Disiplin Cezası Almış Lise Öğrencilerinin Sabır ve Denge Algısı: Nitel Bir Araştırma

Year 2024, Issue: 9, 81 - 103, 23.09.2024

Bihter Kaba

Abstract

Lise dönemi, insan hayatının en romantik, en korkusuz, en verimli ve en enerjik dönemlerinden biri olan gençlik döneminin başlangıcıdır. Bu dönemde lise gençleri için değer yargıları anlam bulmaya başlar. Aile, okul, arkadaşlar bu dönemde farklı anlam kazanır. Gençler, kendi değer yargılarını oluşturur, kendini tanımaya ve hayatı anlamlandırmaya başlar. Toplumda kendine yer arayan genç, bazen sergilediği davranışlar sebebi ile uyarılır. Bu uyarıların şekli ve dozu çok önemlidir. Aynı şekilde, bu uyarıların sebebinin gence açıklanması ile birlikte açıklanma şekli de çok büyük önem arz etmektedir. Genç, bu dönemde denge arayışı içindedir. Bu dengeyi de çevreden gelen tepkiler ve olayları yorumlama gücü ile oluşturur. Bu dönem, aynı zamanda gencin, olayların iç yüzünü anlamadan, düşünmeden, sabırsız bir şekilde tepki vermemesi gerektiğini öğrendiği bir dönemdir. Okul içerisinde, istenmeyen davranışları sergileyen öğrenciler uyarılabilir, ceza alabilir. Disiplin cezası alan lise öğrencilerinin denge ve sabır ile ilgili görüşlerinin araştırıldığı bu çalışma, disiplin cezası almış 9., 10., 11., ve 12. sınıfta öğrenim gören, 36 öğrencinin görüşleri çerçevesinde oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda, sabır kavramının, çoğunlukla “beklemek” olarak, denge kavramının da “nerede nasıl davranacağını bilmek, tutarlı ve ölçülü olmak” olarak anlaşıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin sabır konusunda daha çok pasif bir yaşantı içinde oldukları görülmüştür. Denge konusunda da her ne kadar kavramın tanımını bilseler de duygu ve davranışlarda dengeyi sağlama konusunda, kendilerini yetersiz gördükleri sonucu ortaya çıkmıştır. Bu da içinde bulundukları gelişim dönemi göz önünde bulundurulduğunda oldukça beklenebilir bir sonuçtur.

Keywords

Sabır, Denge, Disiplin.

