K2ẄL2 ÇOR YAZITI VE YAZITTA YER ALAN BAZI SÖZCÜKLER ÜZERİNE

Year 2019, Volume: 4 Issue: 1, 165 - 175, 23.06.2019

Emre Uzer

https://doi.org/10.32321/cutad.547226

Abstract

Bu
çalışmada Moğolistan’da bulunan ve Köktürk Kağanlığına ait yazıtlardan olan K²ẄL²
Çor yazıtı hakkında genel bir değerlendirmeye yer verilmiş ve yazıt içeriği ile
ilgili özellikle ihtilaflı konulara eğilen araştırmalara değinilmiştir. K²ẄL²
Çor yazıtı, başta yazıt kahramanının/kahramanlarının adı ile kimliği olmak
üzere yazıt içerisinde geçen ve araştırıcılarca farklı şekillerde okunup
anlamlandırılan YGR sözcüğü ve oplayu teg- söz öbeği üzerinde okuma
/anlamlandırma hususunda fikir birliğine varılmış değildir. K²ẄL²
Çor da dâhil olmak üzere diğer yazıtlar üzerindeki çalışmalar da sürmektedir ve
görünen o ki tüm sorunlar halledilene kadar da sürecektir. Çalışmada, K²ẄL² , oplayu teg- ve YGR ifadeleri ayrı başlıklar altında ele alınmış, her başlık
altında söz konusu ifade ile ilgili fikir beyan eden araştırmacıların
görüşlerine yer verilmiştir. Çalışmada, K²ẄL² Çor yazıtı özelinde
yazıtların son sözlerini henüz söylemedikleri, karanlıkta kalan noktaların yeni
araştırmalarla aydınlığa çıkarılmaları gerektiği ifade edilmiştir.

Keywords

orhon yazıtları, Köktürk Kağanlığı, K2ẄL2 Çor

SOME WORDS IN K2ẄL2 ÇOR INSCRIPTION

Abstract

          In this study, a general evaluation of K²ẄL² Çor inscription, which is one of
the inscriptions of Köktürk Khanate found in Mongolia, was given. K²ẄL² Çor inscription, in the name and
the identity of the inscription hero / heroes in the inscription and the
researchers in different ways to read and understand the YGR word and oplayu teg-word
on the phrase is not agreed to read / meaning. Studies on other inscriptions,
including K²ẄL² Çor, are also underway, and it
seems that it will continue until all the problems are solved. In this study, K²ẄL², oplayu teg-
and YGR expressions are discussed
under different headings, and the opinions of the researchers who expressed
their opinions about each expression are given under each topic. In the study,
it was stated that the inscriptions in the K²ẄL² Çor inscription did not say the last words and
that the remaining points in the dark should be brought to light.

Keywords

Orhon inscription, K2ẄL2 Çor, Kokturks

References

• Aydın, E. (2017). Orhon Yazıtları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Aydın, E. (2011). Küli Çor Yazıtının 18. Satırındaki YGR Harfleriyle Yazılmış Sözcük Üzerine Düşünceler. Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı Sempozyumu Bildirileri İstanbul: 225-232.
• Aydın, E. (2011). Yenisey Yazıtlarında Geçen Unvanlar ve Unvan Niteleyicileri. TDAY Belleten 2, 5-26.
• Aydın, E. (2014). Küli Çor Yazıtının Eski Türkçenin Söz Varlığına Katkıları. Türklük Bilimi Araştırmaları 35, 31-41.
• Bazin, L. (2016). Kül Tegin mi Köl Tegin mi? (Çeviren: Ebru Kabakçı). Dil Araştırmaları 19, 209-214.
• Berta, A. (2010). Sözlerimi İyi Dinleyin (Çeviren: Emine Yılmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Clauson, G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. London: Oxford University Press. Clauson, G. - Trijarski, E. (2017). İhe Hüşötü Yazıtı (Çeviren: Dr.Mehmet Tütüncü). Düşünce ve Tarih Mayıs 41-56, Haziran 51-60.
• Mert, O. (2015). Köli Çor Yazıtı ve Anıt Mezar Kompleksi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Ölmez, M. (2015). Orhon-Uygur Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Ölmez, M. (2011). Eski Uygur ve Çin Kaynakları Işığında Orhon Yazıtlarında Geçen Yer ve Kişi Adları. Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı Sempozyumu Bildirileri İstanbul: 629-640.
• Özkan, F. ve Özkan, İ. (2017). Köl Tigin ile Köl İç Çor Yazıtlarında Geçen “Oplayu Tegmek” ve “Opulu Kirmek” Sözleri Hakkında. Halil İnalcık Armağanı 205-215. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Özkan Nalbant, B. (2018). Kür/Kül “Cesur, Kahraman” Sözcüğü Üzerine. Türk Bilig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 35, 155-164.
• Sertkaya, O. F. (1985). Göktürk Tarihinin Meseleleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Thomsen, V. (2011). Orhon Yazıtları Araştırmaları (Çeviren: Vedat Köken). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.