YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE’DE J EĞRİSİNİN ANALİZİ

Year 2016, Volume: 14 Issue: 4, 75 - 102, 29.12.2016

Erdem Hepaktan

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.280472

Abstract

1980
sonrası meydana gelen küreselleşme olgusu ile ülke ekonomilerinde yapısal
değişimler yaşanmıştır. Bu dönemden sonra ülkeler, dışa dönük sanayileşme ve
liberalleşme politikalarını benimsemeye başlamışlardır. Türkiye de yaşanan bu
gelişmelerden etkilenmiş ve dışa açılma sürecine dahil olmuştur. İthal ikameci
politikalar terk edilmiş, ithalat kotaları zamanla kaldırılmıştır. Esnek bir
döviz kuru politikası uygulanmaya başlanmıştır. 1980 yılı sonrası dışa açık ve
ihracata yönelik bir sanayileşme politikası benimsenmiştir. Böylece Türkiye
Ekonomisi açısından dış ticaret daha da önemli bir hal almıştır. Ulusal ve
uluslararası literatürde dış ticaret ile ilgili yapılan çalışmalarda kullanılan
değişkenler, genellikle dış ticaret dengesi, reel döviz kuru değişimleri
üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Çalışmada,
literatürdeki çalışmalara ek olarak Türkiye’nin 1990:1-2016:2 dönemine ait
çeyrek yıllık veriler kullanarak reel
döviz kuru, ithalat fiyat endeksi ve ihracat fiyat endeksi arasındaki ilişki yapısal
kırılma analizleri ele alınmaktadır. Çalışmanın ekonometrik analiz
kısmında, ilk olarak birim kök
testleri uygulanmış ve serilerin birinci farklarında durağan oldukları
gözlenmiştir. Daha sonra ise, Maki eşbütünleşme analizi ile seriler arasında
uzun dönemde bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik
ilişkisi ise Toda-Yamamoto Nedensellik analizi aracılığıyla incelenmiştir. Sonuç
olarak, ithalat fiyat endeksi ve ihracat fiyat endeksinden reel döviz kuruna doğru
tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca, ithalat fiyat
endeksinden, ihracat fiyat endeksine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisine
rastlanılmıştır.

Keywords

Reel Döviz Kuru, Dış Ticaret Dengesi

References

• AKONJI, Danmola Rasaq, WAKILI, Abba Mohammed ve SAKIRU, Oladipo Kolapo (2013), Dynamics of the Trade Balance: An empirical investigation of Nigerian J-Curve Hypothesis IOSR Journal Of Humanities And Social Science, Cilt 7, Sayı 4, ss. 51-57.
• AKTAŞ, Cengiz (2010), Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(11), ss. 123-140.
• AY, Ahmet ve ÖZŞAHİN, Şerife (2007), Türkiye Ekonomisinde Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt: 26, Sayı 1, ss. 1-23.
• BAL, Harun ve DEMİRAL, Mehmet (2012), Reel Döviz Kuru ve Ticaret Dengesi: Türkiye\'nin Almanya ile Ticareti Örneği (2002.01-2012.09). Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), ss. 45-64.
• BARIŞIK, Salih ve DEMİRCİOĞLU, Elmas (2006), Exchange Rate Regime, Convertibility, Ex-port-Import Relation in Turkey (1980-2001). Zonguldak Karaehnas University Journal of Social Sciences, 2(3), ss. 71-84.
• DASH, Aruna Kumar ve NARASİMHAN, V. (2011), Exchange Rate Pass-Through: How Much Do Exchange Rate Changes Affect The Prices Of Indian Exports and Imports, South Asia Economic Journal, 12(1), ss. 1-23.
• DUASA, Jarita (2009), Exchange rate shock on Malaysian prices of imports and exports: an empirical analysis. Journal of Economic cooperation and Development, 30(3), ss. 99-114.
• GOMEZ, F. A. R. ve PAZ, L. S. (2005), “Can Real Exchange Rate Devaluation Improve The Trade Balance? The 1990-1998 Brazilian Case,” Applied Economics Letters, 12/9, ss. 525–528.
• GREGORY, Allan W. ve HANSEN Bruce E. (1996), “Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts”, Journal of Econometrics, 70(1): 99-126.
• GUJARATİ, Domadar (2004), Basic Econometrics, Fourth Edition, McGraw Hill Companies, New York.