Dede Korkut Hikâyelerindeki Bey Oğullarının Nitelikleri ve İşlevleri

Year 2012, Volume: 21 Issue: 1, 155 - 168, 01.03.2012

Yrd. Doç. Dr. Rezan Karakaş

Abstract

Dede Korkut stories are about the disputes between Oghuz tribes and their enemies as well as the disputes among the tribe members In these disputes the sons of the tribe leaders who are 15 or 16 years old have important roles In the stories the leaders of the Oghuz tribes generally have only one son In 12 Dede Korkut stories we can witness different adventures of these sons who are in their teenage years When they are 15 or 16 they are expected to show an indication of bravery This bravery is described around the theme of captivity The son saves his father or elder brother from captivity or faces death to save the honor of his mother when he is captivated In the stories there are different situations in which the son acts bravely When taking his name or his bride or taking a revenge etc In this study the characteristics and the roles of the only sons of Oghuz leaders in Dede Korkut stories are examined in detail Key words: Dede Korkut stories single son bravery captivity

Keywords

-

Dede Korkut Hikâyelerindeki Bey Oğullarının Nitelikleri ve İşlevleri

Abstract

Dede Korkut hikâyeleri Oğuzların düşmanlarıyla ve kendi aralarında yaptıkları mücadeleleri anlatır Bu mücadelelerde 15 16 yaşlarındaki bey oğullarının önemli işlevleri vardır Dede Korkut hikâyelerinde adı geçen Oğuz beylerinin genellikle tek oğulları vardır 12 Dede Korkut hikâyesinin neredeyse tamamında Oğuz beylerinin ilk gençlik yıllarına adım atmış bu tek oğullarının farklı bir macerasına tanık oluruz Oğullar 15 16 yaşlarına geldiklerinde onlardan kahramanlık yapmaları beklenir Bu kahramanlık birçok hikâyede tutsaklık motifi çerçevesinde ortaya çıkar Oğul babayı ya da büyük erkek kardeşi tutsaklıktan kurtarır babanın tutsak olmasını engeller ya da kendisi tutsak iken annesinin namusuna zarar gelmemesi için ölümü göze alır Hikâyelerde oğulun kahramanlık gösterdiği farklı durumlar da vardır: Ad alırken sevdiği kızla evlenmek isterken intikam alırken vb Bu çalışmada Oğuz beylerinin tek oğullarının hikâyedeki nitelikleri ve işlevleri ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir Anahtar Kelimeler: Dede Korkut Hikâyeleri tek oğul kahramanlık tutsaklık

Keywords

Dede Korkut Hikâyeleri, tek oğul, kahramanlık, tutsaklık

References

• Banarlı, N., S. (1987). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Başgöz, İ. (1998). “Dede Korkut Destanında Epitetler,” Milli Folklor Dergisi, 5 (37), Bahar, 23-35
• Duymaz, A. (1999).“Dede Korkut Kitabı’nda Alplığa Geçiş ve Topluma Katılma Törenleri üzerine Bir Değerlendirme”,İkinci Uluslararası Dede Korkut Kollokyumu, yayınlandığ yer: Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Dr. Himmet Biray özel Sayısı, Ankara, 205-217.
• Ergin, M. (1997a). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile), Türk Dil Kurumu yayınları: 169, Ankara.
• Ergin, M. (1997b). Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer), Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
• Gökyay, O. Ş. (1973). Dedem Korkudun Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• İslam Ansiklopedisi (1994). Dede Korkut maddesi, 9. cilt, s: 77-80.
• Kaplan, M. (2006), Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1, Dergâh yayınları, İstanbul.
• Koçak, A. (2011). “Hacı Bektaş Velâyetnamesinde Bir Kahraman Modeli Olarak Saru Saltuk” Alevilik Araştırmaları Dergisi Yaz,Sayı:1 15-24.
• Öksüz, E. (2010). “Dede Korkut Destanlarından Begil Oğlu Emren Destanı Üzerine Simgesel Bir Yorum Denemesi”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. (1-10).
• Özçelik, S. (2005). Dede Korkut Araştırmalar, Notlar/ Dizin/ Metin, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Tezcan, S. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar, Yapı Kredi yayınları, İstanbul.
• Tezcan, S; Boeschoten, H. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri, Yapı Kredi yayınları, İstanbul.
• Türkçe Sözlük (1988). Türk Dil Kurumu yayınları, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara.