School Burnout Situations of Sports High School Students

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 85 - 95, 31.12.2023

Oğuzhan Çalı , Ahmet Temel , Rahmi Yıldız

Öz

Purpose: The aim of the research is to examine the school burnout status of students studying at a sports high school in terms of gender, grade level and sport type variables.
Method: Descriptive survey model was preferred as the research model. A total of 328 students, 57 (17%) females and 271 (83%) males, studying at Sivas Ahmet Ayık Sports High School, participated in the research. As data collection tools, the "Personal Information Form" prepared by the researcher and the "School Burnout Scale", consisting of 9 items and 3 sub-dimensions, adapted to our language by Seçer, Halmatov, Veyis and Ateş (2013), were used. Since it was seen that the data met parametric assumptions, t-test was used to analyze gender and sport type variables, and anova test was used for class variable.
Findings: As a result of the analyses, it was seen that there was a statistically significant difference between the school burnout status of sports high school students according to the gender variable and sport type variables, and that there was no significant difference between the grade level variable and school burnout status. According to the gender variable, male students experienced more school burnout than female students, and according to the sport type variable, students interested in individual sports experienced more school burnout than students interested in team sports.
Conclusion: Considering the school burnout situation of students studying in sports high schools, it has been determined that gender and sport type are important factors affecting this situation, while grade level does not affect this situation.

Anahtar Kelimeler

School Burnout, Sport High School, Student

Spor Lisesi Öğrencilerinin Okul Tükenmişlik Durumları (Sivas Örneği)

Öz

Amaç: Araştırmada spor lisesinde eğitim gören öğrencilerin okul tükenmişlik durumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve spor türü değişkenleri açısından incelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma modeli olarak betimsel tarama modeli tercih edilmiştir. Araştırmaya Sivas Ahmet Ayık Spor Lisesinde eğitim gören 57 (%17) kadın, 271 (%83) erkek olmak üzere toplam 328 öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ve Seçer, Halmatov, Veyis ve Ateş (2013) tarafından dilimize uyarlaması yapılan, 9 maddeden ve 3 alt boyuttan oluşan “Okul Tükenmişlik Ölçeği” kullanıldı. Verilerin parametrik varsayımları sağladığı görüldüğünden, cinsiyet ve spor türü değişkenlerinin analizi için t-testi, sınıf değişkeni için ise anova testi kullanıldı.
Bulgular: Yapılan analizler sonucunda, spor lisesi öğrencilerinin, cinsiyet değişkeni ile spor türü değişkenlerine göre okul tükenmişliği durumları arasında, istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu, sınıf düzeyi değişkeni ile okul tükenmişliği durumları arasında ise anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Cinsiyet değişkenine göre erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha fazla okul tükenmişliği yaşadığı, spor türü değişkenine göre ise bireysel sporlarla ilgilenen öğrencilerin, takım sporları ile ilgilenen öğrencilere göre daha fazla okul tükenmişliği yaşadığı görülmüştür.
Sonuç: Spor liselerinde öğrenim gören öğrencilerin okul tükenmişliği durumu göz önünde bulundurulduğunda, cinsiyet ve spor türünün bu durumu etkileyen önemli bir faktör olduğu, sınıf seviyesinin ise bu durumu etkilemediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Spor Lisesi, Öğrenci, Okul Tükenmişliği

