Yeraltı Maden İşletmelerinde Kullanılan Ağır İş Makinelerinden Kaynaklı Titreşim Ve Gürültü Maruziyetinin Operatörler Açısından Araştırılması: Bir Maden Örneği

Year 2025, Volume: 8 Issue: 6, 1977 - 1984, 15.11.2025

Ender Sezen

https://doi.org/10.34248/bsengineering.1739743

Abstract

Bu çalışma, yeraltı maden işletmelerinde ağır iş makinelerinden kaynaklanan titreşim ve gürültü maruziyetinin operatörler üzerindeki etkilerini değerlendirmekte ve bu risklerin kontrolüne yönelik çözüm önerileri sunmaktadır. Gümüşhane’de faaliyet gösteren bir maden işletmesinde gerçekleştirilen saha çalışmasında, PCE-VM 31-HA titreşim ölçer ve Testo 815 gürültü ölçer cihazları ile yapılan ölçümler sonucunda elde edilen veriler, ulusal mevzuattaki sınır ve eylem değerleriyle karşılaştırılmıştır. Bulgular ve ölçüm sonuçlarına göre, gürültü seviyelerinin 89,3–94,7 dBA aralığına kadar ulaştığı; özellikle jumbo, simba ve yer üstü kamyonlarında 85 dBA'yı ve bazı durumlarda 87 dBA sınır değerini aştığı görülmüştür. Tüm vücut titreşiminin ise 0,68 m/s² düzeyine kadar ulaştığı ve bu durumun yüzey kamyonu operatörleri için eylem değerinin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. El-kol titreşiminin genel olarak yasal sınır değerinin altında kaldığı belirlenmiş olsa da sürekli maruz kalmanın uzun vadede kas-iskelet sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabileceği vurgulanmıştır. Çalışmada, maruziyeti azaltmak için teknik iyileştirmeler (makine bakımı, süspansiyon ve kabin yalıtımı) ve idari önlemler (KKD kullanımı, eğitim, sağlık izleme) kritik öneme sahip olduğu belirtilmiştir. Sonuç olarak, elde edilen veriler bazı makinelerde yasal sınır değerlerin aşıldığını göstermekte ve sadece mevzuata uyumun yeterli olmadığını, işletme temelli önleyici stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, çalışma yeraltı madenciliğinde fiziksel risklerin yönetimi konusunda bilimsel temelli politika geliştirme sürecine katkıda bulunmaktadır.

Keywords

Madencilik , İş sağlığı ve güvenliği , Titreşim , Gürültü , Fiziksel risk etmenleri

Ethical Statement

Bu araştırmada hayvanlar ve insanlar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmadığı için etik kurul onayı alınmamıştır.

Investigation of Vibration and Noise Exposure Caused By Heavy Machinery Used In Underground Mining Operations from the Perspective of Operators: A Mining Example

Abstract

This study assesses the effects of vibration and noise exposure from heavy machinery in underground mining operations on operators and proposes solutions for controlling these risks. In a field study conducted at a mining operation in Gümüşhane, data obtained from measurements taken using a PCE-VM 31-HA vibration meter and a Testo 815 noise meter were compared with the limit and action values specified in national legislation. According to the findings and measurement results, noise levels reached up to 89.3–94.7 dBA; in particular, they exceeded 85 dBA and, in some cases, the 87 dBA limit value in jumbo, simba and surface trucks. Whole-body vibration was found to reach up to 0.68 m/s², which is above the action value for surface truck operators. Although hand-arm vibration was generally found to be below the legal limit value, it was emphasised that continuous exposure could have adverse effects on the musculoskeletal system in the long term. The study indicated that technical improvements (machine maintenance, suspension and cabin insulation) and administrative measures (use of PPE, training, health monitoring) are critical for reducing exposure. Consequently, the data obtained indicates that legal limit values are exceeded in some machines and reveals that compliance with regulations alone is insufficient, necessitating the development of operation-based preventive strategies. In this context, the study contributes to the process of developing science-based policies for managing physical risks in underground mining.

Keywords

Mining , Occupational health and safety , Vibration , Noise , Physical risk factors

