Çocuk Hakları Evrensel Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Türk Çocuk Oyunlarının İncelenmesi

Year 2020, Volume: 9 Issue: 4, 1083 - 1106, 22.12.2020

Erdem Hareket

https://doi.org/10.30703/cije.674106

Cited By: 1

Abstract

Oyun oynamak, dünya çocuklarının en temel hakları arasında yer almaktadır. Bunun yanı sıra, oynama faaliyetinin temel aracı olan çocuk oyunlarının, kültürel birikimin ve toplumsal dokunun korunması, nesiller arasında aktarılması ve bunun sürekliliğinin sağlanmasındaki rolü, medeniyetler açısından büyük önem arz etmektedir. Çocuk haklarının evrensel güçteki teminatı sayılan Çocuk Hakları Evrensel Sözleşmesi hükümlerinde de bu hususlar üzerinde ciddiyetle durulduğu görülmektedir. Türk çocuk oyunlarının da, çocuk haklarıyla önemli temas noktalarının olabileceği ön görüsünden hareketle araştırmada, küresel kabule sahip Evrensel Sözleşme hükümleri ışığında, ulusal (kültürel) birikim unsurlarından olan Türk çocuk oyunlarının, Türk çocuklarının hakları ile uyarlık gösterme durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımına uygun tasarlanmış bir alanyazın incelemesidir. Araştırmada 1677 türde Türk çocuk oyunu, içeriksel olarak incelenmiştir. Sözleşme ekseninde incelenen oyunlar, sekiz başlık altında irdelenmiştir. İrdeleme neticesinde oyunların, çeşitli noktalarda Sözleşme hükümlerine uyarlık gösterdiği görülmüştür. Bu doğrultuda, Türk çocuk oyunlarına yönelik toplumsal farkındalığın geliştirilmesinin, ne yönde olumlu çıktılar oluşturabileceğine dair tespitler ortaya konulmuştur

Keywords

Türk çocuk oyunları, çocuk hakları, çocuk hakları evrensel sözleşmesi, katılım hakkı, gelişim ve oyun hakkı

An Examination of Turkish Children's Games in the Framework of the Convention on the Rights of the Child

Abstract

Playing is one of the fundamental rights of children of the world. In addition to this, children's games, which are the main means of playing, have great importance in terms of civilizations due to it’s role in preserving cultural accumulation and social fabric, it’s transferring between generations and ensuring it’s continuity. It is seen that the provisions of Convention on the Rights of the Child which is considered as the main basis of the rights of the children, also emphasizes these issues seriously. In the research, depend on the foresight that Turkish children's games can have important contact points with children's rights, it’s aimed to determine the ways in which Turkish children's games which are the product of local (cultural) accumulation, are contacted with the rights of Turkish children. The research is a review of a literature designed in accordance with the qualitative research approach. In this research, 1677 Turkish children's games were examined contextually. The games examined in the Convention’s axis were scrutinised under eight different titles. As a result of the research, it has been determined that traditional Turkish children's games exhibit a content profile that coincides with eight different developmental areas, especially the child's development and participation main rights in terms of the Universal Convention on the Rights of the Child. In this direction, some determinations which are related to the positive aspects of social awareness development about Turkish children's games were revealed.

Keywords

Turkish children’s games, children’s rights, Convention on The Rights of the Child, children's right to play and children's development and right to play

