Z Kuşağının A ve B Tipi Kişilik Özelliklerinin Bireysel Kariyer Planlamalarına Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 45, 694 - 723, 28.07.2022

Gökhan Ünlü , Hüseyin Çiçek

https://doi.org/10.35408/comuybd.1051862

Öz

Bu araştırmanın amacı günümüz yenilenen ve gelişen teknolojinin bir parçası olan Z kuşağındaki bireyleri temsil eden lise öğrencilerinin A ve B tipi kişilik özelliklerinin bireysel kariyer planlamaları üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, Isparta il ve ilçelerinde öğrenim görmekte olan 785 öğrenciye ulaşılarak, çevrimiçi anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma neticesinde eksiksiz tamamlanan 687 kişilik veri seti değerlendirmeye alınmıştır. Anketin, birinci bölümde kariyer planlama ölçeği, ikinci bölümde A ve B tipi kişilik ölçeği ve üçüncü bölümde demografik veriler yer almaktadır. Elde edilen veriler SPSS 20 ve AMOS Programları kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma, doğrulayıcı faktör ve güvenilirlik analizi, korelasyon, çoklu regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Toplanan veriler araştırmanın amacına uygun olarak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda A tipi kişilik özelliklerinin işe verilen önem, hıza verilen önem boyutlarının, bireysel kariyer planlamanın kariyer uyumluluğu ve kariyer iyimserliği boyutları üzerinde anlamlı ilişki ve etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kuşak, Z Kuşağı, Kişilik, A ve B Tipi Kişilik, Kariyer Planlama

