Lise Öğrencilerinde Matematik Başarısı İle Matematik Öz-Yetkinlik Kaynakları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Year 2020, Volume: 9 Issue: 3, 800 - 819, 21.09.2020

Bahadır Özcan Hakkı Kontas

https://doi.org/10.30703/cije.653089

Abstract

Öz-yetkinlik kaynakları, akademik başarıyı doğrudan ve dolaylı olarak etkileme potansiyeline sahip önemli bir değişkendir. Bu araştırmanın amacı; matematik öz-yetkinlik kaynaklarının lise öğrencilerinin matematik başarısı üzerindeki etkisini incelemektir. Ayrıca bu araştırma kapsamında Matematik Öz-yetkinlik Kaynakları Ölçeğinin (MÖKÖ) lise öğrencileri üzerinde geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını yapmaktır. Bu çalışma, ilişkisel desende tasarlanmış bir araştırmadır. Araştırmada matematik öz-yetkinlik kaynakları ile ilgili veriler MÖKÖ kullanılarak toplanmıştır. Öğrencilerin matematik başarısı, bir önceki döneme ait matematik dersine ilişkin karne notları öğrencilere sorularak elde edilmiştir. Araştırmanın katılımcıları, 129’u kız, 152’si ise erkek olmak üzere toplam 281 1., 2., 3. ve 4. sınıf lise öğrencilerinden oluşmaktadır. Çalışma verilerinin analizinde çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları lise öğrencilerinin matematik başarı puanı yükseldikçe doğrudan öğrenme deneyimi, sosyal cesaretlendiriciler, dolaylı öğrenme deneyimi ve fizyolojik durum puanlarının da yükseldiğini göstermektedir. Regresyon analizi sonuçlarına göre doğrudan öğrenme deneyimi, matematik başarı puanını anlamlı olarak yordamıştır. Bu bulgu, doğrudan öğrenme deneyimi değişkeninden alınan puanın matematik başarı puanına ilişkin toplam varyansın %52’sini açıkladığını göstermektedir. Dolaylı öğrenme deneyimi, sosyal cesaretlendiriciler ve fizyolojik durum ise matematik başarısının anlamlı yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, öz-yetkinlik kaynaklarından doğrudan öğrenme deneyimi lise öğrencilerinin matematik ders başarısı üzerinde bir etkiye sahiptir. Ayrıca, öğrencilere matematik öğretimindeki doğrudan öğrenme deneyimine daha çok yer verilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

Keywords

öz-yetkinlik, öz-yetkinlik kaynakları, matematik başarısı, lise öğrencileri, doğrudan öğrenme deneyimi

Investigating Relationship between Mathematics Achievement and Sources of Mathematics Self-Efficacy in High School Students

Abstract

Sources of self-efficacy are a vital variable that has the potential to, directly and indirectly, affect academic achievement. In this research, it was investigated the effect of sources of mathematics self-efficacy on mathematics achievement of high school students. Also, within the scope of this research, to conduct the validity and reliability studies of the Sources of Mathematics Self-Efficacy Scale (SMSS) on high school students. The data of the study were collected from 281 high school students using the SMSS. Multiple regression analysis was applied to the analysis of the data. The results of the study showed that as mathematics achievement score increases, mastery experience, social persuasions, vicarious experience, and physiological state scores increase as well. According to the results of the regression analysis, mastery experience significantly predicted mathematics achievement, and it explained 52% of the total variance of mathematics achievement. On the contrary, vicarious experience, social persuasions, and physiological state were not significant predictors of mathematics achievement. In conclusion, the mastery experience dimension of sources of mathematics self-efficacy has an impact on the mathematics achievement of high school students. Also, it would be beneficial to give more weight to the mastery experience in teaching mathematics to students.

