EĞİTİMDE ÇAĞDAŞ DENETİM MODELLERİ: SANATSAL, KLİNİK VE FARKLILAŞTIRILMIŞ DENETİM

Year 2024, Issue: 30, 117 - 129, 30.08.2024

Aslı Arslan , Aysel Ateş

https://doi.org/10.58348/denetisim.1471483

Abstract

İnsan ilişkilerini temel alan yaklaşımların yükselişiyle beraber, klasik denetim anlayışı denetimin temel unsuru olan örgütsel amaçlardan ne derece sapıldığını tespit etme ve etkili çözümler sunma konusunda eğitim örgütlerinde kendisinden beklenene cevap verememiştir. Klasik denetim yöntemleri ve sonuçları, denetime olumsuz bir algı oluşturmuş ve sadece mevcut durumu tespit etmekle sınırlı kalarak eğitimde etkili bir rol oynamamıştır. Sadece yapısal unsurlara odaklanan klasik denetim anlayışı süreç içinde yerini güvene, öz denetime ve demokratik değerlere dayanan çağdaş denetim modellerine bırakmıştır. Bu çağdaş denetim modelleri kuralların ve prosedürlerin takibinin ötesine geçerek, öğretmenlerin motivasyonunu, iş birliğini, mesleki gelişimini, kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almalarını ve dahası katılımlarını teşvik etmeyi amaçlamıştır. Eğitim örgütlerinde çağdaş denetim anlayışı, örgüt içindeki iletişimi kuvvetlendirmeye, öğretmenlerin sorumluluk hissini artırmaya ve böylece daha etkili bir denetim ve kontrol mekanizması oluşturmaya odaklanmaktadır. Bu yaklaşımın temelinde, öğretmenlerin bağlılık duygusuyla hareket etmeleri ve bireysel gelişimlerine olanak tanınması yatmaktadır. Bu nedenle, çağdaş denetim yaklaşımları, sadece kuralların uygulanmasını değil, aynı zamanda insan faktörünün güçlendirilmesini ve örgüt kültürünün desteklenmesini sağlamaktadır. Eğitim örgütlerinde çağdaş denetim yaklaşımları arasında öne çıkan modellerden olan klinik denetim, farklılaştırılmış denetim ve sanatsal denetim bu araştırmada incelenerek Türkiye'de eğitim örgütlerinde pratikte benimsenen ve uygulanan klasik denetim yaklaşımlarının yerini alabilecek alternatifler olarak ele alınmaya çalışılmıştır.

Keywords

Eğitim yönetimi, sanatsal denetim, klinik denetim, farklılaştırılmış denetim, eğitim.

Ethical Statement

Bu makale teorik bir çalışma olduğu için etik kurul onayı ihtiyacı doğmamıştır ancak yazarlar bu çalışmada etik ilke ve krallara özen gösterdiklerini, makale yazım aşamasında kullanılan bütün kaynakların kaynakçada gösterildiğini beyan ederler.

Supporting Institution

Bu makale çalışması bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

CONTEMPORARY EDUCATIONAL SUPERVISION MODELS: ARTISTIC, CLINICAL AND DIFFERENTIATED SUPERVISION

Abstract

With the rise of approaches based on human relations, the classical concept of supervision began could not meet the expectations of educational organizations in terms of detecting the extent to which deviations from organizational objectives, which are the basic elements of supervision, and providing effective solutions, were achieved. Classical supervision methods and their results created a negative perception of supervision and were limited to detecting the current situation and did not play an effective role in education. The classical supervision approach, which focuses only on structural elements, has in the process been replaced by contemporary supervision models based on trust, self-control and democratic values. These contemporary supervision models go beyond following rules and procedures and aim to encourage teachers' motivation, collaboration, professional development, taking responsibility for their own learning, and moreover their participation. The modern concept of supervision in educational organizations focuses on strengthening communication within the organization, increasing teachers' sense of responsibility, and thus creating a more effective supervision and control mechanism. The basis of this approach is that teachers act with a sense of commitment and allow for their individual development. For this reason, contemporary supervision approaches not only ensure the implementation of rules, but also strengthen the human factor and support organizational culture. Clinical supervision, differentiated supervision and artistic supervision, which are among the prominent models of contemporary supervision approaches in educational organizations, were examined in this study and tried to be considered as alternatives that can replace the classical supervision approaches adopted and implemented in practice in educational organizations in Turkey.

