BİLİMSEL BİLGİDE ETİK VE İNTİHAL

Year 2021, Volume: 45 Issue: 1, 91 - 108, 29.06.2021

Tolgay Ercan Yılmaz Daşlı Enis Baha Biçer

Abstract

Araştırmacılar bilimsel bir yayın hazırlarken kolaya kaçarak, araştırma yeteneğinden yoksun hareket ederek, bazen de bilerek yayın etiğine aykırı, kişisel çıkara göre davranışlar sergileyebilmektedirler. Bir yayının bilimsel bir yayın olması bilimsel veriler ışığında hazırlanmış, güvenilir, adil, dürüst, evrensel bilgiler ortaya koymasına bağlıdır. Bunların yanında daha da önemlisi araştırmacıların etik değerleri ilke edinmiş olması ve diğer araştırmacıların yayınlarına gereken özeni göstermesi gerekmektedir.
Bu çalışmada, bilim ve bilimsel bilgi incelenerek bilimsel bilginin etik ile olan bağında araştırmacının dikkat etmesi ve önemsemesi gereken intihal incelenerek; intihalin bilimsel çalışmalarda yapılmasının nedenleri ve çözüm önerileri ele alınmaktadır. Araştırmanın neticesinde bilimsel bilgide yapılan intihalin çözüm önerileri arasında en önemli yapılması gereken şeyin eğitim olduğu belirtilmektedir.

Keywords

Etik, Etik İlişki, Meslek Etiği, İntihal, Bilim.