Keywords

Self-efficacy, sources of self-efficacy, mathematics achievement, high school students, mastery experience

References

• Akin, A. ve Kurbanoğlu, I. N. (2011). The relationships between math anxiety, math attitudes, and self-efficacy: A structural equation model. Studia Psychologica, 53(3), 263-273.
• Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2004). Öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik inancı üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 11-20.
• Aksu, H. H. (2008). Öğretmen adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlilik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 161-170.
• Arslan, A. (2012). Predictive power of the sources of primary school students' self-efficacy beliefs on their self-efficacy belief for learning and performance. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(3), 1915-1920.
• Arslan, A. (2013). Investigation of relationship between sources of self-efficacy beliefs of secondary school students and some variables. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(4), 1983-1993. doi: 10.12738/estp.2013.4.1753
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V.S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4. pp.71-81). New York: Academic Press.
• Bandura, A. (1995). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Britner, S. L. ve Pajares, F. (2006). Sources of science self‐efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 43(5), 485-499. doi 10.1002/tea.20131
• Brown, T. (2006). CFA with equality constraints, multiple groups, and mean structures. In T. Brown (Ed.), Confirmatory factor analysis for applied research (pp. 236 –319). New York: Guilford Press
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Deniz, S. ve Tican, C. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik inançları ile mesleki kaygılarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1838-1859.
• Duran, M. ve Bekdemir, M. (2013). Görsel matematik okuryazarlığı özyeterlik algısı görsel matematik başarısının anlamlı bir yordayıcısı mıdır? Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 27-40.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110.
• Fast, L. A., Lewis, J. L., Bryant, M. J., Bocian, K. A., Cardullo, R. A., Rettig, M. ve Hammond, K. A. (2010). Does math self-efficacy mediate the effect of the perceived classroom environment on standardized math test performance? Journal of Educational Psychology, 102, 729-740.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education (8th edt.). New York: McGram-Hill Companies.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• İpek, C. ve Acuner, Y. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayar öz-yeterlik inançları ve eğitim teknolojilerine yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 23-40.
• İpek, C. ve Demirel, İ. N. (2016). Sınıf öğretmenliği ve pedagojik formasyon programı öğretmen adaylarının öğretmenlik öz-yeterlik inançları, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 54-67.
• Kaya, D. ve Bozdağ, H. C. (2016). Resources of mathematics self-efficacy and perception of science self-efficacy as predictors of academic achievement. European Journal of Contemporary Education, 18(4), 438-451. doi:10.13187/ejced.2016.18.438
• Keşan, C. ve Kaya, D. (2018). Mathematics and Science self-efficacy resources as the predictor of academic success. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 45-58. doi:10.15345/iojes.2018.02.004
• Kline, R. B. (2010). Promise and pitfalls of structural equation modeling in gifted research. In B. Thompson and R. E. Subotnik (Eds.). Methodologies for conducting research on giftedness (pp. 147-169). Washington, DC: American Psychological Association.
• Kontaş, H. ve Özcan, B. (2017). Adapting Sources of Middle School Mathematics Self-Efficacy Scale to Turkish Culture. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 6(4), 288-294.
• Kozikoğlu, İ. ve Altunova, N. (2018). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerilerine ilişkin öz-yeterlik algılarının yaşam boyu öğrenme eğilimlerini yordama gücü. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 12(3), 522-531. doi: 10.5961/jhes.2018.293
• Loo, C. W. ve Choy, J. L. F. (2013). Sources of self-efficacy influencing academic performance of engineering students. American Journal of Educational Research, 1(3), 86-92. doi:10.12691/education-1-3-4
• Lopez, F. G. ve Lent, R. W. (1992). Sources of mathematics self‐efficacy in high school students. The Career Development Quarterly, 41(1), 3-12.
• MEB. (2016). PISA 2015 ulusal ön raporu. Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı.