Keywords

Educational administration, artistic supervision, clinical supervision, differentiated supervision, education.

References

• Acheson, K. A. ve Gall, M. D. (1987). Techniques in the clinical supervision of teachers: Preservice and inservice applications. (2nd Edition). Wiley.
• Arabacı, İ. B. (2010). Yeniden yapılanma sürecinde eğitim denetimi ve kaotik durum: Yeni bir model önerisi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 311-327.
• Balcı, A. & Apaydın, Ç. (2016). Öğretim denetimi: Uygulama araçları ve kavramlar. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40
• Bozkurt, H. C. (2023). Tercih edilen ders denetim modelinin öğretmenlerin ve yöneticilerin benimsedikleri eğitim felsefelerine ve mesleki değişkenlere göre incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Çakırer, İ. (2010). Türkiye eğitim denetimi sistemi ile Finlandiya eğitim denetimi sisteminin karşılaştırılması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Daresh, J. C. (2001). Supervision as proactive leadership. (3rd Edition). Waveland Press.
• DiPaola, M. F. & Hoy, W. K. (2013). Principals improving instruction: Supervision evaluation, and Professional development. Information Age Publishing.
• Dilekçi, Ü. (2012). Sanatsal denetim modelinin kamu ilköğretim okullarında benimsenebilirliğinin analizi. [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Eisner, E. W. (1998). Does experience in the arts boost academic achievement. Arts Education Policy Review, 100(1), 32-40. Doi: 10.1080/10632919809599448.
• Eisner, E. W. (2002). The arts and the creation of mind. Yale University Press.
• Erişmen, H. (2008). Ortaöğretimde klinik denetim modeline yönelik öğretmen görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
• Erkol, H. (2022). Sanatsal denetim modeli ve Türk Eğitim Sisteminde uygulanabilirliği. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 10(1), 1-14.
• Glatthorn, A. A. (1997). Differentiated supervision. Association for Supervision and Curriculum Development, Alexandria VA.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2020). The Basic Guide to Supervision and Instructional Leadership (4th Edition). Pearson.
• Goldhammer, R., Anderson, R. A. & Krajewski, R. (1980). Clinical Supervision. Holt Rinehart and Winston.
• Göksoy, S. & Öztürk, Z. (2018). Kliniksel denetim modelinin mesleki ve teknik anadolu lisesinde uygulanabilirliği ile ilgili yönetici ve öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 1830-1846.
• Hopkins, W. S. & Moore, K. D. (1993). Clinical Supervision. Brown Benchmark Publishmark.
• Hoşgörür, V. (2016). Milli eğitimde iç denetim. Journal of Teacher Education and Educators, 5(1), 86-105.
• Hyrkas, K. (2005). Clinical supervision, burnout and job satisfaction among mental health and psychiatric nurses in Finland. Issues in Mental Health Nursing, 26(5), 531–556.
• İlğan, A. (2007). Carl Glickman‘ın gelişimsel denetim modeli. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 1-15.
• İlğan, A. (2008a). İlköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve uygulanabilir bulma düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 389-422.
• İlğan, A. (2008b). Klinik denetimden gelişimsel ve yansıtıcı denetime geçiş. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 263-282.
• İlğan, A. (2014). Okul müdürünün öğretimsel denetim davranışları ölçeğinin Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-23.
• Jailall, J. M. S. (1998). Differentiated supervision revisited: towards the development of an effective supervisory model to promote teacher growth and instructıonal improvement. [Unpublished Doctoral thesis]. East Carolina University.
• Kayıkçı K, Özdemir İ & Özyıldırım, G. (2018). Denetim anlayışı ve uygulamalarındaki değişimler hakkında okul müdürlerinin görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 2170-2187.
