DEVLETİN NESEPTEN SEBEBE GEÇİŞİNE DİRENEN BİR UNSUR OLARAK ÇİHİLGAN/KIRKLAR MECLİSİ

Year 2017, Volume: 2 Issue: 2, 91 - 121, 31.12.2017

Bilal Koç

https://doi.org/10.32321/cutad.359755

Cited By: 1

Abstract

Bu tebliğ metni ile birlikte
Delhi Tük Sultanlığı’nın önemli bir karar mercii olan ve asıl adı Meclis-i Çihilgan olan Kırklar Meclisi’nin konumu ve etkinliği
ele alınacaktır. Kırklar Meclisi, Şemsîler Hanedânı (1211-1266)’nın kurucusu
Sultan Şemseddîn İltutmuş tarafından kurulmuştur. Bu meclis Delhi Türk Sultanlığı’nın
emir (bey) ve melik (vali) lerinden oluşmuştur. Sultan İltutmuş’un vefatının
ardından Delhi tahtına Kırk Türk Memlûku’nun onayını alan kimseler çıkmıştır.
Bu meclis üyeleri kendi aralarından 1266 yılında Balaban Hanedanı
(1266-1290)’nın kurucusu Sultan Gıyaseddîn Balaban’ı da tahta çıkarmışlardır.
Bu yönüyle devlet içerisinde etkin bir konumu bulunan meclis üyelerinin
özellikle Sultan Raziye (1236-1240) döneminde etkinlikleri azaltılmaya çalışılmıştır.
Sultan Raziye’nin Türk memlûklar yerine Cemaleddîn Yakut Habeşî adlı birisini kendisine
yardımcı tayin etmesiyle birlikte Kırk Türk Memlûku açısından etkin mücadele
başlamıştır. Sultan Raziye ve kendisinden sonra Delhi tahtında oturan
sultanların da isteği bir an evvel, Türk Memlûkları’nın merkezî otorite
karşısında nüfuzunu kırmak olmuştur. Bu noktada Sultan Raziye, devletin ve
hanedanın dayandığı nesep bağını ortadan kaldırarak, kendisine bağlılık
gösterecek kimseleri devlet kademelerine tayin etmek istemiştir. Bu çalışma ile
birlikte de Kırk Türk Memlûku’nun devletin dayandığı aslî unsur olarak
yönetimdeki dönüşüm çabaları karşısındaki direniş vaziyeti ele alınmıştır.

Keywords

Delhi, Türk, Memlûk, Şemsîler, Balabanlar, Sultan Şemseddîn İltutmuş, Sultan Raziye, Sultan Gıyaseddîn Balaban, Kırklar Meclisi

References

• Minhâc-ı Sirâc Cüzcânî, Tâbâkât-ı Nâsırî, Tash. Abdülhey Habibi, İntişârât-ı Esâtîr, Tahran, 1389