Research Article
BibTex RIS Cite

Year 2020, Issue: 18, 119 - 146, 31.12.2020

Abdullah Aygün

Abstract

Some works of Tabaqāt can be shown as work on the history of tafsīr before 19th century. On the other hand, independent history studies have begun not only for tafsīr but for many science branches in the modern period after 19th century. These studies, which started in Europe, have features that have not been seen before in terms of method. The first example of this in the field of tafsīr is the work of Die Richtungen der Islamichen Koranauslegung by German undersecretary Ignaz Goldziher. Goldziher has classified the tafsir history based on the orientation of the commentators from the first period in this work, which he uses a western style. He introduced the commentators’ tafsīr s in a critical style, especially emphasizing the views involving dispute and sectarian nomism. The first known follower of the modern method in tafsir history writing created by Goldziher is the Egyptian scholar Muhammad Husayn al-Zahabī. Tafsir history writing method by Goldziher, who became famous with al-Zahabī’s work titled al-Tafsīr wa al-mufassirs, affected almost all of the works that were later accommodated. In this study, the fact that Goldziher and his follower al-Zahabī shaped the modern tafsīr history writing was examined through its effects on Arabic and Turkish works that were accommodated in the same period.

Keywords

Tafsīr Tafsīr History Modern Method Goldziher al-Zahabī

References

  • Abbâs, Fazl Hasan. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn esâsiyyâtühû ve itticâhâtühû ve menhecühû fi’l-‘asri’l-hadîs. Ürdün: Darü’n-Nefâis, 2016.
  • Akgün, Hüseyin. Goldziher ve Hadis. Ankara: Araştırma Yayınları, 2019.
  • Arslan, Ali. “İstanbul Darülfünunu İlahiyat Fakültesi'nin İkinci Defa Kuruluşu: Medreselerin Yüksek Kısmından Darülfünun İlahiyat Fakültesine Geçiş”. Darülfünun İlahiyat Sempozyumu Tebliğleri. 93-103. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2010.
  • Aygün, Abdullah. “Müfessir Sa‘lebî ve el-Keşf ve’l-Beyân Adlı Eserinin Tefsir Literatürüne Etkisi”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16 (2019), 147-192.
  • Aygün, Abdullah. “Tefsirlerin Rivayet ve Dirayet Ayrımının Sorunları”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (2015), 141-160.
  • Baljon, Johannes Marinus Simon. Kur’ân Yorumunda Çağdaş Yönelimler. trc. Şaban Ali Düzgün. Ankara: Fecr Yayınları, 1994.
  • Başkan, Ömer. “Tefsir Tarihi Yazımı Açısından Taşköprizâde’nin Miftâhu’s-Sa‘âde Adlı Eseri -Osmanlı İlim Geleneği Temelinde-”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 103-135. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Birışık, Abdülhamit. “Müfessir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/498-500. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
  • Bulut, Yücel. “Oryantalizm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/428-437. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
  • Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Tarihi. Ankara: Fecr Yayınevi, 1996.
  • Cündioğlu, Dücane. “Çağdaş Tefsir Tarihi Tasavvurunun Kayıp Halkası: Osmanlı Tefsir Mirası -Bir Histografik Eleştiri Denemesi-”. İslâmiyât 2/4 (1999), 51-73.
  • Çalışkan, İsmail. “Tefsir Tarihi Tasavvurunun Yeniden İnşa Edilmesinin Gerekliliği Üzerine”. İslâmiyât 8/1 (2005), 11-24.
  • Çalışkan, İsmail. “Tefsir Tarihi Yazımında Yenilenmenin Gerekliliği-Eleştiriler-Gerekçeler-Teklifler”. Tefsir Eğitim ve Öğretiminin Problemleri. ed. Ömer Kara. 103-114. Bursa: Kurav Yayınları, 2007.
  • Demirci, Muhsin. Tefsir Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
  • Efendioğlu, Mehmet. “Tabakat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/291-292. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Goldziher, Ignaz. Mezâhibü’t-tefsîri’l-İslâmî. trc. Abdulhalîm en-Neccâr. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1384/1955.
  • Goldziher, Ignaz. Zâhirîler. trc. Cihad Tunç. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1982.
  • Gökyay, Orhan Şaik, “Cihannümâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/541-542. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
  • Görgün, Tahsin. İlahi Sözün Gücü. İstanbul: Külliyat Yayınları, 2013.
  • Görgün, Tahsin. “Goldziher, Ignaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/ 105-111. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
  • Gürkan, Salime Leyla. “Geıger, Abraham”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ek-1/471-473. İstanbul: TDV Yayınları, 2016.
  • Hatipoğlu, Mehmet Said. “Goldziher, Ignaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/102-105. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
  • Hatipoğlu, İbrahim. “Yakın Doğu Seyahati ve Eserleri Bağlamında Ignaz Goldziher ve İslâm Dünyası ile Fikrî Etkileşimi”. Marife 2/3 (2002), 107-121.
  • Hûlî, Emîn. Kur’ân Tefsirinde Yeni Bir Metot. trc. Mevlüt Güngör. İstanbul: Kur’ân Kitaplığı, 1995.
  • Kara, Ömer. “İdeal Tefsir Tarihi Yazımı -Sorunlar, Gereksinimler ve Temel Parametreler-”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 379-408. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Karagöz, Mustafa. Tefsir Tarihi Yazımı ve Problemleri. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Kavas, Ahmet. “Şinkît”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/170-171. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Kaysî, Kâsım. Târîhu’t-tefsîr. Bağdat: Matbaatü’l-Mecmaü’l-İlmî el-Irâkî, 1966.
  • Ma‘rife, Muhammed Hâdî. et-Temhîd, fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dârü’t-Teâruf li’l-Matbûât, 2011.
  • Okumuş, Mesut. “Darülfünun İlahiyat Fakültesi Muallimi Cevdet Bey ve “Tefsir Tarihi” Adlı Eserinin Tefsir Yazıcılığındaki Yeri”. Darülfünun İlahiyat Sempozyumu Tebliğleri. 425-434. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2010.
  • Özsoy, Ömer. “Kitap Değerlendirmesi (İslam Tefsir Ekolleri)”. İslâmiyât 1/1 (1998), 111-122.
  • Öztürk, Mustafa. “Modern Dönem Tefsir Tarihi Edebiyatına Dair Bir Zihniyet Analizi: Muhammed Hüseyin ez-Zehebî ve et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn Örneği”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 247-274. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Öztürk, Mustafa. “Osmanlı Tefsir Kültürüne Panoramik Bakış”. Osmanlı Toplumunda Kur’ân Kültürü ve Tefsir Çalışmaları. ed. Bilal Gökkır vd. 1/91-160. Ankara: İlim Yayma Vakfı Kur’ân ve Tefsir Akademisi, 2011.
  • Öztürk, Mustafa. “Şiî-İmâmî Tefsir Kültürünün Genel Karakteristikleri”. Tarihten Günümüze Kur’ân’a Yaklaşımlar. ed. Bilal Gökkır vd. 243-277. İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’ân ve Tefsir Akademisi, 2010.
  • Paçacı, Mehmet. “Oryantalizm ve Çağdaş İslamcı Söylem”. İslâmîyât 4/4 (2001), 91-110.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahman b. Süleyman. İtticâhâtü’t-tefsîr fi’l-karni’r-râbi‘ ‘aşar. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1997.
  • Süyûtî, Celâleddîn. el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Mektebetü’s-Safâ, 2006.
  • Şarkâvî, İffet. Çağla Yüzleşmede Dini Düşünce. trc. Orhan Atalay-Veysel Güllüce. Erzurum: Ekev Yayınları, 2001.
  • Taşköprizâde, Ahmed b. Mustafa. Miftâhu’s-sa’âde ve misbâhu’s-siyâde fî mevzû‘âti’l-‘ulûm. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.
  • Türcan, Selim. “Yeni Bir Tefsir Tarihi Kuramı ve Yazımı Mümkün Müdür?”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 331-356. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Watt, W. Montgomery. İslâmî Tetkikler. trc. Süleyman Ateş. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1968.
  • Yaşar, Hüseyin. “Alman Oryantalistler Bağlamında Tefsir Tarihi Yazımında Oryantalist Bakış Açısı”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 172-210. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Yıldırım, Mustafa. “17. Yüzyılda Avrupa’da Kurulan Bilim Akademileri ve Bilimsel Gelişmelerdeki Rolleri”. ÇKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10/Özel (Aralık 2019), 96-113.
  • Yücel, Ahmet. “Hadis İlminde Tarih Anlayışı ve Hadis Tarihi Yazıcılığı”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 21/11 (2013), 271-302.
  • Zehebî, Muhammed Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 2012.
  • Zürkânî, Muhammed Abdülazim. Menâhilü’l-irfân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1943.

Goldziher ve M.H. ez-Zehebî’nin Çağdaş Tefsir Tarihi Yazıcılığına Tesiri

Year 2020, Issue: 18, 119 - 146, 31.12.2020

Abdullah Aygün

Abstract

19. yüzyıl öncesinde tefsir tarihine dair eser olarak, sadece bazı tabakât çalışmaları gösterilebilir. Müstakil tefsir tarihi çalışmaları 19. yüzyıl sonrasında başlamıştır. Avrupa’da gelişen bu çalışmalar metot bakımından daha önce görülmemiş özelliklere sahiptir. Bunun tefsir tarihi alanındaki ilk örneği, Alman müsteşrik Ignaz Goldziher’in (ö. 1921) Die Richtungen der Islamichen Koranauslegung adlı eseridir. Goldziher Batı tarzı bir usulle telif ettiği bu çalışmasında tefsir tarihini, daha çok müfessirlerin ve tefsirlerin özelliklerini kendince belirleyerek tasnif etmiştir. Müfessirlerin tefsirlerini çoğunlukla subjektif bakışıyla tanıtmış, özellikle ihtilaf ve mezhep taassubu ihtiva eden görüşlere vurgu yapmıştır. Goldziher tarafından ortaya konulan tefsir tarihi yazımındaki modern metoda göre ilk müstakil eser, Mısırlı Muhammed Hüseyin ez-Zehebî (ö. 1977) tarafından yazılmıştır. Zehebî’nin et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn’u ile şöhret bulan ve aslında Goldziher’e dayanan tefsir tarihi yazım yöntemi, daha sonra telif edilen çalışmaların tamamına yakınını etkilemiştir. Bu çalışmamızda, modern dönem tefsir tarihi yazıcılığının büyük ölçüde Goldziher ve takipçisi Muhammed Hüseyin ez-Zehebî tarafından şekillendirilmesi ve hem Arapça hem de Türkçe eserlere tesirleri incelenmiştir.

Keywords

Tefsir Tefsir Tarihi Modern Yöntem Goldziher Zehebî.

References

  • Abbâs, Fazl Hasan. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn esâsiyyâtühû ve itticâhâtühû ve menhecühû fi’l-‘asri’l-hadîs. Ürdün: Darü’n-Nefâis, 2016.
  • Akgün, Hüseyin. Goldziher ve Hadis. Ankara: Araştırma Yayınları, 2019.
  • Arslan, Ali. “İstanbul Darülfünunu İlahiyat Fakültesi'nin İkinci Defa Kuruluşu: Medreselerin Yüksek Kısmından Darülfünun İlahiyat Fakültesine Geçiş”. Darülfünun İlahiyat Sempozyumu Tebliğleri. 93-103. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2010.
  • Aygün, Abdullah. “Müfessir Sa‘lebî ve el-Keşf ve’l-Beyân Adlı Eserinin Tefsir Literatürüne Etkisi”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16 (2019), 147-192.
  • Aygün, Abdullah. “Tefsirlerin Rivayet ve Dirayet Ayrımının Sorunları”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (2015), 141-160.
  • Baljon, Johannes Marinus Simon. Kur’ân Yorumunda Çağdaş Yönelimler. trc. Şaban Ali Düzgün. Ankara: Fecr Yayınları, 1994.
  • Başkan, Ömer. “Tefsir Tarihi Yazımı Açısından Taşköprizâde’nin Miftâhu’s-Sa‘âde Adlı Eseri -Osmanlı İlim Geleneği Temelinde-”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 103-135. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Birışık, Abdülhamit. “Müfessir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/498-500. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
  • Bulut, Yücel. “Oryantalizm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/428-437. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
  • Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Tarihi. Ankara: Fecr Yayınevi, 1996.
  • Cündioğlu, Dücane. “Çağdaş Tefsir Tarihi Tasavvurunun Kayıp Halkası: Osmanlı Tefsir Mirası -Bir Histografik Eleştiri Denemesi-”. İslâmiyât 2/4 (1999), 51-73.
  • Çalışkan, İsmail. “Tefsir Tarihi Tasavvurunun Yeniden İnşa Edilmesinin Gerekliliği Üzerine”. İslâmiyât 8/1 (2005), 11-24.
  • Çalışkan, İsmail. “Tefsir Tarihi Yazımında Yenilenmenin Gerekliliği-Eleştiriler-Gerekçeler-Teklifler”. Tefsir Eğitim ve Öğretiminin Problemleri. ed. Ömer Kara. 103-114. Bursa: Kurav Yayınları, 2007.
  • Demirci, Muhsin. Tefsir Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
  • Efendioğlu, Mehmet. “Tabakat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/291-292. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Goldziher, Ignaz. Mezâhibü’t-tefsîri’l-İslâmî. trc. Abdulhalîm en-Neccâr. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1384/1955.
  • Goldziher, Ignaz. Zâhirîler. trc. Cihad Tunç. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1982.
  • Gökyay, Orhan Şaik, “Cihannümâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/541-542. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
  • Görgün, Tahsin. İlahi Sözün Gücü. İstanbul: Külliyat Yayınları, 2013.
  • Görgün, Tahsin. “Goldziher, Ignaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/ 105-111. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
  • Gürkan, Salime Leyla. “Geıger, Abraham”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ek-1/471-473. İstanbul: TDV Yayınları, 2016.
  • Hatipoğlu, Mehmet Said. “Goldziher, Ignaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/102-105. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
  • Hatipoğlu, İbrahim. “Yakın Doğu Seyahati ve Eserleri Bağlamında Ignaz Goldziher ve İslâm Dünyası ile Fikrî Etkileşimi”. Marife 2/3 (2002), 107-121.
  • Hûlî, Emîn. Kur’ân Tefsirinde Yeni Bir Metot. trc. Mevlüt Güngör. İstanbul: Kur’ân Kitaplığı, 1995.
  • Kara, Ömer. “İdeal Tefsir Tarihi Yazımı -Sorunlar, Gereksinimler ve Temel Parametreler-”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 379-408. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Karagöz, Mustafa. Tefsir Tarihi Yazımı ve Problemleri. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Kavas, Ahmet. “Şinkît”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/170-171. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Kaysî, Kâsım. Târîhu’t-tefsîr. Bağdat: Matbaatü’l-Mecmaü’l-İlmî el-Irâkî, 1966.
  • Ma‘rife, Muhammed Hâdî. et-Temhîd, fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dârü’t-Teâruf li’l-Matbûât, 2011.
  • Okumuş, Mesut. “Darülfünun İlahiyat Fakültesi Muallimi Cevdet Bey ve “Tefsir Tarihi” Adlı Eserinin Tefsir Yazıcılığındaki Yeri”. Darülfünun İlahiyat Sempozyumu Tebliğleri. 425-434. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2010.
  • Özsoy, Ömer. “Kitap Değerlendirmesi (İslam Tefsir Ekolleri)”. İslâmiyât 1/1 (1998), 111-122.
  • Öztürk, Mustafa. “Modern Dönem Tefsir Tarihi Edebiyatına Dair Bir Zihniyet Analizi: Muhammed Hüseyin ez-Zehebî ve et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn Örneği”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 247-274. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Öztürk, Mustafa. “Osmanlı Tefsir Kültürüne Panoramik Bakış”. Osmanlı Toplumunda Kur’ân Kültürü ve Tefsir Çalışmaları. ed. Bilal Gökkır vd. 1/91-160. Ankara: İlim Yayma Vakfı Kur’ân ve Tefsir Akademisi, 2011.
  • Öztürk, Mustafa. “Şiî-İmâmî Tefsir Kültürünün Genel Karakteristikleri”. Tarihten Günümüze Kur’ân’a Yaklaşımlar. ed. Bilal Gökkır vd. 243-277. İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’ân ve Tefsir Akademisi, 2010.
  • Paçacı, Mehmet. “Oryantalizm ve Çağdaş İslamcı Söylem”. İslâmîyât 4/4 (2001), 91-110.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahman b. Süleyman. İtticâhâtü’t-tefsîr fi’l-karni’r-râbi‘ ‘aşar. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1997.
  • Süyûtî, Celâleddîn. el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Mektebetü’s-Safâ, 2006.
  • Şarkâvî, İffet. Çağla Yüzleşmede Dini Düşünce. trc. Orhan Atalay-Veysel Güllüce. Erzurum: Ekev Yayınları, 2001.
  • Taşköprizâde, Ahmed b. Mustafa. Miftâhu’s-sa’âde ve misbâhu’s-siyâde fî mevzû‘âti’l-‘ulûm. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.
  • Türcan, Selim. “Yeni Bir Tefsir Tarihi Kuramı ve Yazımı Mümkün Müdür?”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 331-356. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Watt, W. Montgomery. İslâmî Tetkikler. trc. Süleyman Ateş. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1968.
  • Yaşar, Hüseyin. “Alman Oryantalistler Bağlamında Tefsir Tarihi Yazımında Oryantalist Bakış Açısı”. Tefsir Tarihi Yazımı Sempozyumu. ed. Mustafa Karagöz. 172-210. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
  • Yıldırım, Mustafa. “17. Yüzyılda Avrupa’da Kurulan Bilim Akademileri ve Bilimsel Gelişmelerdeki Rolleri”. ÇKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10/Özel (Aralık 2019), 96-113.
  • Yücel, Ahmet. “Hadis İlminde Tarih Anlayışı ve Hadis Tarihi Yazıcılığı”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 21/11 (2013), 271-302.
  • Zehebî, Muhammed Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 2012.
  • Zürkânî, Muhammed Abdülazim. Menâhilü’l-irfân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1943.
There are 46 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

Abdullah Aygün 0000-0002-9952-0414

Publication Date December 31, 2020
Submission Date September 18, 2020
Acceptance Date November 16, 2020
Published in Issue Year 2020 Issue: 18

Cite

ISNAD Aygün, Abdullah. “Goldziher Ve M.H. Ez-Zehebî’nin Çağdaş Tefsir Tarihi Yazıcılığına Tesiri”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/18 (December 2020), 119-146.
 Download Cover Image

Bozok University Journal of Faculty of Theology (BOZIFDER) is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-Non-Derivatives 4.0 International Licence (CC BY NC ND).