahim Paşa Sarayı. İstanbul: İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Barta, Gabor (2008). “Gritti Ludovicus’un Macar Valiliği (1531-1534).” Belleten 72 (263): 251-293.
• Boone, Rebecca Ard (2016). Mercurino di Gattinara and the Creation of the Spanish Empire. Londra-New York: Routledge.
• Celâlzâde Mustafa Çelebi (2011) Tabakâtü’l Memâlik ve Derecâtü’l-Mesâlik: Kanunî’nin Tarihçisinden Muhteşem Çağ Kanunî Sultan Süleyman. Haz. Ayhan Yılmaz. İstanbul: Kariyer Yay.
• Celalzâde Salih Çelebi (2016) Târîh-i Sefer-i Zafer-Rehber-i Alaman [Kanunî Sultan Süleyman’ın Alaman Seferi(1532)]. Haz. Fatma Kaytaz. İstanbul: Çamlıca Yay.
• Charrière Ernest. (1848-1860). Négociations de la France dans le Levant, ou, Correspondances, Mémoires et Actes Diplomatiques des Ambassadeurs de France à Constantinople et Des Ambassadeurs, Envoyés ou Résidents à Divers Titres à Venise, Raguse, Rome, Malte et Jérusalem, en Turquie, Perse, Géorgie, Crimée, Syrie, Egypte, etc., et Dans Les États de Tunis, d'Alger et de Maroc. c.1-4. Paris: Imprimerie Nationale.
• Della Valle, Francesco (1857). “Una breve narracione della grandezza, virtù, valore et della infelice morte dell’Illustrissimo Signor Conte Alouise Gritti, del Serenissimo Signor Andrea Gritti, Principe di Venezia, Conte del gran Contado di Marmarus in Ongaria et General Capitano dell’esercito Regno, appresso Sulimano Imperator de Turchi, et alla Maesta del Re Giovanni Re d’Ongaria”. Magyar Történelmi Tár. Der. Iván Nagy v. 3 Peşte: 9-60.
• Emecen, Feridun (2000). “İbrahim Paşa, Makbul”. TDV İslam Ansiklopedisi. C. 21. İstanbul: TDV Yay. 333-335.
• Finlay, Robert (1998). “Prophecy and Politics in Istanbul: Charles V, Sultan Suleyman, and the Habsburg Embassy of 1533-1534”. Journal of Early Modern History 2 (1): 1-31.
• Finlay, Robert (2000). “Fabius Maximus in Venice: Doge Andrea Gritti, the War of Cambrai and the Rise of Habsburg Hegemony, 1509-1530”. Renaissance Quarterly 53 (4): 988-1031.
• Fodor, Pal (1991). “Ottoman Policy Towards Hungary, 1520-1541”. Acta Orientalia Academiae Hungaricae 45 (2/3): 271-345.
• Gelibolulu Mustafa Âlî (2009) Künhü’l Ahbâr. Dördüncü Rükn. Ankara: TTK Yay.
• Gökbilgin, Tayyib M. (1952). “İbrâhîm Paşa, Pargalı, Frenk, Makbûl, Maktûl”. İslam Ansiklopedisi. C. 2. http://tayyibgokbilgin.info/ansiklopedisi/ (Erişim Tarihi: 26.04.2016).
• Gökbilgin, Tayyib M. (1964). “Venedik Devlet Arşivindeki Vesikalar Külliyatında Kanunî Sultan Süleyman Devri Belgeleri”. Belgeler 1 (2): 119-220.
• Gökbilgin, Tayyib M. (1968-1971). “Venedik Devlet Arşivindeki Türkçe Belgeler Koleksiyonu ve Bizimle İlgili Diğer Belgeler”. Belgeler 5-7 (9-12): 1-152.
• Gökbilgin, Tayyib M. (2001). “Kanuni Sultan Süleyman’ın Macaristan ve Avrupa Siyaseti’nin Sebep ve Âmilleri”. Kanunî Armağanı. Ankara: TTK Yay. 5-41.
• Gürkan, Emrah Safa (2011). “Osmanlı-Habsburg Rekâbeti Çerçevesinde Osmanlılar’ın XVI. Yüzyıl’daki Akdeniz Siyaseti”. Osmanlı Dönemi Akdeniz Dünyası. Haz. Haydar Çoruh, M. Yaşar Ertaş, M. Ziya Köse. İstanbul: Yeditepe Yay. 11-50.
• Isom-Verhaaren, Christine (2011) Allies with the Infidel: The Ottoman and French Alliance in the Sixteenth Century. New York: I.B. Tauris &Co Ltd.
• İnalcık, Halil (2001) “Avrupa Devletler Sistemi, Fransa ve Osmanlı: Avrupa’da Geleneksel Dostumuz Fransa Tarihine Ait Bir Olay”. Doğu Batı 14: 122-142.
• İnalcık, Halil (2009). Devlet-i ‘Aliyye: Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• Jenkins, Hester Donaldson (1911). İbrahim Pasha: Grand Vizir of Suleiman the Magnificent. New York: Columbia University Press.
• Kumrular, Özlem (2007). “Orta Avrupa’nın Kaderini Değiştiren Savaş: Mohaç Öncesi ve Sonrası ve Kastilya’da Yankısı”. Belleten 71 (261): 537-574.
• Kurz, Otto (1969). “A Gold Helmet Made in Venice for Sultan Sulayman the Magnificent”. Gazette des Deaux-Arts Anné” 84 (111): 249-258.
• Necipoğlu, Gülru (1989). “Süleyman the Magnificient and the Representation of Power in the Context of Ottoman-Habsburg-Papal Rivalry”. The Art Bulletin 71 (3): 401-427.
• Otman, Elvin (2012). “Beyoğlu’nda Bir “Bey Oğlu”: Alvise Gritti”. İstanbul Araştırmaları Yıllığı 1: 127-144.
• Paruta, Paolo (1703). Historia Vinetiana. Venedik.
• Peçevî İbrahim Efendi (1980). Târih-i Peçevî. İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Ramberti, Benedetto (1539). Libri Tre Delle Cose de Turchi. Venedik.
• Rice, Eugene and Anthony Grafton (1994). The Foundations of Early Modern Europe, 1460-1559. New York: W. W. Norton & Company, Inc.
• Sanuto, Marino (1879-1903). I Diarii. Der. Rinaldo Fulin. C. 35. Bolonya: Forni Editore.
• Szakaly, Ferenc (1995). Lodovico Gritti in Hungary 1529-1534: A Historical Insight into the Beginnings of Turco-Habsburgian Rivalry. Budapest: Akademiai Kiado.
• Tezcan, Esma (2004). Pargalı İbrahim Paşa Çevresindeki Edebi Yaşam. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi.
• Turan, Ebru (2007). The Sultan’s Favorite: İbrahim Pasha and the Making of the Ottoman Universal Sovereignity in the Reign of Sultan Süleyman (1516-1526). Doktora Tezi. Chicago Üniversitesi.
• Turan, Ebru (2009). “The Marriage of İbrahim Pasha (ca. 1495-1536): The Rise of Sultan Süleyman’s Favorite to the Grand Vizierate and the Politics of the Elites in the Early Sixteenth-century Ottoman Empire”. Turcica 41: 3-36.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1998). Osmanlı Tarihi. C. 2. Ankara: TTK Yay.
• Zinkeisen, Johann Wilhelm (2011). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. C.2 Çev. Nilüfer Epeçli. İstanbul: Yeditepe Yay.