Kaynakça

• Akıl, E., Yazar, T. (2016). Üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 3(6), 51-67.
• Akpınar, M. (2016). Okul tükenmişliği ile akademik stres ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Ardıç, K., Polatcı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: İşle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 21-46.
• Arı, G. S., Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 131-148.
• Aypay, A., Eryılmaz, A. (2011). Relationships of high school sdutent’ subjective well-being and school burnout. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199.
• Can, A. (2013). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cengiz, S. (2022). Akademik mükemmeliyetçilik ve ebeveyn tutumu ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkide azim, akademik öz-yeterlik ve yılmazlığın çoklu aracılığı: Boylamsal bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri, Enstitüsü. Erzurum.
• Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Çapulcuoğlu, U., Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 12-24.
• Çelik, N. (2020). Bireysel ve takım sporlarıyla uğraşan ergenlerde sosyal kaygı ve öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• Darici, G.S. (2019). Bireysel ve takım sporcularının duygu düzenleme becerileri ve psikolojik dayanıklılıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Demir, M., Peker, A. (2017). Motivasyonel kararlılık ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 289-300.
• Demirtop, B. (2019). Spor lisesi ve diğer lise öğrencilerinin sosyal kaygı düzeyleri ile yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sivas.
• Divaris, K., Polychronopoulou, A., Taoufik, K. (2012). Stress and burnout in postgraduate dental education. European Journal of Dental Education, 16(1), 35-42.
• Gündoğan, S. (2019). Lise öğrencilerinin okul tükenmişliklerinin sosyal destek ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 25-49.
• Gündoğan, S., Seçer, İ. (2022). Okul tükenmişliğiyle başa çıkma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(3), 331-339
• Gündüz, B., Çapri, B., Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38-55.
• Gündüz, Z. B., Özyürek, A. (2018). Lise öğrencilerinin okul tükenmişlik düzeyleri ve anne-baba tutum algıları arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 17(1), 384-395.
• Izgar, H. (2000). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri (burnout), nedenleri ve bazı etken faktörlere göre incelenmesi (Orta Anadolu örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• İlbay, A. B. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sakarya.
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kutsal, D., Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 283-297. Maslach, C., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• MEB, (2005). Milli Eğitim Bakanlığı, Spor Liseleri Yönetmeliği, Resmi Gazete, 2005: 25714
• Meier, S. F., Schmeck, R. R. (1985). The burned-out college student: A descriptive profile. Journal of College Student Personal, 26, 63-69.
• Murberg, T. A., Bru, E. (2003). School related stres and psychosomatic symptoms among norwegian adolescents. School Psychology International, 25(3), 317-332.
• Özgen, H. (2016). Üniversite öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik yardım ihtiyacı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Özhan, M. B. (2019). Lise öğrencilerinde okul tükenmişliğinin akademik başarı ve iyi oluşa etkisinin bütüncül olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, A. (2006). Okulöncesi öğretmenlerinin duygusal zekâ yetenekleri iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Ramist, L. (1981). College Attritionand Retention. New York: College Entrance Examination Board.
• Sağcı, Y. (2020). Bireysel ve takım sporu yapan orta öğretim öğrencilerinin benlik saygılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sivas.
• Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, I. E., Nurmi, E.(2009). School-burnout inventory: Reliability and validity. European Journal of Psychological Assessment. 25(1), 48-57.
• Schaufeli, W. B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M. Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Studies, 33(5), 464-481.
• Seibert, G. S., May, R. W., Fitzgerald, M. C., Fincham, F. D. (2016). Understanding school burnout: Does self-control matter? Learning and Individual Differences, 49, 120-127.
• Sevencan, F., Uzun, N., Yücel, E., Erdem, A., Üner, S. (2011). Hacettepe Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Hacettepe Tıp Dergisi, 42, 42-48.
• Sönmez, V. (2009). Eğitim Felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tabachnick, B.G., Fidell, L. S., Ullman, J. B. (2007). Using Multivariate Statistics. Boston MA: Pearson.
• Vasalampi, K., Salmela-Aro, K., Nurmi, J. E. (2009). Adolescents’ Self-concordance, school engagement, and burnout predict their educational trajectories. European Psychologist, 14(4), 332-341. Yang, H. J. (2004). Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrollment programs in taiwan’s technical-vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283-301.
• Yang, H. J., Farn, C. K. (2005). An investigation the factors affecting MIS students burnout in technical-vocational college. Computers in Human Behavior, 21(6), 917-932.
• Yılmaz, E., Yıldırım, A., Yılmaz, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliği ile okula bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. 1. Internatıonal Academıc Research Congress, (791- 803). Antalya.
• Zhang, Y., Gan, Y., Cham, H. (2007). Perfectionism, academic burnout and engagement among chinese college students: A structural equation modeling analysis. Personality and Individual Differences, 43(6), 1529-540.