References

• Abbasoğlu Ermiyagil, M. S. & Gürçınar, C. S. (2015). Kentsel Mekânın Gelişiminde Çocuk Oyun Alanlarının Rolü: KKT C’de Yeni Kent Gönyeli Örneği. İDEALKENT, 6(17), 12-45.
• Aksoy, H. (2014). Çocuk Oyunlarının İşlevleri: Sarıkeçili Yörük Çocuk Oyunları. Millî Folklor, 26(101), 265-276.
• Aksoy, Y. (2011). Çocuk Oyun Alanları Üzerine Bir Araştırma: İstanbul, Isparta, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Ankara, Zonguldak ve Trabzon İlleri Örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(11), 82-106.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk Hukuku (Çocukların Hakları ve Korunması). Ankara: Pegem Akademi
• Anılan, H. ve diğ. (2003). Geleneksel Çocuk Oyunlarının Eğitimsel Değeri. OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı. 2-10.
• Arslan Muhacir, E. S. & Özalp, A. Y. (2016). Planlama ve Tasarım Süreçleri Bağlamında Çocuk Oyun Alanlarına İlişkin Temel Kalite Kriterlerinin Belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 220-230.
• Ayan, S., Fikret A. & Tuzcuoğulları, T. (2015). Gaziantep’te Oynanan Bazı Yöresel Oyunların Hentbol Branşının Teknik Çalışmasına Yönelik Eğitsel Oyunlar Olarak Değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 252-257.
• Başal, H. A. (2010). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Geleneksel Çocuk Oyunları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Bay, N. D. (2018). Okul Öncesi Eğitimde Bir Kültür Aktarımı: Millî Oyunlar. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(2), 82-104.
• Bekmezci, H. & Özkan, H. (2015). Oyun ve Oyuncağın Çocuk Sağlığına Etkisi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 5(2), 81-87.
• Cevher Kalburan, N. (2014). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Dış Mekânda Oyun Fırsatları ve Ebeveyn Görüşleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 3(2), 113-135.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Demir, Selçuk Beşir (Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çankaya, G. & Ergin, H. (2015). Çocukların Oynadıkları Oyunlara Göre Empati ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”, 11-13 Mayıs, Ankara.
• Çakırer Özservet, Y. (2015). Çocuk Dostu Belediyecilik. İller ve Belediyeler Dergisi, 38-43.
• Çakmak, S. (2019). Çocuk Folkloru Bağlamında Van Yöresi Çocuk Oyunlarının Kinestetik Öğrenme Modeli Kapsamında Değerlendirilmesi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 12(27), 637-657.
• Demirel Etli, P. & Yamaçlı, R. (2015). Çocuklar İçin Sokakların Güvenlik Koşullarının İrdelenmesi: Eskişehir Odunpazarı Örneği. Turkish Studies, 10(14), 225-244.
• Erdal, K. & Erdal, G. (2015). Kaybolan Kültür, Kaybolan Oyun: Kibrit Oyunu. Turkish Studies, 10(4), 507-516.
• Fırat, H. (2013). Çocuk Oyunları-Eğitim İlişkisi: Bezirgân Başı Örneği. Electronic Turkish Studies, 8(13), 886-896.
• Girmen, P. (2012). Eskişehir Folklorunda Çocuk Oyunları ve Bu Oyunların Yaşam Becerisi Kazandırmadaki Rolü. Millî Folklor, 24(95), 263-273.
• Hart, R. A. (2016). Çocukların Katılımı. Kılınç, Tülin Şener (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kahraman, A. & Bolışık, B. (2014). Küreselleşmenin Çocuk Sağlığına Etkileri. The Journal of Pediatric Research, 1(3), 108-12.
• Karaca, M. (2016). Çocukların Kültürel Gelişiminde Oyun Faktörü Çankırı Yöresinde Oynanan Çocuk Oyunları. Millî Folklor, 28(109), 241-256.
• Karkınlı, R. (2017). Özbeklerde Çocuk Oyun-Oyuncak Kültürü ve Çocuk Oyunları Üzerine Bir Tasnif Denemesi. Turkish Studies, 12(22), 485-498.
• Kaya, F. ve diğ. (2017). Devlet ve Özel Okullarda Öğrenim Gören Çocukların Çocuk Oyunlarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 19-29.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. San Francisco: Jossey Bass
