Devlet Muhasebesinde Bütçeleştirilmiş Borçlar Hesabına İlişkin Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 30, 69 - 86, 20.04.2018

Özlem Tümer Tolga Demirbaş

Öz

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun getirdiği önemli reform öğelerinden biri kamu kesiminde muhasebe sisteminin uluslararası standartlara yükseltilmesidir. İlgili Yasa, mali disiplin ve hesap verme yükümlülüğünün sağlanması için kamuda tahakkuk esaslı muhasebe sisteminin uygulanmasını öngörmüştür. 323 no’lu Bütçeleştirilmiş Borçlar Hesabı, söz konusu yeni muhasebe sisteminin önemli hesaplarından biridir. Bu hesabın oluşturulmasının temel gerekçesi, genel bütçeli idarelerin ödenek yokluğu nedeniyle ödeyemedikleri malhizmet alımlarına ilişkin borçların kaydedilmesi ve izlenmesidir. Bu makale, bütçe ve muhasebe literatüründe pek değinilmeyen bu hesabın içeriğini ve işleyişini ele almaktadır. Makalede 323 no’lu hesaba ilişkin 2005-2015 yılları verileri incelenmiş ve hesabın özellikle son yıllarda genel bütçeli idarelerin nakit planlaması açısından fonksiyonel olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte ertesi yıla devir vermemesi gereken bu hesabın mevzuata aykırı şekilde ertesi yıla devir verdiği ve bu durumun bütçe ilkelerinden yıllık olma ilkesine aykırı olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Devlet muhasebesi, Bütçeleştirilmiş Borçlar Hesabı, Genel bütçeli idareler

An Assesment on the Account of Budgeted Accounts Payable in Govenment Accounting

Öz

One of the important element of Public Financial Management Reform in Turkey is the new accounting system that is compatible with international standards in public sector. Together with Public Financial Management and Control Act of 2003, accrual based accounting has adopted to ensure fiscal discipline and accountability in public sector. The account of the Budgeted Accounts Payable (account no. 323) is one of the important accounts of the new accounting system. This account has been used by general budgeted agencies to make recording and monitoring for unpaid expenses due to no budget allowance for expenses concerned to purchase of goods and services. The aim of this article is to examine this account’s working principles and processes that are not sufficiently discussed in the area of Turkish government budgeting and accounting. In the article, we have scrutinized that the data records of this account for the general budgeted agencies in Turkey at
the period of 2005-2015 and observed that the account is generally useful for the
cash planning. On the other hand, we showed that the liabilities recorded in this
account could not be fully paid by the agencies until at the end of the fiscal year,
therefore, some liabilities were delayed as inconsistently with annuity principle of
the government budgeting and also Public Financial Management and Control
Act to following year

Anahtar Kelimeler

Government accounting, Budgeted Accounts Payable, General budgeted agencies.

Kaynakça

• Atasever, Mehmet. Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi: 2002-2013 Dönemi, Sağlık Bakanlığı, Ankara 2014.
• Çolak, H. Bayram. Konu Anlatımlı 5018 Sayılı Kamu Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Ümit Ofset, Ankara 2008.
• Dağ, Ömer. Merkezi Yönetim İçin Devlet Muhasebesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
• Duran, Ömer. “Bütçe ve Muhasebe Tekniği Açısından Bütçeleştirilecek ve Bütçeleştirilmiş Borçlar”, Sayıştay Dergisi, Sayı 60, 2006.
• Edizdoğan, Nihat; Özhan Çetinkaya. Kamu Bütçesi, Ekin Yayınevi, Bursa 2016.
• Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği. RG: 23.12.2014 / 29214.
• Kızılkaya, Eyüp. “Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi ve Bütçeleştirilmiş Borçlar Sorunu”, Mali Kılavuz, Yıl 7, Sayı 27, Ocak-Mart 2005.
• Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü İstatistikleri. http://www.bum- ko.gov.tr, (Erişim Tarihi 06.02.2017).
• Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. 2008 Yılı Merkezi Yönetim Büt- çe Uygulama Genelgesi (Sıra No: 1), Sayı B.07.0.BMK.0.06.012.390-28832, 31.12.2007.
• Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. 2008 Yılı Merkezi Yönetim Büt- çe Uygulama Genelgesi (Sıra No: 2), Sayı B.07.0.BMK.0.06.12/390-01034, 31.01.2008.
• Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No 29). “Bütçeleştiril- miş Borçlar Hesabı”, RG: 07.03.2009 / 27162.
• Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü. 2006-2012 Yılları Sağlık Bakanlığı Kesin Hesapları. http://www.muhasebat.gov.tr, (Erişim Tarihi: 03.01.2017).
• Maliye Bakanlığı. 2006 Yılı Bütçe Gerekçesi, Maliye Bakanlığı, Ankara 2005.
• Maliye Bakanlığı. 2006 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara Temmuz 2006.
• Maliye Bakanlığı. Devlet Muhasebesinde Reform Çalışmaları: Nakit Esasından Tahakkuk Esasına, Muhasebat Genel Müdürlüğü, Ankara 2002.
• Maliye Bakanlığı. Merkezi Yönetim Kapsamındaki İdareler ve Sosyal Güvenlik Kurumları 2006 Yılı Genel Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara Haziran 2007.
• Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü. 2005-2015 Yılları Merkezi Yönetim Kesin Hesapları, (http://www.muhasebat.gov.tr).
• Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği. RG: 27.12.2014 / 29218.
• Orhan, M. Suphi; Murat Serçemeli. “Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesinde Bütçe Hesap- ları ve Muhasebeleştirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, 2013.
• Öz, Ahmet Emre. “Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması Kapsamında Tahak- kuk Esaslı Devlet Muhasebesinin Karşılaştırmalı Olarak Analizi”, Maliye Uzmanlığı Yeterlilik Tezi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 2008.
• Sayıştay. 2015 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi, Sayıştay Yayınları, Ankara Eylül 2016.
• Sayıştay. Genel Uygunluk Bildirimi: 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi, Sayıştay Yayınları, Ankara Eylül 2011.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. RG: 07.11.1982 / 2709.
• Turguter, Necip. 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Açıklaması, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, Ankara 2011.
• Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV). “Mali İzleme Raporu: 2007 Yılı Aralık Ayı Bütçe Sonuçları”, TEPAV Yayını, Ankara 2007.
• Sayıştay. Genel Uygunluk Bildirimi: 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi, Ankara Eylül 2012.
• Sayıştay. Genel Uygunluk Bildirimi: 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi, Ankara Eylül 2013.
• Sayıştay. Genel Uygunluk Bildirimi: 2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi, Ankara Eylül 2014.
• Sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu. RG: 09.6.1927 / 606.
• Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu. RG: 24.12.2003 / 25326.