Tarımda Çocuk Emeği Sömürüsü ve Toplumsal Duyarlılık

Year 2012, Volume: 2 Issue: 33, 75 - 94, 01.01.2012

Bülent Gülçubuk

Abstract

Çocuk işçiliği önemli bir sorun alanını oluşturmaktadır. Çalışan çocuklar arasında tarımda çalışan çocuklar içinde bulunduğu koşullardan dolayı ayrı bir yer tutmaktadır. Öncelikle çalışma ve yaşam koşulları, çevre ile ilişkiler, eğitim ve sağlık sorunları açısından bu çocuklar en dezavantajlı gruplar arasında yer almaktadır. Kendi tarım işletmelerinden yeterli gelir elde edemeyen az topraklı ve/veya topraksız aileler geçimlerini sağlayabilmek ve çalışabilmek amacıyla daha fazla tarımsal iş olanağı bulunan yörelere mevsimlik göç ederek iş aramaktadır. Mevsimlik tarım işçisi aileler çalışma yerlerine giderken ekonomik ve sosyal zorunluluklardan dolayı çocuklarını da götürmektedir. Böylece, çocuklar aile ekonomisine katkı nedeniyle yaşlarına uygun olmayan tarımsal işlerde çalışmaktadır. Türkiye’de çalışan çocukların %40-50’ye yakını tarımda çalışmakta olup, sayıları yaklaşık 350.000-400.000 arasında olup, en kötü konumda çalışan çocuklar arasında ön sırada yer almaktadır. Bu çocuklar Türkiye’nin değişik bölgelerinde özellikle pamuk, fındık, narenciye, pirinç, şekerpancarı, tütün vd. tarımında çapa, hasat gibi işlerde yoğun olarak çalışmaktadır. En kötü konumdaki tarım işlerinde çalışan bu çocukların çoğunluğu 15 yaşından küçük olup, ILO sözleşmelerine göre çalışma çağında olmayan ve söz konusu işlerde çalışması arzu edilmeyen çocuklardır. Eğitim olanaklarından yoksun olan ve çalışmadan dolayı eğitimine devam edemeyen, etmekte zorluk çeken veya hiç başlayamayan bu çocuklar özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde yaşamakta olup, yılın 4–7 ayını bulundukları yerin dışında, çadırlarda temel gereksinimlerden yoksun olarak sürdürmektedirler. Sosyal Hukuk Devleti ilkesinden hareketle “özel sosyal politika” araçlarının uygulanması gereken bu çocuklar, gelecek açısından en umutsuz kesimlerden birini oluşturmaktadır. Bu bildiride Türkiye’de tarımda çocuk işçiliği ve çalışma yaşamındaki yeri ve uluslar arası sözleşmeler hakkında genel bilgiler verildikten sonra, çocuk işçiliğinin azaltılması konusunda toplumsal ve kamu duyarlılığının artırılmasına yönelik öneriler sunulacaktır. Çalışmanın ana materyalini literatür incelmesi ve konu ile ilgili olarak Adana ili Karataş ilçesinde yapılan bir araştırma projesinin sonuçları oluşturmaktadır.

Chıld Labour Exploıtatıon In Agrıculture And Socıal Sensıtıvıty

Abstract

Child labour is a serious problem area. Due to their specific conditions children who work in the agriculture sector have a special importance in child labour issue. These children are one the most disadvantaged groups for their working and life conditions, relations with society, education and health problems. Families, who have either no field and/or earn small amount of money, look for work to earn their own living and to get a job. They move to regions, where more agricultural jobs are available, for a certain period in other words to be employed as seasonal workers. These families take also their children with them because of economic and social difficulties consequently children start to work in agricultural fields, which are not suitable to their age, to contribute to the family income. Children in agriculture sector constitute approximately 40-50 % of the child labour and their numbers are about 350.000-400.000 in total. Their working conditions are one of the worst in the child labour sector. These children work mainly in hoe and harvest parts especailly regarding cotton, hazelnut, citrus, rice, sugar beet, tobacco etc in different regions of Turkey. Most of these children are under 15 and the ones whose employment in the abovementioned jobs are not suitable to themk in accordance with the ILO conventions and are not favoured. These children, who are deprived of education opportunities and cannot continue it or have difficulty in this issue or cannot access to it, live mainly in the Southeast and South of Anatolia and stay in tents without having basic needs for 4-7 months in other parts of the country. In accordance with the principle of Social Law State, “special social policy” tools must be practised for these children that are one of the most hopeless groups for future. This paper will give general information about the child labour in the agriculture and work life in Turkey and also about the international conventions. Then, suggestions for reducing child labour, increasing social and public sensitivity will be made. The main material of the work is based on literature review and outcomes of the relevant research project conducted in Karatas District, Adana city

References

• Anonim., (1978), Tarımda İş ve İşçi Bulma Aracılığı Hakkında Tüzük. Resmi Gazete ayı:16288,Tarih:15.5.1978.
• Anonim., (1978), Tarımda İş ve İşçi Bulma Aracılığı Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayı:16389,Tarih:8.9.1978.
• Gülçubuk, B. - vd., (2003) Tarım Kesiminde En Kötü Biçimde Çalışan Çocuk İşçiliği Temel Araştırması (Adana İli-Karataş İlçesinde Pamuk Hasadında Çalışan Çocuklar Örneği), ILO-Ankara (Basılmamış).
• Yıldırak, N. - vd., (2003). Türkiye’de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları. Tarım-İş Sendikası Yayınları, Ankara.
• http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/sozlesme/soz182.htm
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri
• www.csgb.gov.tr
• www.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal?page=slogan&id=slogan
• www.ilo.org
• www.ilo.org/newsletter/2007-3
• www.tuik.gov.tr
• www.turkis.org.tr