TARİHTE BELGE KULLANIMINDA GERÇEKÇİLİK VE TALAT PAŞA’NIN TELGRAFI MESELESİ ÖRNEĞİ

Year 2018, Volume: 1 Issue: 1, 94 - 104, 30.06.2018

İsmail Yıldız

Abstract

Tarih pozitif bilimler gibi deney imkanına sahip olmadığı için tarih biliminde metodoloji daha önemli hale gelmiştir. Tarih metodolojisinde belgenin gerçekliğinin ve güvenilirliğinin tespit edilmesinin yöntemi belgenin tenkidinin yapılmasıdır. Togan ve Kütükoğlu gibi tarihçilere göre belge tenkidi dış tenkit ve iç tenkit olarak iki şekilde yapılabilir. Dış tenkitte belgenin yazılma zamanı, dili, üslubu kontrol edilir. Ayrıca belgenin yazıldığı düşünülen zamana ait olmayan unsurların olup olmadığı; belgenin orijinal ya da alıntı olup olmadığı diğer belgelerle kıyas yapılarak tespit edilir. Belgenin iç tenkidinde ise özellikle belgenin yazarının kişilik özellikleri, ideolojik düşünceleri vd. kontrol edilir. Yakın dönem Türk tarihiyle ilgili çalışmalarda Ermeni meselesi önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin diğer devletlerle ilişkilerinde zaman zaman karşımıza çıkan Ermeni meselesinde yorumların desteklenmesi için belge kullanımı gerekli hale gelmiştir. Ermeni meselesinde soykırım tezini savunanların başvurduğu belgelerden biri de Talat Paşa'nın Ermenilerin imha edilmesini istediğini yazan belgeler olmuştur. Taner Akçam çalışmalarında ve gazetelerdeki köşe yazılarında Aram Andonyan tarafından yayınlanan ve Talat Paşa'ya ait olduğu savunulan telgraflara sıkça yer vermiştir. Oysa bu belgelerin dış ve iç tenkidi 1983 yılında Şinasi Orel ve Süreyya Yüce isimli araştırmacılar tarafından yapılmış ve belgelerin gerçek olamayacağı bilimsel bir şekilde ortaya konulmuştur. Orel ve Yüce bu çalışmayı belgelerdeki imzalar,  takvim farklılıkları, kullanılan şifreleme yöntemleri, kullanılan kağıt cinsleri, belgelerin dili gibi unsurlar üzerinden yapmışlardır.

Keywords

Belge, tarih metodolojisi, Talat Paşa

References

• ACUN, F. (2011), Tarihin İnşası Sürecinde Belge ve Kullanımı, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu Bildiriler, Ankara 18-20 Mart 2010, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 93.
• AKÇAM, T. (2001), Türk Ulusal Kimliği ve Ermeni Sorunu, İstanbul: Su Yayınları
• AKÇAM, T. (2012), Bu Soykırımdır Sayın Başbakan, Taraf Gazetesi, 22 Nisan
• AKÇAM, T. (2014), Ermenilerin Zorla Müslümanlaştırılması, İstanbul: İletişim Yayınları
• BELGE, M. (2006), Linç Kültürünün Tarihsel Kökeni: Milliyetçilik; Söyleşi Berat Günçıkan, İstanbul: Agora Kitaplığı
• BERATLI, N.(2006), Bilim mi- Sanat mı- Propaganda mı? Tarih nedir?, Kıbrıs Yazıları, 3
• Carr, E.H. (2002), Tarih Nedir?, İstanbul: İletişim Yayınları
• DEMİRCAN, A. (2007), Tarih Üzerine Bazı Düşünceler, Milel ve Nihal, 4(3)
• DÜNDAR, F. (2008), Ermeni Meselesi Hallolunmuş mudur?", Toplumsal Tarih, 174
• GAUİN, M. (2011), Sahteciliğe Karşı Tarihsel Araştırma: Aram Andonyan’ın “Naim Bey’in Hatıraları” ve “Hakikiliğini” Savunmak İçin Yapılan Çağdaş Girişimler, Ermeni Araştırmaları, 40.
• İDİZ, S. (2008), Empati Yoksa Sempati de Yok, Milliyet, 24 Nisan
• KÜTÜKOĞLU, M. (1998), Tarih Araştırmalarında Usül, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat, 28.
• ÖZTUNA, Y. (2008). Türk Tarihinden Yapraklar, İstanbul: Ötüken Yayınevi, 93.
• SANDER, O.(1973), Tarihte Yöntem, AÜSBFD, 28 (1), 71.
• ŞİR, A.Y. (2016), Bir Propaganda Projesi Olarak Taner Akçam, Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM), Yorum No:2016 / 65.
• TOGAN; A.Z.V (1985), Tarihte Usul, İstanbul: Enderun Yayınevi
• UÇAR, F. (2014), Garb'ın ve Şark'ın Tarih Metodolojisine Bakışı, I. Uluslararası Türklerde Tarih Bilinci ve Tarih Yazıcılığı Sempozyumu, Zonguldak: BEÜ Yayınevi