60-72 Ay Arası Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin Yalnızlık ve Sosyal Memnuniyetlerini Yordama Gücü: Mersin Örneği

Year 2023, Issue: 57, 1132 - 1148, 30.09.2023

Özgür Oğur , Begümhan Yüksel

https://doi.org/10.53444/deubefd.esat412

Abstract

Bu çalışmanın amacı 60-72 aylık çocukların sosyal problem çözme becerilerinin yalnızlık ve sosyal memnuniyet düzeylerini yordama gücünün belirlenmesi ve bu iki değişkenin bazı faktörler açısından incelenmesidir. Mersin ilindeki iki ilçede yaşayan ve 60-72 aylık 70 çocuktan oluşan çalışma grubu, seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme ile amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örneklemesi yöntemleriyle belirlenmiştir. Veriler Kişisel Bilgi Formu, “Wally Sosyal Problem Çözme Testi” ve “60-72 Aylık Çocuklar için Yalnızlık ve Sosyal Memnuniyetsizlik Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Katılımcıların sosyal problem çözme becerilerinin yalnızlık ve sosyal memnuniyet düzeylerini yordama gücü incelenmiş ve bu iki değişken cinsiyete göre incelenmiştir. Ölçekler aracılığıyla elde edilen verilerin dağılımının incelenmesinde çarpıklık ve basıklık katsayıları, Kolmogorov-Smirnov değerleri ve dağılıma ilişkin grafikler incelenerek dağılımın normal olmadığına karar verilmiştir. Bu doğrultuda araştırma sorularına yönelik olarak Spearman korelasyon katsayısı, basit doğrusal regresyon analizi, betimsel istatistikler, Mann Whitney-U ve Anova testleri kullanılmıştır. Sonuçlara göre sosyal problem çözme becerileri yalnızlık ve sosyal memnuniyet düzeylerini anlamlı derecede yordamaktadır. Ayrıca katılımcıların sosyal problem çözme düzeylerinin cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterdiği, bu farklılığın kızların lehine olduğu görülmüştür. Yalnızlık ve sosyal memnuniyet düzeylerinin cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Ulaşılan sonuçlara paralel olarak daha sonra yapılacak olan çalışmalara yönelik olarak öneriler sunulmuştur.

Keywords

Erken Çocukluk Dönemi, Okul Öncesi Eğitim, Sosyal Problem Çözme Becerisi, Yalnızlık ve Sosyal Memnuniyet.

