İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Akademik ve Etkinlik Gelişim Alanına Yönelik Görüşlerinin Okul Gelişim Modeli Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 140 - 159, 29.12.2023

Kazim Selek , Cemal Tosun

Öz

Hayatı etkileyen siyasi, ekonomik, toplumsal değişimler okulların da değiştirilmesini gündeme getirmiştir. Dünyada 70’li yıllarda okul geliştirme arayış ve anlayışları ortaya çıkmaya başlamıştır. Benzer gelişmeler Türkiye’de ise 90’lı yıllarda devreye girmiştir. 90’lı yıllardan bu yana farklı anlayışlarla yürütülen okul geliştirme çalışmalarının günümüzde Okul Gelişim Modeli ile yürütülmesi planlanmıştır. Okul Gelişim Modeli “2023 Eğitim Vizyonu”nda benimsenen bir modeldir. Okulların kurumsal kapasiteleri ve okulda gerçekleştirilen etkinlikler ile akademik faaliyetler ve proje çalışmaları modelde gelişim alanı olarak belirlenmiştir. Araştırmada öğrencilerin akademik ve etkinlik gelişim alanına yönelik görüşleri ele alınmıştır. Araştırma 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Ankara’nın farklı ilçelerinde bulunan 5 imam hatip lisesinde toplam 30 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yönteminin çoklu durum deseni tercih edilmiş ve katılımcıların görüşlerini almak amacıyla görüşmeler gerçekleştirilirken yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. İmam hatip liselerinde diğer liselerle ortak olan derslerin öğretiminin yanında meslek derslerinin öğretiminin yapılmasından dolayı akademik alanda hem mesleki hem de ortak eğitim-öğretim alanı ele alınmıştır. Öğrencilerin akademik ve etkinlik gelişim alanına yönelik görüşleri Okul Gelişim Modeli açısından incelenmiştir. Görüşme yöntemi kullanılarak elde edilen veriler betimsel veri analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Veriler tema, kategori ve kodlar yardımıyla ortaya konulmuştur. Katılımcı öğrencilerin akademik ve etkinlik gelişim alanına yönelik görüşlerinin Okul Gelişim Modeli’nde belirlenen hedeflerle uyumlu olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İmam Hatip Lisesi, Okul Gelişim Modeli, Akademik Gelişim Alanı, Etkinlik Gelişim Alanı

