İç Denetimin Sürdürülebilirlik Süreçlerindeki Rolü ve Önemi: İşletmeler İçin Stratejik Yaklaşımlar

Yıl 2024, Sayı: 31, 129 - 143, 01.12.2024

Safa Acar

https://doi.org/10.58348/denetisim.1541389

Öz

İç denetim, modern işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında kilit bir bileşen haline gelmiştir. Bu makale, iç denetim uygulamalarının sürdürülebilirlik süreçlerindeki rolünü ve önemini kapsamlı bir şekilde incelemektedir. İç denetim, işletmelerin çevresel, sosyal ve yönetişim performanslarını sürekli olarak değerlendirmelerine ve geliştirmelerine imkân tanır. Bu süreç, sürdürülebilirlik hedeflerine uyum sağlamanın yanı sıra, risk yönetimi, yasal uyumluluk ve operasyonel verimlilik konularında da önemli katkılar sunar. İç denetim fonksiyonunun, sürdürülebilirlik stratejilerinin oluşturulması, uygulanması ve izlenmesi aşamalarında nasıl kritik bir rol oynadığı detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. İşletmeler, bu süreç sayesinde sadece çevresel ve sosyal sorumluluklarını yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda uzun vadeli rekabet avantajı da elde eder. Bu makalede, iç denetimin sürdürülebilirlik süreçlerine entegrasyonu ve bu entegrasyonun getirdiği stratejik faydalar vurgulanmaktadır. Sonuç olarak, iç denetim ve sürdürülebilirlik entegrasyonunun, işletmelerin sürdürülebilir başarıya ulaşmasında kritik bir faktör olduğu belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İç denetim, Sürdürülebilirlik, strateji, kurumsal sorumluluk

The Role And Importance Of Internal Audıt In Sustaınabılıty Processes: Strategıc Approaches For Organısatıons

Öz

Internal audit has become a key component for modern organisations to achieve their sustainability goals. This article comprehensively examines the role and importance of internal audit practices in sustainability processes. Internal audit enables organisations to continuously assess and improve their environmental, social and governance (ESG) performance. This process makes significant contributions to risk management, legal compliance and operational efficiency, as well as alignment with sustainability goals. We discuss in detail how the internal audit function plays a critical role in the formulation, implementation and monitoring of sustainability strategies. Through this process, organisations not only fulfil their environmental and social responsibilities, but also gain long-term competitive advantage. This article emphasises the integration of internal audit into sustainability processes and the strategic benefits of this integration. As a result, it is argued that the integration of internal audit and sustainability is a critical factor for organisations to achieve sustainable success.