• Kayıkçı, K., Vantürk, G. & Yılmaz, O. (2014). Okul müdürlerinin kliniksel denetime ilişkin genel algı ve değerlendirmeleri. Educational Administration: Theory and Practice, 20(2), 217-249.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. & Demir, D. (2017). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak okullarda farklılaştırılmış denetim uygulamalarına ilişkin bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 43-57.
• Loughran, J., & Brubaker, N. D. (2018). Working with Teachers to Improve Instruction: A Leadership Framework. Routledge.
• Maliye Bakanlığı (2005). İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete (Sayı:26226). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=200610654&MevzuatTur=3&MevzuatTertip=5
• McLean, B. & Whalley, J. (2004). No real tale has a beginning or an end…Exploring the relationship between co-supervision, reflective dialogue and psychotherapeutic work with mental health service users. Reflective Practice, 5(2), 225-238.
• MEB. (2021). İç Denetim Yönergesi. 26.04.2024 tarihinde https://icden.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_02/14142500_Meb_Yc_Denetim_Birimi_BaYkanlYYY_Yonergesi.pdf adresinden erişilmiştir.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Nolan, J., & Hoover, L. A. (2018). Teacher Supervision and Evaluation: Theory into Practice (3rd Edition). John Wiley & Sons.
• Pajak, E. (1993). Change and continuity in supervision and leadership. G.Cawelti (Ed.), Challenges and Achievements of American Education (pp.158–186) içinde. ASCD.
• Pajak, E. (2003). Honoring diverse teaching styles: A guide for supervisors. Association For Supervision and Curriculum Development, Alexandria VA.
• Pasaribu, A., Purba, S. & Matondang, Z. (2017). Implementation of academic supervision of artistic model in improving in the role of English teacher as learning agent. Journal of Research & Method in Education, 7(6), 34-41.
• Pehlivan, F. (2007). Türkiye, Fransa ve İngiltere eğitim sistemlerinde öğretimsel etkinliklerin denetiminin yapısal olarak karşılaştırılması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Püsküllüoğlu, E. I., Anasız, B. T., & Hoşgörür, V. (2019). Türk Millî Eğitim sisteminde iç denetim sorunsalı. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(2), 266-275.
• Østern, A. L. & Thorndheim, NTNU (2011). Artistic supervision in collaborative creative processes. www.isci.ee/.../A%20L%20Østern%20Artistic%20 guidance
• Seçkin, N. (1998). Denetime Yeni Bir Yaklaşım: Sanatsal Denetim. H. Taymaz ve M. Hesapçıoğlu (Ed.) Türkiye'de eğitim yönetimi, Prof. Dr. Ziya Bursalıoğlu'na Armağan (1. Baskı, s.209-217) içinde. Kültür Koleji Eğitim Vakfı yayınları.
• Sergiovanni, T. J., Starratt, R. J., & Cho, V. (2018). Supervision: A Redefinition (9th Edition). McGraw-Hill Education.
• Sharp, C. (1990). Supervision of student teachers: The role of the collegesupervisiors. Education, 111(1), 53-56.
• Sullivan, S. & Jeffrey, G. (2013). Supervision that improves teaching: strategies and techniques. Corwin Press.
• Sullivan, S. & Glanz, J. (2000). Alternative approaches to supervision: Cases from the field. The Journal of Curriculum and Supervision, 15(3), 212–235.
• Taymaz, H. (2013). Eğitim sisteminde teftiş: kavramlar, ilkeler ve yöntemler. (10. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Uğurlu, C.T. (2013). Sanatsal denetim ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(1), 119-134.
• Yaman, A., & Çınkır, Ş. (2021). İç denetim modelinin Milli Eğitim Bakanlığı’nda benimsenme ve uygulanabilirlik düzeyinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 196-212.
• Yavuz, Y. (1995). Öğretmenlerin denetim etkinliklerini klinik denetim ilkeleri açısından değerlendirmeleri (İzmir örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2004). Sanatsal denetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 38, 292-311.
• İnternet Kaynakları
• Stanford university. (2024). Elliot W. Eisner. www.ed.stanford.edu
• Ünsal, Y. (2019). Denetim modelleri. https://www.slideshare.net/yaseminnsal/denetim-modellerii