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An Expanded Sourcebook Qualitative Data Analysis. United States of America: Sage Publications.
• Mustafaoğlu, R. vd. (2018). Dijital Teknoloji Kullanımının Çocukların Gelişimi ve Sağlığı Üzerine Olumsuz Etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 1-21.
• Mustafaoğlu, R. & Zeynal Y. (2018). Dijital Oyun Oynamanın Çocukların Ruhsal ve Fiziksel Sağlığı Üzerine Olumsuz Etkileri. Bağımlılık Dergisi, 19(3), 51-58.
• Oktay, E. & Pekküçükşen, Ş. (2017). Çocuk Odaklı Yerel Politikalar ve Parka Hapsedilen Çocukluk. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(40), 309-318.
• Orhan, E. (2018). 10-14 Yaş Arasındaki Çocukların Fiziksel Aktivite Seviyesi, Dijital Oyun Bağımlılığı ve Dikkat Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Özbakır, İ. (2009). Geleneksel Türk Çocuk Oyunlarında Doğal Oyuncaklar ve Oyuncak Olmuş Hayvanlar. Journal of World of Turks, 1(1), 148-162.
• Özdemir, N. (2006). Türk Çocuk Oyunları (H. Nurgül BEGİÇ Kitap İncelemesi). Türkiyat Mecmuası, 27(2), 359-364.
• Özden Gürbüz, D. (2016). Geleneksel Çocuk Oyunları ve Eğitimsel İşlevleri: Emirdağ Örneği. Electronic Turkish Studies, 11(14).
• Özdemir, N. (2006a). Türk Çocuk Oyunları Cilt-I. Ankara: Akçağ Yayınları
• Özdemir, N. (2006b). Türk Çocuk Oyunları Cilt-II. Ankara: Akçağ Yayınları
• Öz Pektaş, H. (2017). Geleneksel Çocuk Oyunlarının Modern Eğitimde Kullanılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 478-490.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Bütün, M & Demir, S. B. (Çev. Ed.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Robson, C. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Ş. Çınkır, & N. Demirkasımoğlu, Eds.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Savur, H. “Ata Yurttan Ana Yurda Çocuk Oyunlarının Yolcuğu Taşeli Yöresi Çocuk Oyunları” Üzerine Bir Değerlendirme. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-8.
• Sümbüllü, Y. Z. & Altınışık, M. E. (2016). Geleneksel Çocuk Oyunlarının Değerler Eğitimi Açısından Önemi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 73-85.
• Şimşek, H. (2013). Eğitim ve Oyun Bağlamında 19. Yüzyılda Türk Çocukluk Anlayışında Değişmeler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 215-249.
• Şişman, E. E. ve Özyavuz, M. (2010). Çocuk Oyun Alanlarının Dağılımı ve Kullanım Yeterliliği: Tekirdağ Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 13-22.
• Tarakcı, E., Hüseyinsinoğlu, B. E. & Çiçek, A. (2016). Çocuklarda Fiziksel İnaktivite, Obezite ve Koruyucu Rehabilitasyon Yaklaşımları. Türkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 1(2), 111-118.
• Torun, F. & Duran, H. (2014). Çocuk Hakları Öğretiminde Oyun Yönteminin Başarıya, Kalıcılığa ve Tutuma Etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 419-448.
• Tuğrul, B. (2017). Dünya Oyunun Gücünde Uzlaştı Şimdi Bu Gücü Çocukların Yararına Kullanma Zamanı: Hadi Türkiye... Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 259-266.
• Uncu, G. & Çalışır, G. (2018). Çocukluk, Oyun ve Kent: 80’li Yılların Gümüşhane’sinde Çocuk Olmak. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1447-1474.
• Ulutaş, B. (2015). Doküman Analizi. Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları. Seggi, F.N. & Bayyurt, Y. (ed.), Ankara: Anı Yayıncılık, 279-297.
• Yalçınkaya, Ş. (2015). Modern Kentin Yeni Kamusal Alanında Çocuk, Alışveriş Merkezleri ve Serbest Zaman Etkinlikleri. İDEALKENT, 6(17), 80-105.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.