References

• Altman, D. G. (2001). The revised CONSORT Statement for Reporting Randomized Trials: Explanation and Elaboration. Annals of İnternal Medicine, 134 (8), 663-694.
• Aronson, J.K. (2007). Plagiarism–Please Don't Copy. British Journal of Clinical Pharmacology, 64 (4), 403.
• Atasoy, N. (2011). Bilim Etiği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
• Avaroğullari, M. ve Bahri, A. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adayları Ve İntihal: Önbilgileri, İntihalin Yaygınlığı ve Başvurulan Yöntemler. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, (4) 94-107.
• Baysen, E. ve Çakmak, N. (2017). Bilgi Dünyası ve İntihal. Bilgi Dünyası, 18 (1), 1-7.
• Benos, D. J., Fabres, J., Farmer, J., Gutierrez, J.P., Hennessy, K., Kosek, D., Wang, K. (2005). Ethics and Scientific Publication. Advances in Physiology Education;29(2): 59-74.
• Büken, N.Ö. (2006). Türkiye Örneğinde Akademik Dünya ve Akademik Etik. Hacettepe Tıp Dergisi, 37 (3), 164-170.
• Cargill, M., & O'Connor, P. (2013). Writing Scientific Research Articles: Strategy and Steps. John Wiley & Sons.
• Çobanoğlu, N., Haberal, B., Çağlar, S. (2005) Tıbbi Araştırma ve Yayın Konusunda etik Duyarlılık Araştırması, Türk Tıp Dizini, Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık, sayfa 124-125.
• D'Angelo, J. G. (2018). Ethics İn Science: Ethical Misconduct in Scientific Research. CRC Press Halliday & Resnick Jearl Walker Cleveland State University Fundamentals of Physics.
• Demircioğlu, M. Y. (2014). İdari Yargı Kararları Çerçevesinde Bilimsel Yayın Etiği Soruşturmaları. Ankara Barosu Dergisi, (1), 145-218. Dhammi IK, Ul Haq R.(2016) What is plagiarism and how to avoid it?. Indian J Orthop ;50:581-3.
• Gullifer, J. (2013). Students’ Perceptions of Plagiarism (Doctoral dissertation, Charles Sturt University).
• Hançerlioğlu, O. (1979). Felsefe Ansiklopedisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İşgüden, B. ve Çabuk, A. (2006). Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşami Üzerindeki Etkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (16), 59-86.
• Kansu E. ve Ruacan Ş. (2002). "Bilimsel Yanıltınanın Günümüzdeki Durumu: Türleri, Nedenleri, Onlenmesi ve Cezalandırılması. Türk Kardiyoloji Derneği Araştırmaları, 30, 763- 764.
• Kansu, E. (2008). “Bilimsel Yayınlarda Etik İlkeler”, Türk Tıp Dizini, Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık, 21-26
• Kant, I. (1995). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (İoanna Kuçuradi, Çev). Ankara: Türkiye Felsefe Kuramı.
• Kısakürek, M. M. ve Alpan, N. (2010). Muhasebe Meslek Etiği ve Sivas İlinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (47), 213-228.
• Kuçuradi, İ. (1996). Etik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kuçuradi, İ. (2019). Ahlak, Etik ve Etikler. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kumar, R. (2011). Research methodology, A step by step guide for beginners, 3th edition, Sage publications
• Masic, I. (2014). Plagiarism in Scientific Research and Publications and How to Prevent it. Materia socio-médica, 26 (2), 141.
• Maurer, H. A., Kappe, F. & Zaka, B. (2006). Plagiarism-A survey. Journal of Universal Computer Science 12 (8), 1050-1084.
• Nikomakhos, A. (1997). Etik. (Saffet Babür, Çev.) Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Odabaş, H. ve Özmen, Z. (2015). Akademisyenler Arasında Bilimsel Yayıncılık Etiği: Atatürk Üniversitesi Örneği. Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi Sempozyumu Etik: Kuram ve Uygulama, Kastamonu, 3-5 Eylül 2014.
• Özlem, D. (2004). Etik-ahlak felsefesi. İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Tic. A.Ş.
• Paoletti, I., Tomás, M. I., & Menéndez, F. (2013). Practices of ethics: An empirical approach to ethics in social sciences research. Cambridge Scholars Publishing.
• Popper, K. (1996) Sağduyu Filozofu (Cemal Güzel, Der. ve Çev.) içinde, Sağduyu Filozofu: Popper (12-13), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Ruacan, Ş. (2005). Bilimsel araştırma ve yayınlarda etik ilkeler. Gazi Tıp Dergisi, 16(4), 147-149.
• Schimel, J. (2012). Writing Science: How to Write Papers That Get Cited and Proposals That Get Funded. New York, NY: Oxford University Press
• Shukla, A., & Maurya, S. K. (2017). Plagiarism Detection and Avoidance Consequences in Academic World. J Adv Res Lib Inform Sci, 4 (4), 6-13.
• Tepe, H. (2015). Etik ve Meslek Etikleri. Ankara: Bilgesu Yayınları
• Tepe, H. (2016a). Pratik Etik Etiğin Pratik Sorunları. Ankara: Bilgesu Yayınları
• Tepe, H. (2016b). Teorik Etik Etiğin Bilgisel Sorunları. Ankara: Bilgesu Yayınları
• Töreci, K. (2004) Yayın Etiği. ANKEM Dergisi 18 (1), 67-88.
• Uzun, E., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Karaaslan, H. (2007). Öğrenci Gözüyle “Aşırma” (İntihal): Neden ve Çözüm Önerileri. Akademik Bilişim Dergisi, 7, 183-188.
• Ünal M., Toprak M. ve Baspinar V. (2012). Bilim Etiğine Aykırı Davranışlar Ve Yaptırımlar: Sosyal ve Beşeri Bilimler Için Bir Çerçeve Önerisi, Amme İdaresi Dergisi, 45 (3), 1-27.
• Von Aster, E. (1994). Bilgi Teorisi ve Mantık. (Macit Gökberk, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınları,
• Yaşar, E. (2018). Akademik intihal, nedenleri ve çözüm önerileri. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 1 (1), 34-44.
• Yavuzdoğan, S. (2017). İdari Yargi Kararlarindan Hareketle “İntihal”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8 (1), 225-254.
• Yıldırım, C. (1991). Bilim Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, C. (1997). Bilimsel Düşünme Yöntemi. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=118065 Erişim tarihi: 28 Şubat 2017.
• https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/247_sayili_bk_islenmis_hali.pdf Erişim Tarihi 10 Nisan 2021
• http://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/raporlar/tuba-bilimsel-arastirmada-etik-ve-sorunlari Erişim Tarihi: 9 Şubat 2021
• https://www.uak.gov.tr/etik-inceleme Erişim Tarihi 9 Şubat 2021
• https://www.ticaret.gov.tr/ Erişim Tarihi 10 Nisan 2021
• https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel-arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx Erişim Tarihi 10 Nisan 2021