References

• Akdoğan, F. (2018). 5-6 yaş çocukların sosyal problem çözme becerilerinin çocuk ve öğretmen değişkenleri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Akkaya Ersan, G. (2014). 60-72 aylık çocukların sosyal problem çözme becerilerinin ve akran ilişkilerinin işitsel muhakeme ve işlem becerileri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Aksoy, B. (2003). Problem çözme yönteminin çevre eğitiminde uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 83-98.
• Aksu, M. (2015). Ebeveynlerin sosyal sorun çözme becerileri ile çocukların sosyal uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Aktürk, Z., & Acemoğlu, H. (2011). Sağlık çalışanları için araştırma ve pratik istatistik. Anadolu Ofset.
• Aral, N., & Gürsoy, F. (2000). Gençlerin yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 8-12.
• Arı, R., & Şahin Seçer, Z. (2003). Farklı ana baba tutumlarının çocukların psikososyal temelli problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 451-463.
• Arı, M., & Yaban, E. H. (2012). 9-11 yaşındaki çocukların sosyal problem çözme becerilerinde cinsiyet ve yaş farklılıkları. Eğitim ve Bilim, 37(164), 188-203.
• Besevegis, E., & Galanaki, E. P. (2010). Coping with loneliness in childhood. European Journal of Developmental Psychology, 7(6), 653-673. https://doi.org/10.1080/17405620903113306
• Bilici, S. H. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 aylık çocukların sosyal duygusal uyumları, sosyal problem çözme becerileri ve rekabet stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Bingham, A. (1998). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. (Çev. A. F. Oğuzhan). Milli Eğitim Basımevi.
• Bingham, A. (2016). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. (Çev. A. F. Oğuzhan). M.E.B. Yayınları.
• Bruning, R. H., Schraw, G. J., & Norby, M. M. (2014). Bilişsel psikoloji ve öğretim. Z. N. Ersözlü, & R. Ülker (Çev.). Nobel Akademik.
• Bullock, J.R. (1993). Children’s loneliness and their relationships with family and peers. Family Relations, 42(1), 46-49. https://doi.org/10.2307/584920
• Bülgür, N. (2018). Montessori eğitiminin 5-6 yaş grubu çocukların yalnızlık ve sosyal memnuniyetsizlik düzeyleri üzerindeki etkisi (Adana ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çağ Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme yöntemleri. http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/ dosyalar/21082015162828.pdf
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Pegem Akademi.
• Cassidy, J., & Asher, S. R. (1992). Loneliness and peer relations in young children. Child Development, 63(2), 350–365. https://doi.org/10.2307/1131484
• Coie, J. D., Dodge, K. A., & Coppotelli, H. (1982). Dimensions and types of social status: A cross-age perspective. Developmental Psychology, 18, 557-569.
• Coplan, R. J., Closson, L. M., & Arbeau, K. A. (2007). Gender differences in the behavioral associates of loneliness and social dissatisfaction in kindergarten. Journal Of Child Psychology And Psychiatry, 48, 988-995. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2007.01804.x
• Crebert, G., Patrick, C. J., Cragnolini, V., Smith, C., Worsfold, K., & Webb, F. (2011). Problem solving skills toolkit (2nd ed.). https://silo.tips/download/griffith-graduate-attributes-problem-solving-skills-toolkit.
• Çağdaş, A., & Seçer, Z. (2002). Çocuk ve ergende sosyal ve ahlak gelişimi. (Birinci Baskı). Nobel Yayınevi.
• Çağlayan, H. S., Taşğın, Ö., & Yıldız, Ö. (2008). Spor yapan lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 62-77.
• Çam, S., & Tümkaya, S. (2007a). Kişilerarası Problem Çözme Envanteri’nin (KPÇE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 28(3), 95-111.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve lisrel uygulamaları. Pegem Akademi.
• D’Zurilla T.J., & Nezu, A. M. (1990). Development and preliminary evaluation of the social problem solving inventory. Psychological Assessment: A Journal of Consulting and Clinical Psychology, 2(2), 156-163.
• D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. In E. C. Chang, T. J. D’Zurilla & L. J. Sanna (Eds.), Social problem solving: Theory, research, and training. American Psychological Association.
• Dağlı, A. (2004). Problem çözme ve karar verme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(7), 41-49.
• Dalkılıç, N. M. (2014). Okul öncesi eğitime devam eden çocukların kişilerarası problem çözme becerileri ile sosyal duygusal uyumlarının karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Dikmen, C. (2019). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Dinçer, Ç., Baş, T., Teke, N., Aydın, E., İpek, S., & Göktaş, İ. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının kişiler arası problem çözme ve sosyal becerileri ile akran ilişkilerinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 882-900. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-478714
• DiTommaso, E., Brannen-McNulty, C., Ross, L., & Burgess, M. (2003). Attachment styles, social skills and loneliness in young adults. Personality and Individual Differences, 35(2), 303–312.