Kaynakça

• Acılıoğlu , İ., (2017), İş’te Y Kuşağı, 2.Baskı, Elma Yayınevi, İstanbul.
• Adıgüzel, O., Batur, H. Z. ve Ekşili, N., (2014), Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı ile Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), s.165-182.
• Aka, B., (2017), Kamu ve Özel Sektörde Çalışan Yöneticilerin Kuşak Farklılıkları ve Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: İzmir İlinde Bir Araştırma, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
• Aktaş, K., (2015), Genel Anlamda Kariyer ve Kariyer Sorunları, Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 1(1), s.26-36.
• Arık, N., Seyhan, B., (2016), Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Planlamasında Teknoloji Bilgisi ve Gelecek Beklentilerinin Rolü, İnsan ve Toplum Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(7), s.2218-2231.
• Aydemir, A, D., (2018), Gastronomi ve Mutfak Sanatları Eğitimi Alan Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Beklentileri: Lisans Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir.
• Aydın, Ç., G., Başol, O., (2014), X ve Y kuşağı: Çalışmanın Anlamında Bir Değişme Var Mı?, Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(4), s.1-15.
• Balfakıh, D., (2019), Çalışanın Kişilik Özellikleri ve Psikolojik Güçlendirmenin İş Motivasyonu Üzerindeki Etkileri: Türkiye ve Yemen Uygulaması, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bayram, N., Gürsakal, S., Aytaç, S., (2012), Öğrencilerinin Kariyer Değerlerini Açıklamada Kişiliğin Etkisi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), s.181-189.
• Bentler, P. M., Bonett, D. G., (1980), Significance Tests and Goodness of Fit in The Analysis of Covariance Structures, Psychological Bulletin, 88(3), p.588-606.
• Budak, B, S., (2019), Temel Kişilik Özelliklerinin (Beş Faktör Kuramının) Akademisyenlerin Kariyer Beklenti ve Tercihlerine Etkisi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Can, A., (2018), SPSS ile Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Pegem Akademi, Ankara.
• Costa, P. T., McCrae, R. R., (1980), Influence of Extraversion and Neuroticism on Subjective Well-being: Happy and Unhappy People, Journal of Personality and Social Psychology, 38(4), p.668-678.
• Crampton, S. M., Hodge, J. W. (2009). Generation Y: Unchartered Territory, Journal of Business & Economics Research (JBER), 7(4). p.1-6 Erdem, T. A., (2021), A Tipi Kişilik Özelliğinin Kariyerizm Eğilimi Üzerine Etkisinde Ahlaki Çözülme Eğiliminin Aracı Rolü, Selçuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), s.47-62.
• Ergeneli, A., (Edit.), (2014), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Florya Y., (2014). Three Generatıons Travel, MAMK University of Applied Science
• Göksel, A., Güneş, G. (2017), Kuşaklar Arası Farklılaşma: X ve Y Kuşaklarının Örgütsel Sessizlik Davranışı Bağlamında Analizi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), s.807-828.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F., (2016), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Hair, J. F., Ringle, C. M., Sarstedt, M., (2013), Partial Least Squares Structural Equation Modeling: Rigorous Applications, Better Results And Higher Acceptance Long Range Planning, 46(1-2), p.1-12.
• Hansen, J. I. C., Leuty, M. E. (2012), Work values across generations, Journal of Career Assessment, 20(1), p.34-52.
• İnce, F., (2018), Z Kuşağının Girişimcilik Eğilimi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı.32, s.105-113.
• Kalafat, T. (2012). Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL): Türk Örneklemi İçin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), s.169-179.
• Kalaycı, Ş., Albayrak, S., A., Eroğlu, A., Küçüksille, E. ve Ak, B., (2005), 'SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Keleş, H. N. (2011), Y Kuşağı Çalışanlarının Motivasyon Profillerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Bahçeşehir Üniversitesi Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), s.129-139.
• Kıyak, M, F., (2015), Lisans Öğrencilerinin Kişili Özelliklerinin ve Değerlerinin Bireysel Kariyer Planlaması Sürecine Etkisi Mustafa Kemal Üniversitesi Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
• Levickaite, R. (2010), Generations X, Y, Z: How social networks form the concept of the world without borders (the case of Lithuania), LIMES: Cultural Regionalistics, 3(2), p.170-183.
• Loung-Poorunder, N., Das, P. R., (2015, Personality types A and B as Determinants of Decision Making Styles of Working and Non Working Women of Mauritius and India-a Comparative Study, Journal of Emerging Trends in Economics and Management Sciences, 6(7), p.175-180. Lub, X. D., Bal, P. M., Blomme, R. J., Schalk, R. (2014), Why Do Generational Differences in Psychological Contracts Exist, Generational Diversity At Work: New Research Perspectives, p.37-51.
• Mannheim, K. (1970), The Problem of Generations, Psychoanalytic Review, 57(3), p.378-404.
• Mc Adams, D.P., (1997), A Conceptual History of Personality Psychology, In. R. Hogan. J. Johnson & S. Briggs (Ed.), Handbook of Personality Psychology. Academic Press.
• Nayir, A. (2007). Türk İlaç Sektöründe Kariyer Algılaması: İki Örnek Olay, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Özgen, Hüseyin ve Yalçın, Azmi, (2010), İnsan Kaynakları Yönetimi: Stratejik Bir Yaklaşım, Nobel Kitabevi, Ankara.
• Parment, A. (2013), Generation Y vs. Baby Boomers: Shopping Behavior, Buyer İnvolvement and İmplications For Retailing, Journal of retailing and consumer services, 20(2), p.189-199.
• Pelit, E., Türkmen, F., Yarmacı, N., (2010), Turizm Sektöründeki İşgörenlerin Kişilik Özelliklerini Değerlendirmeye Yönelik Bir Araştırma, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), s.9-16.
• Rathus, S. A., Nevid, J. S., (1989), Stress: What it is and what it does. Psychology and the Challenges of Life, Adjustment and Growth,, p.181-229.
• Reeves, T. C., Oh, E., (2008), Generational Differences, Generational Differences. Handbook of Research on Educational Communication and Technology", JM Spector, MD Merrill, JV Merrienboer, MP Driscoll,(Eds.). 3th ed. Athens, Georgia, p.296-297.
• Robbins, S. P., Judge, T. A., (2012), Organizational Behavior (Örgütsel Davranış), (Erdem, İ. Çev.), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Rottinghaus, P. J., Day, S. X., Borgen, F. H. (2005). The Career Futures Inventory: A measure of careerrelated adaptability and optimism, Journal of Career Assessment, 13(1), p.3-24.
• Saygılı, M., Onay, Ö. A., Ayhan, M., (2017), Kişilik Özellikleri Bağlamında Yaşam Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma, Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 5(2), s.61-72.
• Sullivan, S. E., Forret, M. L., Carraher, S. M., Maiminero, L. A., (2009), Using The Kaleidescope Career Model to Examine Generational Differences in Work Attitudes, Fairfield University Digital Commons, 14(3), p.284-302
• Şimşek, G., (2019), Z Kuşağının Kişilik Özellikleri ve Kariyer Değerlerinin İncelenmesi (Beykent Üniversitesi Öğrencileri Örneği), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Taş, H. Y., Demirdöğmez, M., Küçükoğlu, M. (2017), Geleceğimiz Olan Z Kuşağının Çalışma Hayatına Muhtemel Etkileri, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), s.1031-1048.
• Tilki, M., (2020), A ve B Kişilik Tiplerine Göre Çalışanların Performans Algılarındaki Farklılık Analizi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Karabük.
• Tulgan, B. (1997), The manager's pocket guide to Generation X, Human Resource Development.
• Tüz, M. V., (2003), Kariyer Planlamasında Yeni Yaklaşımlar, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(4), s.169-176.
• Uçkan, Ö. (2008, Nisan). Sosyalleşmenin Cazibesi-Z Kuşağı. 04 Mart 2020 tarihinde http://ozguruckanzone.blogspot.com/2008/04/sosyallemenin-cazibesi-z-kua.html
• Yıldızoğlu, H., (2013), Okul Yöneticilerinin Beş Faktör Kişilik Özellikleriyle Çatışma Yönetimi Stili Tercihleri Arasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Zemke, R., Raines, C., Filipczak, B. (2013), Generations at Work: Managing theClashof Boomers, Gen Xers, and Gen Yers in the workplace, Amacom.