Öğretim Elemanlarının Psikolojik Sermayelerine İlişkin Öz Değerlendirmelerinin İncelenmesi

Year 2019, Volume: 8 Issue: 2, 531 - 548, 28.06.2019

Nazife Karadağ Emel Tüzel İşeri Hilal Kahraman

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretim elemanlarının psikolojik
sermayelerine ilişkin öz değerlendirmelerinin incelenmesidir. Araştırma nitel
araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni doğrultusunda yapılandırılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi ve
Gaziosmanpaşa Üniversitesinde görev yapmakta olan 15 öğretim elemanı
oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından
geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır.  Veriler betimsel analiz ve içerik analizi
teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğretim
elemanlarının iyimserlik boyutuna ilişkin öz değerlendirmeleri yaşanan süreçler
bağlamında değişiklik gösterebilmektedir. Öğretim elemanlarının adil ve şeffaf
olmak suretiyle «güven» boyutuna ilişkin öz değerlendirmeleri incelendiğinde
kurallara uymak, görevi aksatmamak, etik ilkelere bağlılık, yasalara uygun
hareket etmek gibi noktalara vurgu yaptıkları görülmüştür. Öğretim
elemanlarının psikolojik sermayenin dayanıklılık bileşenine ilişkin öz
değerlendirmeleri zorluk, değişim ve belirsizlik anında vermiş oldukları
tepkiler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bulgular incelendiğinde öğretim
elemanlarının amaçlara ulaşma sürecinde itici güç olarak görülen bireysel
gelişim, başarılı olma arzusu, duyguların farkında olmak ve işin gereklerinin
yerine getirmek gibi içsel motivasyon unsurlarına vurgu yaptıkları
görülmektedir. Araştırmada öğretim elemanlarının dışadönüklük düzeyleri dış
paydaşlarla iletişim kurulması ve değişim sürecinin yönetilmesi alt temaları
altında ele alınmıştır. Öğretim elemanlarının hem dış paydaşlarla iletişim
kurulmasında hem de değişim sürecinde özellikle verilen görevlerin yerine
getirilmesi konusuna vurgu yaptıkları görülmüştür.

Keywords

Psikolojik sermaye, pozitif örgütsel davranış, öğretim elemanı, öz yeterlilik, iyimserlik

References

• Abbas, M. ve Usman R. (2010). Impact of psychological capital on ınnovative performance and job stress. 15th International Business Research Conference, Australia. Erişim Adresi: http://www.wbiconpro.com/449-Abbas.pdf
• Akdemir, B. ve Açan, A. M. (2017). Psikolojik sermaye ve iş tatmini ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(2), 57-79.
• Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56(1), 55-61. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2006.03979.x
• Avey, J. B., Wernsing, T. S. ve Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. Journal of Applied Behavioral Science, 44, 48-70. https://doi.org/10.1177/0021886307311470
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
• Barrick, M.R. ve Mount, M.K. (1991). The Big Five Personality Dimensions and Job Performance: A Meta-Analysis. Personnel Psychology. 44, 1-26. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1991.tb00688.x
• Berberoğlu, N. (2013). Psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi: Bir alan araştırması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Büyükgöze, H. (2014). Lise öğretmenlerinin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çimen, İ. (2015). Öğretmenlerin psikolojik sermaye algısına ilişkin faktörlerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Ekin, A. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinde pozitif psikolojik sermaye algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Gooty, J. M., Gavin, P., Johnson, M. ve Lance F. D. (2009). In the eyes of the beholder: transformational leadership, positive psychological capital and performance. Journal of Leadership and Organizational Studies, 15(4), 353-367. https://doi.org/10.1177/1548051809332021
• Greene, M. (1997). The lived world, literature and education. D. Vandenberg (Ed.), Phenomenology and Education Discourse içinde (s. 169-190). Heinemann: Johannesburg.
• Kalman, M. ve Gedikoğlu, T. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin psikolojik sermayelerinin incelenmesi. 8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Erişim Adresi: file:///C:/Users/hilal/Downloads/eyk82013.pdf.
• Kalman, M., ve Summak, M. S. (2016). Öğretmenlerin psikolojik sermayelerinin geliştirilmesine yönelik bir karma yöntem araştırması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(1), 27-58. https://doi.org/10.21547/jss.256733
• Kalman, M. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin psikolojik sermayelerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Kaya, A., Balay, R. ve Demirci, Z. (2014). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 47-68.
• Kaya, Ç., ve Altınkurt, Y. (2018). Öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkide psikolojik ve yapısal güçlendirmenin rolü. Eğitim Ve Bilim, 43(193), (63-78). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.6961
• Keser, S. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin otantik liderlik ve psikolojik sermaye özelliklerinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılınç, S. (2018). Psikolojik Sermaye ve İşgören Güçlendirmenin Örgütsel Yaratıcılık Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 23, 695–706. https://doi.org/10.1002/job.165
• Luthans, F. ve Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33, 143–160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
• Luthans, F., Vogelgesang, G. R., ve Lester, P. B. (2006). Developing the psychological capital of resiliency. Human Resource Development Review, 5(1), 25-44. https://doi.org/10.1177/1534484305285335
• Luthans, F., Youssef, C.M. ve Avolio, B.J. (2007). Psychological Capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford University Press.
• Luthans, F., Avey, J. Avolio, B. J. ve Peterson, S. (2010). The development and resulting performance impact of positive psychological capital. Human Resource Development Quarterly, 21(1), 41-67. https://doi.org/10.1002/hrdq.20034
• Maypole, J. ve Davıes, T. G., (2001). Students’ perceptions of constructivist learning in a community college American History II, Community College Review, 29(2), 54-80. https://doi.org/10.1177/009155210102900205
• Oral, B., Tösten, R., ve Elçiçek, Z. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 6(11), 78-87.
• Seligman, M. (2006). Learned optimism: How to change your mind and your life. New York: Vintage Books
• Snyder, C. R. (2000). Handbook of hope. San Diego: Academic Press.
• Synder, C. R. (2002): Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13, 249-276. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1304_01
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Youssef, C. M. ve Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace. Journal of Management, 33, 774-800. https://doi.org/10.1177/0149206307305562