Kaynakça

• Altundaş, İ. (2019). Amasya Örneğinde İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Beklenti ve Sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Aslan, O. (2022). İmam Hatip Ortaokulu Mezunu Öğrencilerin İmam Hatip Lisesini Tercih Etmeme Sebepleri (Karaman İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Aşlamacı, İ. (2017). Öğrenci ve Öğretmenlerine Göre İmam-Hatip Liseleri, Profiller, Algılar, Memnuniyet. Aidiyet. Değerler Eğitimi Merkezi [DEM]. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi.
• Aşlamacı, İ., & Eker, E. (2016). mam-Hatip Lisesi Öğrencilerinin Okul Aidiyet ve Dinî Tutum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 14(32), s. 7-38.
• Ateş, H., & Evkaya, C. (2017). Din, Ahlak ve Değerler Alanındaki Seçmeli Dersleri Tercih Eden Öğrencilerin İmam Hatip Liselerini Tercih Etmeme Nedenleri. İ. Erdem (Dü.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. içinde 1, s. 455-456. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Batar, Y. (2017). İmam Hatip Lisesinde Çalışan Rehber Öğretmenlerin Öğrencilerin Beklenti ve Sorunlarına İlişkin Tespitleri. İ. Erdem, İ. Aşlamacı, & R. Uçar (Dü.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. içinde 1, s. 420. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Çalışkanoğlu, Ş. (2018). İmam-Hatip Lisesi Öğrencilerinin Sorun ve Beklentileri (Çorum Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Çınar, F. (2018). İmam Hatip Liselerinden Beklentiler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), s. 1243-1259. doi:http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2870
• Çırak, M. (2019). İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Meslek Derslerine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Dertli, S. O. (2019). İmam-Hatip Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinin Mesleki Yeterlilik Düzeyleri Hakkındaki Görüşleri (Çorum İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Din Öğretimi Genel Müdürlüğü [DÖGM]. (2021). Anadolu İmam Hatip Liseleri İmam Hatip Ortaokulları Vizyon Belgesi. Ankara: Din Öğretimi Genel Müdürlüğü.
• Din Öğretimi Genel Müdürlüğü [DÖGM]. (2022, 12 02). Öğretim Programları. Din Öğretimi Genel Müdürlüğü: http://dogm.MEBgov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_08/04120953_AYHL_KuranKerim_DOP_07.01.202 2_01.pdf. adresinden alındı
• Doğan, A. (2006). 1997 Yılından Sonraki Dönemde İmam Hatip Liselerindeki Gelişmeler (Adana Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ece, Ö. Y. (2018). Anadolu İmam Hatip Lisesi Eğitim Programına Yönelik Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri (Kartepe İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Erdoğan, İ., & Turanalp, M. F. (2017). İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Kazanımlarının Gerçekleşme Düzeyine İlişkin Öğrenci Görüşleri. İ. Erdem, & R. U. İbrahim Aşlamacı (Dü.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. içinde 2, s. 293-306. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi.
• Karateke, T. (2020). İmam Hatip Lisesi Son Sınıf Kız Öğrencilerinin Üniversite Yönelimleri: Elazığ İli Örneği. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(17), s. 221-239.
• Kaya, Z. (2018). İlahiyat Dışında Lisans Eğitimi Planlayan İmam-Hatip Lisesi Öğrencilerinin Meslek Dersleri ile İlgili Değerlendirmeleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 3(1), s. 61-96.
• Kırbaşoğlu, H. (2005). İmam Hatip Liseleri Hadis Ders Kitabı Üzerine. D. E. Merkezi içinde, İmam Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim (s. 261). İstanbul: DEM.
• Koç, A. (2019). Proje Kapsamında Olan ve Olmayan AİHL’lerin Etkili Okul Özelliklerinin Karşılaştırmalı İncelenmesi. EKEV Akademi Dergisi(80), s. 1-24.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Güçlü Yarınlar İçin 2023 Eğitim Vizyonu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Mücahit, M. (2016). İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretiminde Öğretmenin Rolü (Sivas İli Örneği). Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Mücahit, M. (2017). Öğrencilerin Gözüyle İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri ve Meslek Dersleri Öğretmenleri (Sivas İli Örneği). Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41(1), s. 73-99.
• Özdemir, Ş., & Karateke, T. (2018, Aralık). Öğrencilerin İmam Hatip Liselerini Tercih Etme Nedenleri: (Elazığ Örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(45), s. 5-33.
• Sarı, M. (2021). mam-Hatip Liselerini Tercih Eden Öğrenci ve Velilerin Beklentileri ve Bu Beklentilerin Karşılanma Düzeyi. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(19), s. 98-120.
• Seggie, F. N. (2017). Nitel Araştırma Yöntem Teknik Analiz ve Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayınları. Sevinç, M. (2017). İmam Hatip Liselerinde Dinî Mûsikî Eğitiminin Tarihsel Süreci ve Öğretim Programlarının Karşılaştırılması. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(11), s. 180.
• Tarhan, H., & Karateke, T. (2021). Proje Anadolu İmam Hatip Liselerinin Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 12(2), s. 481-516.
• Topchubaev, K. (2017). İmam Hatip Okulları Öğretim Programı Sorunları ve Çözüm Önerileri. İ. Erdem, İ. Aşlamacı, & R. Uçar (Dü.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. içinde 1, s. 333-344. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi.
• Uçar, R., & Altun, V. K. (2017). İmam-Hatip Lisesi İdarecilerine Göre Sanat Eğitimi İmkânları ve Gerçekleşme Düzeyleri. İ. Erdem, İ. Aşlamacı, & R. Uçar (Dü.), Geleceğin İnşasından İmam Hatip Okulları. içinde 2, s. 562. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi.
• Yiğit, Y. (2019). Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Derslerinin Problem Çözme Becerisi Kazandırması Açısından Fonksiyonelliği (Sivas İli Örneği). Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Yin, R. K. (2009). Case Study Research Design And Methods. California: Sage İnc. Zengin, M., & Karaman, D. (2020). Öğrencilerin Proje Anadolu İmam Hatip Liselerini Tercih Nedenleri ve Mesleki Eğilimleri. İlahiyat Tetkikleri Dergisi(54), s. 403-431.