İslam Hukukunun Roma Hukukundan Etkilendiği Tezini Eleştiren Batılı Bir Hukukçu: S.V. FİTZGERALD

Yıl 2021, Sayı: 17, 1 - 20, 25.06.2021

Savaş Kocabaş

https://doi.org/10.34085/buifd.808052

Öz

 İslam hukukunun Roma hukukundan etkilendiği ve ondan iktibas edildiği tezine karşı çıkan bazı batılı şarkiyatçılar” ve hukukçular vardır. Bunlardan biri İngiliz hukukçu S. V. Fitzgerald’dır. Fitzgerald 1951 yılında yayımlanan ve 1963 yılında Türkçe’ye, 1973 yılında da Arapça’ya tercüme edilen uzun makalesinde bu teze şiddetle karşı çıkmış ve eleştirmiştir. Önemli bilgiler ve derin analizler içeren makalesinde İslam hukukundan övgüyle bahsetmiş ve orijinalliğine vurgu yapan ifadeler kullanmıştır. Ona göre bu tez sahiplerinin izlemiş oldukları metot gayri ilmi, vermiş oldukları tarihi verilerin doğruluğu şüphelidir. İki hukuk arasındaki benzerlik iddiası çoğu zaman sun’î, hayâlî ve yanıltıcıdır. Fitzgerald bu görüşün önde gelen sorumlularını Prof. G. Sheldon Amos, Sava Paşa ve Goldziher olarak görür. Ona göre hiçbir İslam hukuk kitabında Roma hukukuna tek bir atfın bulunmaması, Roma hukukunun Arapça’ya tercüme teşebbüsünün tarihen ispat edilememesi, Roma hukukunun hiçbir teriminin İslam hukukuna geçmemesi bu tezi çürüten kanıtlardandır. Ayrıca İslam hukuku ile Roma hukuku arasında köklü farklılıklar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Roma Hukuku, Batılı hukukçular, İslam Hukuku tarihi, İslam hukukunun orijinalliği

A Western Jurist Criticizing The Thesis That Islamic Law Is Influenced by Roman Law: S.V. FITZGERALD

Öz

There are some western orientalists and jurists against the thesis that Islamic law is influenced Roman law and tooked from him. One of the them is the British jurist S. V. Fitzgerald. In his view, the methods of the thesis holders are unscientific and the historical data are doubtful. The claim of similarity between the two laws is often artificial, imaginary and misleading. Fitzgerald strongly opposed and criticized this thesis in her long article published in 1951 and later translated into Turkish in 1963 and Arabic in 1973. In her article, which contains important information and deep analysis, she praised Islamic law and used expressions emphasizing its originality. According to Fitzgerald, the main persons responsible for this thesis is Professor Dr. Sheldon Amos, Sava Pasha and Goldziher. Some of the proofs that refute this thesis are: There is no single reference to Roman law in any Islamic law book. The attempt to translate Roman law into Arabic has not been proven historically. None of the terms of Roman law have been transferred to Islamic law. In addition, there are radical differences between Islamic Law and Roman law.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Roman Law, Western Jurists, Similarity between Laws, Originality of Islamic jurisprudence.

Kaynakça

• Fitzgerald, S.V. “İslam Hukukunun Roma Hukukundan İktibasta Bulunduğu İddiası”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 29/4 (1963): 1128- 1154.
• Fitzgerald, S.V. “ed-Deynu’l-mez’ûm li’l-Kanuni’r-Rumanî ala’l-Kanuni’l-İslami”, Hel li’l-kanuni’r-rumi te’sirun ale’l-fıkhi’l-islâm", çev: Muhammed Selim el-Avva. Kahire: Dâru’l-buhus el-ilmiyye, 1973: 116-166.
• Hamidullah, Muhammed, “Roma Kanunu İle İslam Kanunu Arasındaki Münasebetler”, çev: Nazife Danışman, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi IV/3-4 (1955): 75-78.
• Heyet. Hel li’l-kanuni’r-rumi te’sirun ale’l-fıkhi’l-islâmî (5 makalenin derlemesi). Kahire: Dâru’l-buhus el-ilmiyye, 1973.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Şemseddin Muhammed b. Ebû Bekir b. Eyyub, İ’lâmü’l-Muvakkıîn an Rabbi’l-Alemîn. Dammam: Dâru İbn Cevziyye, 1423/2002.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Şemseddin Muhammed b. Ebû Bekir b. Eyyub, İ’lâmü’l-Muvakkıîn an Rabbi’l-Alemîn. Dammam: Dâru İbn Cevziyye, 1423/2002.
• Llukaçaj, Edlira. Kur’an’a Göre Kadın ve Evlilik (İstanbul, İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Yüksek Lisans tezi, 2011).
• Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku. İstanbul: İz yayıncılık, 2014.