Takva Ölçeği: Geçerlik Güvenirlik Çalışması

Year 2023, Issue: 22, 17 - 34, 25.12.2023

Yasin Yiğit Tuba Acar

https://doi.org/10.34085/buifd.1384103

Abstract

Takva Ölçeği: Geçerlik Güvenirlik Çalışması
Taqwa Scale: Validity and Reliability Study

Yasin Yiğit
Doç. Dr. Iğdır Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Eğitimi Anabilim Dalı
Assoc. Dr. Iğdır University Faculty of Theology, Department of Religious Education
Iğdır/Türkiye
[e-mail]
orcid.org/0000-0002-3254-5350

Tuba Acar
Yüksek Lisans Öğrencisi, Iğdır Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı
Graduate Student, Iğdır University, Graduate School of Education, Department of Philosophy and Religious Studies
Iğdır/Türkiye
[e-mail]
orcid.org/0000-0001-7490-9549

Öz
Takvanın İslam’da Allah’a karşı duyulan derin saygıdan ötürü onun rızasına uygun davranışlar gösterme hususunda hassas davranmak anlamında kullanıldığı ifade edilebilir. Kur’an-ı Kerim’de geçen ayetlerden anlaşılabileceği üzere takva sahibi olan Müslümanlar İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak esaslarını kişilik haline getirmiş, haram olduğundan şüphe duyduğu davranışlardan bile kaçınmaya çalışan kişilerdir. İslam’ın yetiştirmek istediği insan modelinde takvalı olma özelliği öne çıkmaktadır. Bu nedenle İslam eğitiminin yapıldığı örgün ve yaygın öğretim kurumlarında takvalı bireylerin yetişmesinin önemli olduğu düşünülebilir. Günümüzde Türkiye şartlarında bilhassa imam hatip ortaokulları ve liselerinde, İlahiyat/İslâmî ilimler fakültelerinde ve Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı yaygın din öğretimi kapsamında takva bir amaç olarak benimsenebilir. Takvanın amaç olarak benimsenmesi bilimsel çalışmalarda bu hedefe ne düzeyde ulaşıldığının araştırılmasını gerektirir. Bu çalışmada takva düzeyini ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, keşfedici sıralı desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencileridir. Çalışma sürecinde ilk olarak madde analizi yapmak amacı ile 81 kişiye ulaşılmıştır. Bunun akabinde açımlayıcı faktör analizi ve güvenilirlik analizi için 309, doğrulayıcı faktör analizi için 550 kişiye ulaşılmıştır. Daha sonra ölçek geliştirme aşamaları sistemli bir şekilde takip edilerek katılımcılardan elde edilen veriler SPSS 23 ve AMOS 23 istatistik paket programları aracılığıyla incelenmiştir. Bu süreçte yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %48.198’ini açıklayan 14 madde ve 3 boyuttan oluşan bir yapı oluşmuş, doğrulayıcı faktör analizi bu yapıyı desteklemiştir. Modelin uyum indeksleri x2/sd=2.800, RMSEA=.057, RMR=.029, SRMR=.052, AGFI=.923, CFI=.904, TLI=.918, IFI=.904, NFI=.902, GFI=.946 şeklindedir. Ölçeğin Cronbach Alfa değeri .83’tür. Bu sonuçlara göre tüm parametreler istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu anlaşılmıştır. Takva Ölçeği’nin birinci faktörünün ismi Günlük Yaşamda Takvalı Olma, ikinci faktörünün ismi İbadetlerde Takvalı Olma, üçüncü faktörünün ismi Takvayı Kişilik Haline getirmedir. Bu ölçekten meseleyle ilgili nicel araştırmalarda yararlanılabilir.
Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, İslam Öğretimi, Ölçek Geliştirme, Takva, Takva Ölçeği

Keywords

Din Eğitimi, İslam Öğretimi, Ölçek Geliştirme, Takva, Takva Ölçeği

References

• Yiğit, Yasin. Maneviyat Eğitimi & Manen Güçlenmenin Yollarını Aralayan Dinî, Manevi, Tasavvufi, Psikolojik ve Pedagojik Bir Değerlendirme. Ankara: Nobel Yayınları, 2. Baskı., 2022.
• Zengin, Betül. Din Öğretiminde Dinden Öğrenme Yaklaşımı (Müttaki Kavramı Örneği). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.