Sosyal Bilgiler 4. ve 5. Sınıf Ders Kitaplarında Biyografi Kullanımının İncelenmesi

Year 2024, Volume: 7 Issue: 1, 14 - 21, 31.01.2024

Serdar Gözeten , Zeynep Şimşek , Sezgin İrişik , Gülden Yaman , Mehmet Uz , Haluk Kemal Gündoğan , Hakan Özkan

https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1334597

Abstract

Sosyal Bilgiler öğretiminde ders kitapları, eğitim öğretim süreçlerinde kullanılan temel kaynakların başında yer almaktadır. On iki yıllık zorunlu eğitim sürecinde Sosyal Bilgiler dersi, ilkokul dördüncü sınıftan itibaren bireylerin bağlı olduğu toplumdaki sosyal yaşamla ilgili görüş ve düşüncelerini biçimlendirmeleri ve bireylerin doğaya, topluma ve içinde yaşadığı dünyaya karşı olumlu ve yapıcı tutumlar geliştirmeleri açısından oldukça önemlidir. Son yıllarda Sosyal Bilgiler dersinin öğretiminde öğrenciyi merkeze alan yöntem ve tekniklerin sınıflarda uygulanması konusundaki bilgi ve uygulama yetersizliği dikkatleri çekmektedir. Çalışmanın temel amacı 2022/2023 eğitim öğretim yılında 4. ve 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarında biyografi kullanım durumunun incelenmesidir. Bu nedenle, Sosyal Bilgiler dersinin eğitim ve öğretiminde yeni yöntem ve teknikler konusunda yapılan literatürdeki araştırmalar ile daha etkili Sosyal Bilgiler öğretimi için kavramlardan, görsel materyallerden ve edebiyattan nasıl yararlanılabileceği üzerinde durulmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada doküman olarak Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından hazırlanan İlköğretim Sosyal Bilgiler 4. ve 5. sınıf ders kitaplarından yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen veriler içerik analizine tabi tutularak çözümlenmiştir. Yapılan araştırmanın sonuçlarına göre 4. sınıf ders kitabında 19 biyografi 5. sınıf ders kitabında ise 10 biyografi olmak üzere toplam 29 kişinin biyografisine yer verildiği görülmüştür. Bazı ünitelerde çok bazı ünitelerde az biyografi kullanılmıştır. Buna karşılık bazı ünitelerde ise hiç biyografi kullanılmadığı tespit edilmiştir. Araştırmada biyografisi kullanılan 29 kişiden 27’sinin erkek 2’sinin ise kadın olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre Sosyal Bilgiler ders kitabındaki bütün ünitelerde uygun kişiler araştırılarak biyografi kullanımında eşit dağılım yapılması ve kadın biyografilerine de daha fazla yer verilmesi önerileri sunulmuştur.

Keywords

Sosyal bilgiler dersi öğretimi, Sosyal bilgiler ders kitabı, Biyografi

Thanks

Makalenin yazımında ve yayımında emeği geçen herkese şimdiden çok teşekkür ederiz.

Investigation of the Use of Biography in Social Studies 4th and 5th Grade Lesson Books

Abstract

In Social Studies teaching, textbooks are among the most basic resources used in education and training processes. In the twelve-year compulsory education process, the Social Studies course is very important in terms of shaping the views and thoughts of individuals about the social life in the society they belong to, and developing positive and constructive attitudes towards nature, society and the world they live in, starting from the fourth grade of primary school. In the teaching of Social Studies course, the lack of knowledge and practice on the application of methods and techniques that center the student in the classroom draws attention. The main purpose of the study is to examine the use of biography in the 4th and 5th grade Social Studies textbooks in the 2022/2023 academic year. In this case, researches in the literature on new methods and techniques in the education and training of Social Studies course and how concepts, visual materials and literature can be used for more effective Social Studies teaching are emphasized. In the research, the document review method, one of the qualitative research methods, was used. Primary Education Social Studies 4th and 5th grade textbooks prepared by the Ministry of National Education (MEB) were used as documents in the research. The data obtained as a result of the research were analyzed by subjecting content analysis. According to the results of the research, it was seen that 19 biographies in the 4th grade textbook and 10 biographies in the 5th grade textbook included a total of 29 biographies. Biography is used more in some units and less in some units. On the other hand, it was determined that no biography was used in some units. It was determined that 27 of the 29 people whose biographies were used in the study were male and 2 of them were female. According to the results of the research, suitable people were searched in all units in the Social Studies textbook, and suggestions were made to make an equal distribution in the use of biographies and to include more biographies of women.

Keywords

Social studies course teaching, Social studies textbook, Biography

References

• Aycan Ş, Kaynar Ü, Türkoğuz S, Arı E. 2002. İlköğretimde kullanılan fen bilgisi ders kitaplarının bazı ölçütlere göre incelenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara, Türkiye.
• Balcı A. 2001. Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, Türkiye, pp: 127.
• Barth JL, Demirtaş A. 1997. İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi. Dünya, İstanbul, Türkiye, pp: 57.
• Ceylan B, Alpaslan A, Taş Ü, Yılmaz E, Gözler C, Sezen HC, Genç M, Alpaslan B, Şimşek N, Duran A. 2023. The evaluation of educational materials according to the opinions of class teachers in the process of distance education. BSJ Pub Soc Sci, 6(2): 63-72.
• Er H. 2010. Sosyal Bilgiler eğitimi kapsamında ilköğretim öğrencilerinin “biyografi” kullanımına ilişkin görüşleri. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara, Türkiye, pp: 196.
• Kan Ç. 2003. Problem çözme yönteminin ilköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler dersinde öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi
• Ana Bilim Dalı, Ankara, Türkiye, pp: 150.
• Kaymakcı S, Er H. 2013. Sosyal Bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında biyografinin kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniv Eğit Fak Derg, 1(25): 198-224.
• Kaymakçı S, Er H. 2009. Sosyal Bilgilerde biyografi kullanımı. İçinde M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, Türkiye, pp: 414-428.
• Kıral B. 2020. Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniv Sos Bil Enst Derg, 8(15): 170-189.
• Klinger R, Patricia SC, Thomas G. 1998. Approaches to children's song acquisition: Immersion and phrase-by-phrase. J Res Music Educ, 46(1): 24-34.
• Lederer JM. 2000. Reciprocal teaching of social studies in inclusive elementary. J Learn Disabil, 33(1): 91-106.
• MEB. 2018. İlköğretim 4 Sosyal Bilgiler ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık San. Ve Tic. A.ş., Ankara, Türkiye.
• MEB. 2018. İlköğretim 5 Sosyal Bilgiler ders kitabı. Ankara: E Kare Eğitim Yayıncılık Mat., Ankara, Türkiye.
• Oğuzkan F. 2001. Çocuk edebiyatı. Anı Yayınları, Ankara, Türkiye, pp: 424.
• Öztürk C, Otluoğlu R. 2003. Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, Türkiye, pp: 280.
• Yılmaz G. 2002. İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersi vatan ve millet ünitesinde çoklu zeka kuramına göre geliştirilen eğitim durumunun öğrencilerin akademik başarısına etkisi ve öğrenci görüşleri. URL: http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/441 (erişim tarihi: 10 Şubat 2022).
• Yiğittir S, Öcal A. 2010. Value Tendency of 6th grade elementary school students. Selçuk Üniv Sos Bil Enst Derg, 24: 407.