References

• Adana, Filiz ve Hülya Arslantaş. “Ergenlikte Öfke ve Öfkenin Yönetiminde Okul Hemşiresinin Rolü”, Adü Tıp Fakültesi Dergisi 2011; 12(1), (2011): 57 – 62.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Çev. Saffet Babür. Ankara: Ayraç Yayınevi, 1997.
• Başkurt, İrfan. “Gençlik, Madde Bağımlılığı ve Korunma Yolları (Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım)”, Journal Of Istanbul University Faculty Of Theology, (8), ( 2003): 73-114.
• Bayhan, Vehbi. “Z Kuşağı Lise Gençlerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ile Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Deneyimleri”, İlahiyat Akademi, (12), (2020): 117-144.
• Berkant, Hasan Güner ve Sera Karagülle. “Lise ve Ortaokul Öğrencilerinin Sabır Davranışlarına Yönelik Görüşleri”, Bildiri Tam Metinleri, (2019): 176.
• Canat, Saynur, Özge Uçan ve Hülya Yazar. “Kriz Yaşantısı Olarak Ergenlik Dönemi ve Ergenlik Döneminde Kriz Yaşantısı”, Kriz Dergisi, 17(3), (2009): 1-8.
• Çağrıcı, Mustafa. İtidal Maddesi. Tdv İslâm Ansiklopedisi, C23, 456-457. İstanbul: 2001.
• Kaba, Perception of Patience and Balance of High School Students Who Received Disciplinary Punishment: A Qualitative Study Çağrıcı, Mustafa. Sabır Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 35, Ss. 337-339, İstanbul: 2008.
• Çokdolu, Nalan. “Karakter Eğitimi Programının İlköğretim 2. Kademe Öğrencilerinin Çatışma Çözme ve Saldırganlık Düzeylerine Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• Dayılar, Hatice. “Lise Öğrencilerinde Yeme Bağımlılığı ve Etkileyen Faktörler”. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015.
• Dedeoğlu, Özlem. “Meslek Lisesi Öğrencilerinin Disipline Aykırı Davranışta Bulunmalarında Ailenin Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010.
• Doğan, Mebrure. “Dindarlık Sabır ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişkiler”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Doğan, Mebrure. Karakter Gücü Olarak Sabır ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi. The Journal Of Happiness & Well-Being, 5(1), (2017): 134-153.
• Döş, İzzet. “Mutlu Okul”, Eğitim ve Bilim, (38), 2013: 170.
• Duran, Ömer ve Jale Eldeleklioğlu. “Öfke Kontrol Programının 15 ve 18 Yaş
• Arası Ergenler Üzerindeki Etkililiğinin Araştırılması”, Gazi Üniversitesi
• Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), (2005): 267-280.
• Durmuş, Emine ve Uğur Gürgan. “Lise Öğrencilerinin Şiddet ve Saldırganlık
• Eğilimleri”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), (2005): 253-269.
• Erdem, S. Selim, Ersin Çabucak ve Kaya Yıldız. “Okullarda Elektronik Cihaz Kullanımının Sınıf Yönetimine ve Ders İşlenişine Etkileri”, 3. Uluslararası Eğitim ve Değerler Sempozyumu-ISOEVA, İstanbul, 10 - 13 Ekim 2019.
• Eripek, Süleyman. “Ortaöğretim Kurumlarında Disiplin Uygulamaları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi (Jfes), 15(1), (2019): 365–374.
• Eroğlu, Oğuzhan ve Yunus Yıldırım. “Sosyal Medya Ağlarının Kullanım Amacı ve Bağımlılığının Uyku Kalitesi ile İlişkisinin İncelenmesi”, Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), (2017): 1-10.
• Eryılmaz, Ali. “Ergenlik Döneminde Stres ve Başa Çıkma”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), (2009): 20-37.
• Eryılmaz, Ali ve Mehmet Fatih Şiraz. “Covid-19 Bağlamında Kötümserliği Ortaya Çıkaran Olaylarla-Durumlarla Başa Çıkma ve Ergen Öznel İyi Oluşu ile İlişkisinin İncelenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), (2020): 292-303.
• Gezgin, A. Galip. "Kur’an’da ve Hz. Peygamber’in Davranışlarında Denge." Kaba, Disiplin Cezası Almış Lise Öğrencilerinin Sabır ve Denge Algısı:Nitel Bir Araştırma
• Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi III. Kutlu Doğum Sempozyumu (Tebliğler) s. 271, 2000.
• Gül, Serdar Kenan ve İsmail Dinçer Güneş. “Ergenlik Dönemi Sorunları ve Şiddet”, Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), (2009): 80.
• Gümüş, Arife. “Liselerde Disiplin Cezasına Konu Olan Davranışların Değerler Perspektifinden İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
• İbn Miskeveyh. Tehzibu’l Ahlak. Çev. A. Şener, İ. Kayaoğlu, C. Tunç. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2013.
• İmam Gazali İhyâ-U Ulûmi’d-Dîn, (Thk. Abdu’l-Muti’ Emin Kalacı), Darussadr, Beyrut, 2004.
• Kahveci, Nihat Gürel. “Genel Liselerde Karşılaşılan Disiplin Sorunlarının Uzamsal İncelenmesi: İstanbul’dan Bir İlçe Örneği”, Educational Policy Analysis and Strategic Research, 7(1), (2012): 64-92.
• Karataş, Zeynep. Lise Öğrencilerinin Suçluluk ve Utanç Puanlarının Disiplin Cezası Alıp Almama ve Cinsiyetleri Açısından İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), (2008): 103 – 114.
• Köylü, Mustafa. Dünya Dinlerinde Ahlak. Değerler Eğitim Merkezi Yayınları, 102 2010.
• Onaral, Gizem. “Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet-Oyun Kullanımı ve Neiy/Sosyal İçe Çekilme (Hikikomori) Riskinin Yaygınlığı ve İlişkili Değişkenlerin İncelenmesi”. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
• Özdemir, Asım. Öğrenci Disiplin İşleri ve Uygulamaları. E. Karip (Yay. Haz.), Sınıf Yönetimi, Ankara, Pegem-A Yayıncılık: 2007.
• Özdoğan, Öznur. İsimsiz Hayatlar. Ankara: Özdenöze Yayınları, 2007a. Özdoğan, Öznur. Mutluluğu Seçiyorum. Ankara: Özdenöze Yayınları, 2007b. Pehlivan, Fatif ve Hasan Demirtaş. “Ortaokul ve Liselerde Yaşanan Disiplin Problemlerinin Çözümüne Yönelik Yönetsel Uygulamalar”, E- Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(2), (2019): 31-50.
• Piaget, Jean. Çocukta Zihinsel Gelişim. Çev. H.Portakal. İstanbul: Cem Yayıncılık, 1999.
• Ragıp El–İsfehani. İnsan İki Hayat İki Saadet. Çev. M. İslamoğlu. İstanbul: Pınar Yayınları, 1996.
• Rogers, Bill. How To Manage Children's Challenging Behaviour. London, Gbr: Sage Publications Inc, 2004.
• Sarpkaya, Pınar. “Yönetici, Öğretmen, Öğrenci ve Velilere Göre Resmi Liselerdeki Öğrenci Disiplin Sorunlarının Nedenleri”, Pamukkale Kaba, Perception of Patience and Balance of High School Students Who Received Disciplinary Punishment: A Qualitative Study Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), (2007): 110-121.
• Schindler, Sarah. A. “An Examination Of Patience and Well-Being”, The Journal Of Positive Psychology, 7(4), (2012): 263-280.
• Sussman, Steve ve Alan N. Sussman. "Considering the definition of addiction." International Journal Of Environmental Research and Public Health. 8.10 (2011): 4025-4038.
• Taş, Mehmet Ali ve Muhammet Tortumlu. “Sabır Eğiliminin Kariyer Kaygısı Üzerindeki Etkisinde Kararlılığın Aracılık Rolü”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), (2021): 1- 17. Terzi, Şerife. “Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılıkları ve Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki”, Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(29), (2008): 1-11.
• Uysal-Atabay, Emel. “Lise Öğrencilerinin Yaşam Memnuniyeti Yeme Bozukluğu ve Sosyal Medya Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2020.
• Yapıcı, Asım ve Süleyman Doğanay. “Dini Başa Çıkma ve Sabır Bağlamında İnsan Tipleri: Nitel Bir Araştırma”, Bilimname, 2019(40), (2019): 105-135. Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık: 2005.