Anahtar Kelimeler

Internal Audit, Sustainability, Strategy, Corporate Responsibility

Kaynakça

• Ağdeniz, Ş. (2024). Güvenilir Yapay Zeka ve İç Denetim. Denetişim, 29, 112-126.
• Akbulut, N., & Akyol, Ç. (2023). Kamu mali yönetimi ve kontrol yapısında kamu kurumlarında iç denetim faaliyetlerinin durumu. Denetişim, 28, 137-152.
• Amoako, G. K., Bawuah, J., Asafo-Adjei, E., & Ayimbire, C. (2023). Internal audit functions and sustainability audits: Insights from manufacturing firms. Cogent Business & Management, 10(1), 1-21.
• Appiah, M. K., Dordaah, J. N., Sam, A., Yeboah, S. A., & Amaning, N. (2024). Modeling the Influence of Internal Audit Efficacy on Energy Saving Behavior: The Role of Sustainability Audit. SAGE Open, 14(2), 1-14.
• Aras, G. (2006). İşletmelerde sürdürülebilir değer yaratma ve iç denetim. İç Denetim Dergisi, 16, 18-19.
• Aslan, B. (2010). Bir yönetim fonksiyonu olarak iç denetim. Sayıştay Dergisi, 77, 63-86.
• Avota, S., McFadzean, E., & Peiseniece, L. (2015). Linking Personal and Organisational Values and Behaviour To Corporate Sustainability: A Conceptual Model. Journal of Business Management, 10, 124-138.
• Bozkurt, C. (2010). Risk, kurumsal risk yönetimi ve iç denetim. Denetişim, 4, 17-30.
• Cadbury, A. (1992). Cadbury Report: The Financial Aspects of Corporate Governance. London: Tech Report, HMG.
• Caratas, M. A., & Spatariu, E. C. (2014). Contemporary approaches in internal audit. Procedia Economics and Finance, 15, 530-537.
• Cheng, M., Dhaliwal, D., & Zhang, Y. (2013). Does Investment Efficiency Improve after the Disclosure of Material Weaknesses in Internal Control over Financial Reporting? Journal of Accounting and Economics, 56(1), 1-18.
• Chow, W., & Chen, Y. (2012). Corporate Sustainable Development: Testing a New Scale Based on the Mainland Chinese Context. Journal of Business Ethics, 105, 519-533.
• Demirbaş, M. (2005). İç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin kapsamında meydana gelen değişimler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 167-188.
• DeSimone, S., D’Onza, G., & Sarens, G. (2021). Correlates of internal audit function involvement in sustainability audits. Journal of Management and Governance, 25(2), 561-591.
• Drogalas, G., & Siopi, S. (2017). Risk management and internal audit: Evidence from Greece. Risk Governance and Control: Financial Markets & Institutions, 7(3), 104-110.
• Duran, C., & Çetindere, A. (2012). Sürekli iyileştirme açısından ISO 9000 (1994) kalite güvence sistemine ve ISO 9000 (2000) kalite yönetim sistemine bakış. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 87-100.
• Dyllick, T., & Hockerts, K. (2002). Beyond the Business Case for Corporate Sustainability. Business Strategy and the Environment, 11(2), 130-141.
• Feng, M., Li, C., & McVay, S. (2009). Internal Control and Management Guidance. Journal of Accounting and Economics, 48(2), 190-209.
• Filho, L. W. (2000). Dealing with Misconceptions on the Concept of Sustainability. International Journal of Sustainability in Higher Education., 1(1), 9-19.
• Fischler, F. (2014). Sustainability: The concept for modern society. C. Weidinger içinde, Sustainable Entrepreneurship (s. 13-21). Berlin, Heidelberg.: Springer.
• Görmen, M., & Korkmaz, G. (2022). Kurumsal sürdürülebilirlik için sürdürülebilir iç denetim: Geleceğin iç denetim fonksiyonu. Denetişim, 25, 94-115.
• Hahn, T., & Figge, F. (2011). Beyond the Bounded Instrumentality In Current Corporate Sustainability Research: Toward an Inclusive Notion of Profitability. Journal of Business Ethics, 104(3), 325-345.
• Hassan, N. A., Mohammad Zailani, S. H., & Hasan, H. A. (2021). A Meta-analysis of Integrated Internal Audit Management Effectiveness towards Business Sustainability. Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities, 29(S2), 233-252.
• Hülsmann, M., & Grapp, J. (2005). Recursivity and Dilemmas of Sustainable Strategic Management, Foresight Management in Corporations and Public Organisations-New Visions for Sustainability. Helsinki, Finland: Foresight Management in Corporations and Public Organisations.
• IIA. (2024, 08 25). İç Denetçiler Enstitüsü (IIA The Institute of Internal Auditors-IIA). https://www.theiia.org/ adresinden alındı
• Karaca, H. (2023). Blokchain Teknolojisinin İç Denetim Uygulamalarına Etkisi. N. G. Karyağdı içinde, Denetimde Yeni Trendler: Teori ve Uygulamalar 2 (s. 37-52). Özgür Yayınları.
• Karaca, H. (2023). İç Denetimin Tarihsel Gelişimi ve İç Denetim Düzenlemeleri. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 23, 55-68.
• Karaca, H., & Tetik, N. (2023). İç Denetimin Hileli Finansal Raporlama Üzerine Etkisi: Bağımsız Denetçiler Üzerine Bir Uygulama. Özgür Yayınları.