• Multon, K. D., Brown, S. D. ve Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38, 30-38.
• Oğuz, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik inançları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 15-28.
• ÖSYM (2019). 2019 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sayısal bilgiler. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/YKS/sayisalbilgiler18072019.pdf
• Özcan, B. ve Kültür, Y. Z. (2019). Investigation of Predictor Effect of Sources of Mathematics Self-Efficacy on High School Last Grader Students’ Mathematics Achievements in the University Entrance Exam, and Mathematics Course Achievements.
• Özcan, B., Kontaş, H. ve Ünişen, A. (2019). Özel yetenekli lise öğrencilerinin matematik öz-yetkinlik kaynaklarının özel yetenekli olmayan akranlarıyla karşılaştırılması, VI. International Eurasian Educational Research Congress, Ankara.
• Özcan, B. ve Kontaş, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin matematik başarısının yordayıcıları: Matematik öz yetkinlik kaynakları aile arkadaş ve öğretmenden algılanan matematik başarı beklentisi. Presented at the 1st International Symposium on Social and Educational Sciences Research, Antalya.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Özgen, K. ve Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 1073-1089
• Pajares, F. ve Kranzler, J. (1994). Self-efficacy, self-concept, and general mental ability in mathematical problem-solving. Florida Educational Research Council Research Bulletin, 26(1/2), 8-32.
• Pajares, F. ve Kranzler, J. (1995). Self-efficacy beliefs and general mental ability in mathematical problem-solving. Contemporary Educational Psychology, 20(4), 426-443.
• Pajares, F. ve Schunk, D. (2005). Self-efficacy and self-concept beliefs. New Frontiers for Self-Research, March H. Craven R, McInerney D (eds.). Greenwich, CT: IAP.
• Pajares, F., Johnson, M. J. ve Usher, E. L. (2007). Sources of writing self-efficacy beliefs of elementary, middle, and high school students. Research in the Teaching of English, 42(1), 104-120.
• Phan, H. P. (2012). Informational sources, self-efficacy and achievement: A temporally displaced approach. Educational Psychology, 32(6), 699-726. doi: 10.1080/01443410.2012.708320
• Phan, H. P. ve Ngu, B. H. (2016). Sources of Self-Efficacy in Academic Contexts: A Longitudinal Perspective. School Psychology Quarterly, 35(1) 32-38.
• Radday, E. A. (2010). Student's self efficacy in high school mathematics: A cross case analysis. Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Pennsylvania.
• Schunk, D. H. ve Usher, E. L. (2012). Social cognitive theory and motivation. In R. M. Ryan, R. M. Ryan (Eds.), The Oxford handbook of human motivation (pp. 13-27). New York, US: Oxford University Press.
• Schweinle, A. ve Mims, G. A. (2009). Mathematics self-efficacy: Stereotype threat versus resilience. Social Psychology of Education, 12(4), 501-514. doi: 10.1007/s11218-009-9094-2
• Skaalvik, E. M., Federici, R. A. ve Klassen, R. M. (2015). Mathematics achievement and self-efficacy: Relations with motivation for mathematics. International Journal of Educational Research, 72, 129-136. doi:10.1016/j.ijer.2015.06.008
• Tertemiz, N. ve Şahinkaya, N. (2010). Proje ve etkinlik destekli öğretimin sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik yeterlik inançlarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 87-98.
• Usher, E. L. (2009). Sources of middle school students’ self-efficacy in mathematics: A qualitative investigation. American Educational Research Journal, 46(1), 275-314. doi: 10.3102/0002831208324517
• Usher, E. L. ve Pajares, F. (2006a). Inviting confidence in school: ınvitations as a critical source of the academic self-efficacy beliefs of entering middle school students. Journal of Invitational Theory and Practice, 12, 7-16.
• Usher, E. L. ve Pajares, F. (2006b). Sources of academic and self-regulatory efficacy beliefs of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 31(2), 125- 141. doi:10.1016/j.cedpsych.2005.03.002
• Usher, E. L. ve Pajares, F. (2009). Sources of self-efficacy in mathematics: a validation study. Contemporary Educational Psychology, 34(1), 89-101. doi: 10.1016/j.cedpsych.2008.09.002
• Yağcı, U. ve Aksoy, V. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlikleriyle öğretmenlik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(33), 84-104.
• Yenilmez, K. ve Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin matematikteki hazır bulunuşluk düzeyi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 529-542.