Kârlı Besicilik için Sığır Davranış Özelliklerinin Sürü Yönetiminde Kullanımı

Year 2019, Volume: 34 Issue: 2, 171 - 180, 31.12.2019

Serap Göncü Sibel Bozkurt

Abstract

Büyük
ölçekli besi işletmelerinde hayvan takip, tartım, kontrol ve uygulamalarında yaşanan
insan hayvan temasları ve hayvanların yönetiminde kullanılan alet ekipmanların
hayvan davranış özelliklerine uygun olmaması gibi konuların göz ardı edilmesi
kayıpların artmasına neden olmaktadır. Sığırların görme, duyma, temas, koklama
özellikleri ortamlara göre oluşacak tepkileri şekillendirir. Stres altındaki
sığırlar beklenmedik tepkiler göstererek kendilerine ya da çalışanlara zarar
verebilirler. Sığırın yapısına ve doğasına uygun tasarımlar hayvan için olduğu
kadar çalışan ve yetiştirici için de gereklidir.  Bu nedenle sığırda stres yapan koşulları
mümkünse yok etmek, değilse minimum düzeye çekmek gerekir. Sığırın doğasına
uygun alet ekipman ile yaklaşarak sürü yönetimi kayıpların önüne geçer. Bu noktadan
hareketle bu çalışmada, entansif besi işletmelerinde gözlem sonucu elde edilen
yaklaşımlar ve alınabilecek önlemler konusu özet olarak verilmeye
çalışılacaktır. 

