Yaşam Uzunluğunun Cinsiyetler Arası Farklılığının Biyolojik Nedenleri

Year 2013, Year: 2013 Issue: 2, 136 - 139, 01.07.2013

Gülgün Gündüz

Abstract

İnsanlar ve diğer hayvanlar için cinsiyet sadece onların fiziksel özellikleri değil, aynı zamanda yaşam süresi üzerinde de bir etkiye
sahiptir. Uzun ömürlülüğün cinsiyet farklılığı, karşılaştırmalı biyolojideki zorlu kavramlardan biridir. Hem doğal dünya hem de tutsak
populasyonlardan elde edilen bilgiye göre, farklı türler arasında birbirinden çok ayrı cinsiyet farklılıkları kalıbı bulunabilir. Bazen dişiler
bazen de erkekler daha dayanıklı görünebilir. Ama yaşam uzunluğu ortalamalarına bakıldığında, yabani omurgalılarda ve memelilerde
dişiler erkeklerden daha uzun yaşar. İnsanlarda da özellikle gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde belirgin olarak kadınlar erkeklerden daha
uzun yaşar. Paradoks ise kadınların ölümlülük oranları düşük olmasına rağmen erkeklerden daha çok fiziksel hastalıklara sahip olmalarıdır.
Uzun ömürlülükteki farklılık için, çeşitli hastalık risklerini oluşturan, genler, cinsiyet hormonları ve üreme fizyolojisi gibi içsel farklılıklar
ve de potansiyel etkileyici olarak yaşam tarzı, sağlık alışkanlıkları, egzersiz, beslenme ve benzeri dışsal farklılıklar sorumlu olabilir. Ömür
uzunluğundaki bu farklılığın biyolojik mekanizmaları olarak daha aktif dişi bağışıklık fonksiyonu (otoimmünite), östrojenin koruyucu
etkisi (hormonal kalıplar), ikinci X kromozomunun telafi edici etkisi (genetik faktörler, telomer uzunlukları), büyüme hormonu ve insülin
benzeri büyüme faktörü-1’in sinyal akış aktivitesinin azlığı (sinyalleşme yolakları) ve yaşlanma/hastalıklardaki oksidatif stresten
bahsedilebilir

Keywords

Yaşlanma, uzun ömürlülük, erkek, kadın, biyolojik mekanizmalar

Biological Reasons of Longevity Difference Between Female and Male

Abstract

For humans and animals, gender does’nt only have effects on physical characteristics, but also have effects on the lifespan. Gender
difference of longevity is a kind of challenging conception. According to the information taken from the researches done in wild and
captive populations, there may be many gender differences patterns. Sometimes females and sometimes males may be more stronger. But
considering the average longevity, females live longer than males in wild vertabrates and mammals. In humans especially in developed and
developing countries, women live evidently longer than males. But the paradox is that whereas women have low mortality rates, they have
more physical illnesses than males. Reasons for the difference in longevity may be endogenous differences such as genes, sex hormones
and reproduction physiology and/or potential modifier exogen differences such as lifestyle, health habits, exercise, nutrition. Biological
mechanisms of these differences in longevity may include more active female immune function (autoimmunity), protector effect of
estrogens (hormonal patterns), second X chromosome compensation (genetic factors, telomere lenght), poor signal flow of growth
hormone and insulin like growth factor-1 (signal pathways) and oxidative stresss in aging/illnesses.

Keywords

Aging, longevity, male, female, biological mechanisms