References

• Anim EA, Sibanda TC, Oduro NB, Chibamba A. 2025. Noise-induced hearing loss (NIHL) among miners: A systematic review and meta-analysis. Acad Res, 8(3): 220-235.
• Arıtan AE, Can M. 2024. Doğaltaş madenciliğinde ocak-fabrika ortamında titreşim ve gürültü maruziyetinin araştırılması. Çukurova Üniv Müh Fak Derg, 39(2): 467-474.
• Aydınlı S, Ayberk HS. 2020. Kazı dolgu çalışması yapılan konut projelerinde çalışanların maruz kaldıkları gürültü, titreşim ve toz maruziyetinin incelenmesi. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Derg, 15(59): 325-342.
• Baradan S. 2006. Türkiye inşaat sektöründe iş güvenliğinin yeri ve gelişmiş ülkelerle kıyaslanması. Dokuz Eylül Üniv Müh Fak Fen Müh Derg, 8(1): 87-100.
• Berglund B, Lindvall T, Schwela DH, World Health Organization. 1999. Guidelines for community noise. World Health Organization, Geneva, Switzerland, pp:1-159.
• Cerev G, Köseoğlu Y. 2018. İş sağlığı ve güvenliği. Dora Yayıncılık, Bursa, Türkiye, pp: 1-3.
• Çiçek Ö, Öçal M. 2016. Dünyada ve Türkiye’de iş sağlığı ve iş güvenliğinin tarihsel gelişimi. Hak İş Uluslararası Emek Toplum Derg, 5(11): 106-129.
• Doğan O. 2023. Evaluation of quarry dusts in terms of occupational health and safety in an open pit mining operation. Int J Soc Humanit Sci Res, 10(97): 1496-1503.
• Erol İ. 2022. Yeraltı kömür maden makinaları operatörlerinin gürültü ve titreşim maruziyetlerinin araştırılması. Çukurova Üniv Müh Fak Derg, 37(1): 55-65.
• Gedik Toker Ö, Tas Elibol N, Kuru E, Görmezoğlu Z, Görener A, Toker K. 2025. Industrial noise: impacts on workers’ health and performance below permissible limits. BMC Public Health, 25(1): 1-10.
• Günaydın M, Şüküroğlu EE. 2021. Yeraltı maden çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına etkisi. Sos Beş Bil Derg, 13(2): 179-209.
• Horozoğlu K. 2017. İş kazalarının iş sağlığı ve güvenliği açısından analizi. Karabük Üniv Sos Bil Enst Derg, 8(2): 265-281.
• Karabal A. 2020. İş sağlığı ve iş güvenliği. Uluslararası Batı Karadeniz Sos Beş Bil Derg, 5(1): 1-21.
• Keskin MÖ, Doğan O, Ersoy S. 2020. Metalik bir yeraltı maden işletmesi, cevher çıkarma, üretim ve nakliyat aşamalarında risk değerlendirmesi. Gaziosmanpaşa Bil Arş Derg, 9(2): 84–98.
• Ljungberg JK, Neely G. 2007. Stress, subjective experience and cognitive performance during exposure to noise and vibration. J Environ Psychol, 27(1): 44-54.
• Ljungberg JK, Parmentier FBR. 2010. Psychological effects of combined noise and whole-body vibration: A review and avenues for future research. Proc Inst Mech Eng Part D J Automob Eng, 224(10): 1289-1302.
• Madahana MC, Moroe NF, Nyandoro OT. 2020. Engineering noise control for mines: Lessons from the world. S Afr J Commun Disord, 67(2): 1-5.
• Nari F, Kim YK, Kang SH, Park EC, Jang SI. 2020. Association between occupational noise and vibration exposure and insomnia among workers in Korea. Life, 10(4): 46.
• Khoza-Shangase K, Ntlhakana L, Nelson G. 2020. Estimating miners at risk for occupational noise-induced hearing loss: A review of data from a South African platinum mine. S Afr J Commun Disord, 67(2): 1-8.
• Özkiliç Ö. 2005. İş sağlığı ve güvenliği, yönetim sistemleri ve risk değerlendirme metodolojileri. TİSK Yayınları, Ankara, Türkiye, ss: 219.
• Resmî Gazete. 2013a. Çalışanların titreşimle ilgili risklerden korunmasına dair yönetmelik. Resmî Gazete, 28743.
• Resmî Gazete. 2013b. Çalışanların gürültü ile ilgili risklerden korunmasına dair yönetmelik. Resmî Gazete, 28721.
• Sharma A, Mandal BB. 2024. A critical assessment of boundary limits of health risks associated with WBV exposure based on field studies on LHD vehicles in Indian underground coal mines. Indian J Occup Environ Med, 28(3): 198-206.
• Tekin A. 2022. Assessment of vibration exposure of mine machinery operators at three different open-pit coal mines. J Southern African Inst Mining Metallurgy, 122(5): 235-243.
• TSE (Türk Standardları Enstitüsü). 2005a. TS 2607 ISO 1999: Akustik – İş yerinde maruz kalınan gürültünün tayini ve bu gürültünün sebep olduğu işitme kaybının tahmini. TSE, Ankara, Türkiye, pp: 1.
• TSE (Türk Standardları Enstitüsü). 2005b. TS EN ISO 5349: Mekanik titreşim – Kişilerin maruz kaldığı elle iletilen titreşimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi – Bölüm 1: Genel kurallar. TSE, Ankara, Türkiye, pp: 1.
• TSE (Türk Standardları Enstitüsü). 2013. TS ISO 2631-1/A1: Mekanik titreşim ve şok – Tüm vücut titreşime maruz kalma değerlendirilmesi – Bölüm 1: Genel kurallar. TSE, Ankara, Türkiye, pp: 1.
• Wang X, Kang N, Dong Y, Liu K, Ning K, Bian H, Ye M. 2023. Noise exposure assessment of non-coal mining workers in four provinces of China. Front Public Health, 10: 1055618.
• Xu X, Yuan Z, Gong M, He L, Wang R, Wang J, Wang S. 2017. Occupational hazards survey among coal workers using hand-held vibrating tools in a northern China coal mine. Int J Ind Ergon, 62: 21–26.
• Yazgı ST, Aygün S. 2024. Bir kurşun madeninde titreşim ve gürültü maruziyetlerinin araştırılması. Int J Pure Appl Sci, 10(2): 433-445.