Keywords

Besi, Davranış, Ekipman, Kayıplar, Karlılık

References

• Akbaş, A.A. 2013. Çiftlik hayvanlarında davranış ve refah ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(1): 42-9.
• Altınçekiç, Ş.Ö., Koyuncu, M. 2010. Nakil koşullarının hayvan refahı üzerine etkileri. Hayvansal Üretim Dergisi 51(1): 48-56.
• Atasoy, F. 2011. Hayvan refahının tanımı, önemi ve yetiştiricilikte refahın değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2332, Web-Ofset Tesisleri, Eskişehir, s.108-135.
• Bartussek, H., Leeb, C.H., Held, S. 2000. Animal needs index for cattle: ANI 35 L/2000-cattle. Federal Research Institute for Agriculture in Alpine Regions BAL Gumpenstein, Irdning, Austria.
• Bewley, J., Palmer, R.W., Jackson-Smith, D.B. 2001. A comparison of free stall barns used by modernized Wisconsin dairies. Journal of Dairy Science 84(2):528-541.
• Boyles, S., Fisher, J., Fike, G. 2002. Cattle handling and working facilities. OSU Extension. Bulletin 906, Available at: http://ohioline.osu.edu/b906/index.html.
• Bozkurt, Z., Kılıç, İ., Hacan Gücüyener, Ö., Lenger, Ö.F. 2013. İnsan-hayvan etkileşimlerinin hayvan refahına etkisi. Kocatepe Veterinary Journal 6(1): 41-50.
• Brown, C.J., Gacula, M. 1964. Estimates of heritability of beef cattle performance traits by regression of offspring on sire. Journal of Animal Science 23(2):321-324.
• Cankurt, M., Miran, B., Şahin, A. 2010. Sığır Eti Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği. Hayvansal Üretim Dergisi 51(2):16-22.
• Cengiz, F. 2001. Hayvanlarda zorlanım (stres) oluşturan etkenler. Uludağ University Journal of the Faculty of Veterinary Medicine 20:147-153.
• Coleman, G.J., Hemsworth, P.H., Hay, M., Cox, M. 2000. Modifying stockperson attitudes and behaviour towards pigs at a large commercial farm. Applied Animal Behaviour Science 66:11–20.
• Cook, N.B. 2002. The influence of barn design on dairy cow hygiene, lameness and udder health. In: Proceedings of the 35th Ann.Conv. Amer. Assoc. Bov. Pract., Madison pp. 97-103.
• Dantzer, R.D., Mormede, P. 1983. Stress in farm animals: a need for revaluation. Journal of ANİMAL SCİENCE 57(1):6-18.
• Davis, S., Mader, T., Cerkoney, W. 2001. Managing heat stress in feedlot cattle using sprinklers. Nebraska Beef Cattle Reports Animal Science Department pp. 77-81.
• Ewbank, R. 2000. Handling cattle in intensive systems. In: T. (Grandin, Livestock Handling and transport, CAB İnternational Walingford Oxon, pp. 87-102.
• Gallo, C., Lizondo, G., Knowles, T.G. 2003. Effects of journey and lairage time on steers transported to slaughter in Chile. Veterinary Record 152(12): 361-4.
• Gaworski, M.A., Tucker, C.B., Weary, D.M., Swift, M.L. 2003. Effects of stall design on dairy cattle behvaiour. 5th International Dairy Housing Proceedings of the 29-31 January 2003 Conference (Fort Worth, Texas USA) pp. 139-146.
• Goonewardane, L.A., Price, M.A., Okine, E., Berg, R.T. 1999. Behavioural responses to handling and restraint in dehorned and polled cattle. Applied Animal Behaviour Science 64(3):159-167.
• Göncü, S. 2013. Sığır besiciliği. Akademisyen Kitapevi Yayın Dağıtım ve Pazarlama A.Ş, Ankara.
• Grandin, T. 1994. Solving livestock handling problems. Veterinary medicine, October, 1994 pp. 989-998.
• Grandin, T. 1998. Review: Reducing handling stress improves both productivity and welfare. The professional Animal Scientist 14(1):1-10.
• Harrison, R. 1964. Animal Machines: The new factory farming industry. Vincent Stuart Publishers Ltd., London.
• Huertas, S.M., Gil, A.D., Piaggio, J.M., van Eerden-burg, F.J.C.M. 2010. Transportation of beef cattle to slaughterhouses and how this rela-tes to animal welfare and carcase bruising in an extensive production system. Animal Welfare 19(3):281-285.
• Johnston, B.D., Hurst, R.J. 2001. Livestock Handling and Transport Study Tour. NWS Agriculture, Victoria, Orange.
• İzmirli, S., Yaşar, A. 2010. A survey on animal wel-fare attitudes of veterinary surgeries, veterinary students, animal owners and society in Turkey. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 16(6): 981-985.
• Kara Karslıoğlu, N., Koyuncu, M. 2011. Sığırlarda taşıma sırasında hayvan refahına etki eden faktörler. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 17(3):511-516.
• Kreis, R.D., Shuyler, L.R. 1972. Beef cattle feedlot site selection for environmental protection. National Environmental Research Center 0ffice of Research and Monitoring U.S. Environmental Protection Agency Corvallis, Oregon 97330, Library of Mıchıgan.
• Littlefield, V., Grandin, T., Lanier, T.L. 2001. Quiet handling of heifers reduces aversion to restraint in a squeeze chute. Journal of Animal Science 79:277.
• Lowe, D.E., Steen, R.W.J., Beattie, V.E., Moss, B.W. 1999. The effect of housing system on the behaviour, welfare and performance of beef cattle. Proceedings of the British Society of Animal Science pp.53.
• McDowell, R.E. 1972. Improvement of livestock production in warm climates. W.H. Freeman & Company, San Francisco pp.711.
• Munksgaard, L., DePassillé, A.M., Rushen, J., Herskin, M.S., Cristensen, A.M. 2001. Dairy cows’ fear of people: social learning, milk yield and behaviour at milking. Applied Animal Behaviour Science 73(1):15-26.
• Natzke, R.P., Bray, D.R., Everett, R.W. 1982. Cow preference for free stall surface material. Journal of Dairy Science 65(1):146-153.
• Özkütük, K. 1990. ZT-104 Hayvan Ekolojisi. Ders Kitabı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:79.
• Rushen, J., Passile, D., Munksgaard, L. 1999. Fear of people by cows and effects on milk yield behaviour and heart rateat milking. Journal of Dairy Science 82(4):720-727.
• Shoshani, E., Hetzroni, A. 2013. Optimal barn characteristics for high-yielding Holstein cows as derived by a new heat-stress model. Animal Behaviour 7:176-182.
• Silanikove, N. 2000. Effects of heat stress on the welfare of extensively managed domestic ruminants. Livestock Production Science 67(1-2):1-18.
• Şeker, İ., Özen, A., Güler, H., Şeker, P., Özden, İ. 2011. Elazığ’da kırmızı et tüketim alışkanlıkları ve tüketicilerin hayvan refahı konusundaki görüşleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 17(4):543-50.
• TÜİK. 2019. Türkiye İstatistik Kurumu hayvancılık istatistik veri tabanı. www.tüik.gov.tr (05.03.2019).
• Ünal, N., Teke, B., Özbeyaz, C. 2008. Ankara Ticaret Borsası Kesimhanesi’ne yapılan kasaplık hayvan nakillerinde bazı koşulların hayvan refahı bakımından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 55(1):51-56.
• Vieyra, J., Losada, H., Soriana, R., Cortes, J., Arias, L. 2000. Smallholder dairy cattle production in Xochimilco in the southeast of Mexico city: Effect of herdsman spatial behaviour of cattle during restricted grazing. Livestock Research for Rural Development 12(2):20.
• Waiblinger, S., Boivin, X., Pedersen, V., Tosi, M., Janczak, A.M., Visser, E.K., Jones, R.B. 2006. Assessing the human-animal relationship in farmed species: A critical review. Applied Animal Behaviour Science 101(3-4):185-242.
• Yıldız, U., Saatçi, M. 2009. An evaluation of the welfare in the large and small animal transportations made from Sarıkamış. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi 15(3):363-368.