• Karagiorgos, T., Drogalas, G., Christodoulou, P., & Pazarskis, M. (2006). Conceptual framework, development trends and future prospects of internal audit: Theoretical approach. . In 5th annual conference.
• Karkacıer, A. (2023). Kurumsal yönetim bağlamında iç denetim ve bilgi ifşası ilişkisi. Enderun, 7(2), 293-312.
• Kolsi, M. C., & Al-Hiyari, A. (2024). Does internal audit function outsourcing policy matter for environmental, social and governance performance score? Evidence from Bursa Malaysia. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 1-18.
• Memiş, M. Ü. (2019). Kurumsal sürdürülebilirlikte muhasebe ve denetimin önemi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 130-142.
• Mihret, D. G., James, K., & Mula, J. M. (2010). Antecedents and organisational performance implications of internal audit effectiveness: some propositions and research agenda. Pacific Accounting Review, 22(3), 224-252.
• Mitea, A. (2006). System Auditing in Public Institutions. Bucharest: Edition of the Ministry of Administration and Internal Affairs.
• Munteanu, V., & Zaharia, D. L. (2014). Current trends in internal audit. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2239-2242.
• Öncel, M., & Sevim, Ş. (2014). Sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamada kurumsal itibar yönetimi: Yükseköğretimde yapılandırılmasına yönelik bir model önerisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(4), 139-156.
• Özçelik, H., & Öztürk, M. S. (2019). Entegre raporlamada iç denetimin güvence ve danışmanlık rolleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 125-140.
• Özgül, B., & Mengi, B. T. (2018). İşletme körlüğü ve çözüm önerisi olarak güvenilir danışman “İç denetim”. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18(54), 125-138.
• Pitt, S. A. (2014). Internal audit quality: Developing a quality assurance and improvement program. John Wiley & Sons.
• Radu, M. (2012). Corporate governance, internal audit and environmental audit-the performance tools in Romanian companies. Accounting and Management Information Systems, 11(1), 112-130.
• Rehman, A. (2021). Can sustainable corporate governance enhance internal audit function? Evidence from Omani public listed companies. Journal of Risk and Financial Management, 14(11).
• Ridley, J., D'Silva, K., & Szombathelyi, M. (2011). Sustainability assurance and internal auditing in emerging markets. Corporate Governance: The international journal of business in society, 11(4), 475-488.
• Roca, L., & Cory, S. (2012). An Analysis of Indicators Disclosed in Corporate Sustainability Reports. Journal of Cleaner Production, 20, 103-118.
• Sabauri, L. (2024). Internal Audit's Role in Supporting Sustainability Reporting. International Journal of Sustainable Development & Planning, 19(5), 1981-1988.
• Sabuncu, B. (2017). İşletmelerde iç denetim ve iç kontrol ilişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 161-174.
• Selimoğlu, S. K., & Saldı, M. (2021). Covid-19 etkisinde sürdürülebilirliğin sağlanması ve iç denetimin değişen rotası. Denetişim, 22, 5-14.
• Sutton, P. (2004). A perspective on environmental sustainability. Paper on the Victorian Commissioner for Environmental Sustainability, 1-32.
• Süklüm, N. (2020). Çevrenin Sürdürülebilirliğinde İç Denetimin Rolünün Turizm Sektörü Kapsamında İncelenmesi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 216-229.
• Şamil, S. (2024). Bağımsız Denetim, Güvenilir Bilgi Ortamı ve Operasyonel Verimlilik: Türkiye’de Faaliyet Gösteren İmalat İşletmelerinde Bir Araştırma. Verimlilik Dergisi, 58(2), 201-214.
• Şengöz, M. (2024). Kaos teorisinin yönetim pratiklerine katkısı. Uluslararası Gelişim Akademi Dergisi, 1(5),, 1(5), 34-52.
• Şentürk, Ö. (2023). İç denetim faaliyetlerinde yapay zekadan beklentiler: Chatgpt uygulaması örneği. TIDE AcademIA Research, 4(2), 51-82.
• Thatcher, A., & Yeow, P. H. (2016). Human factors for a sustainable future. Applied Ergonomics, 57, 1-7.
• Tumwebaze, Z., Bananuka, J., Kaawaase, T. K., Bonareri, C. T., & Mutesasira, F. (2022). Audit committee effectiveness, internal audit function and sustainability reporting practices. Asian Journal of Accounting Research, 7(2), 163-181.
• Türedi, H., Zor, Ü., & Gürbüz, F. (2015). Risk odaklı iç denetim. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 1-20.
• Valentin, G. (2015). The global sustainability index: an instrument for assessing the progress towards the sustainable organization. Acta Universitatis Cibiniensis. Technical Series, 67(1), 215-220.
• Vehkamaki, S. (2005). The Concept of Sustainability in Modern Times. University of Helsinki Department of Forest Ecology Publications, 31, 1-33.
• Wilson, M. (2003). Corporate Sustainability: What Is It and Where Does It Come From? Ivey Business Journal, 1-6.