• Emre, O., Temiz, A., Tarkoçin, S., & Ulutaş Keskinkılıç, A. (2020). Öğretmen değerlendirmesine göre 60-72 aylık çocukların öz-düzenleme becerileri ile yalnızlık ve sosyal memnuniyetsizlikleri arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(45), 124-139.
• Erdoğdu, M. Y., & Gündoğmuş, G. (2020). Yalnızlık düzeyinin yordanmasında anne baba tutumları ve okul tükenmişliğinin rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 158-168.
• Galanaki, E. (2004). Teachers and loneliness: The chidren’s perspective. School Psychology International, 25, 92–105.
• Geçtan, E. (1993). İnsan olmak (14. Basım). Remzi Kitabevi.
• Gökcan, H. N. (2020). Grupla oyun eğitim programının 66-72 ay arası çocuklarda sosyal memnuniyete etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Gültekin, F., & Arıcıoğlu, A. (2017). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve sosyal bağlılık ilişkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 7(2), 373-384.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: felsefe-yöntem-analiz. Seçkin Yayıncılık.
• Haliloğlu, S. (2008). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri, bağlanma biçimleri ve işlevsel olmayan tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Malatya ili örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Hards, E., Loades, M. E., Higson-Sweeney, N., Shafran, R., Serafimova, T., Brigden, A., Reynolds, S., Crawley, E., Chatburn, E., Linney, C., McManus, M., & Borwick, C. (2022). Loneliness and mental health in children and adolescents with pre-existing mental health problems: A rapid systematic review. British Journal of Clinical Psychology, 61, 313–334.
• Jones, W. H., Freemon, J. E., & Goswick, R. A. (1981). The persistence of loneliness: Self and other determinants. Journal of Personality, 49(1), 27–48. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1981.tb00844.x
• Karakuş, N. (2017). 60-72 ay çocukların sosyal problem çözme becerilerinin anne tutumları açısından incelenmesi [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Krause-Parello, C. A. (2008). The mediating effect of pet attachment support between loneliness and general health in older females living in the community. Journal of community health nursing, 25(1), 1-14.
• Miller, P. M., Danaher, D. L., & Forbes, D. (1986). Sex-related strategies for coping with interpersonal conflict in children aged five and seven. Developmental Psychology, 22(4), 543–548. https://doi.org/10.1037/0012-1649.22.4.543
• Özatça, A. (2009). Ergenlerde sosyal ve duygusal yalnızlığın yordayıcısı olarak aile işlevleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Özdamar, K. (2001). SPSS ile biyoistatistik (4. Baskı). Kaan Kitabevi.
• Riggio, R., Throckmorton, B., & DePaola, S. (1990). Social skills and self-esteem. Journal of Personality and Individual Differences, 11, 799–804.
• San Şentürk, S. (2010). Liseli ergenlerin yalnızlık algısının sosyal beceri, benlik saygısı ve kişilik özellikleri bağlamında değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Terzi, Ş. (2003). Altıncı sınıf öğrencilerinin kişiler arası problem çözme beceri algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 221-231.
• Richaud de Minzi, M. C., & Sacchi, C. (2004). Adolescent loneliness assessment. Adolescence, 39(156), 701-709.
• Rubin, K. H., & Krasnor, L. R. (1986). Social- cognitive and social behavioral perspectives on problem solving. In M. Perlmutter (Ed.), Eighteenth annual Minnesota symposium on child psychology, 18, (1-65). Erlbaum.
• Spivack, G., & Shure, M. B. (1985). ICPS and beyond: Centripetal and centrifugal forces. American Journal of Community Psychology, 13, 226-243.
• Sullivan, H. S. (1953). Interpersonal theory of personality. Norton Company Inc. Erişim adresi: https://archive.org/details/interpersonalthe00sull.
• Şahin, T. (2004). Problem çözme becerisinin temel felsefesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 160-171.
• Şahin, H. G. (2019). 60-72 aylık çocukların bağlanma durumları ile yalnızlık ve sosyal memnuniyetsizlik duyguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Şengör, Y. (2020). İyi oluşun yordayıcıları olarak yalnızlık ve nomofobi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Temiz, D. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Tozduman Yaralı, K., & Özkan, H. K. (2016). Çocukların (60-72 aylık) sosyal problem çözme becerileri ile sosyal yetkinlik ve davranış durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 345-361.
• Uzamaz, F. (2000). Ergenlerde sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(6), 49-58.
• Ünal, M. & Aral, N. (2014). Deney yöntemine dayalı eğitim programının 6 yaş çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(176), 279-291.
• Walker, S., Irving, K., & Berthelsen, D. (2002) Gender influences on preschool children's social problem-solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197-209. https://doi.org/10.1080/00221320209598677
• Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. MIT Press.
• Wu, Y., & Zhang, C. (2011). The impact of isolation and loneliness on elderly wellbeing. University of Applied Sciences.
• Yağbasan, Ş. (2018). 60-72 aylık çocukların sosyal problem çözme becerileri ile ilkokula hazır bulunuşluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yazıcı, Z., Duyan, V., & Gelbal, S. (2013). Yalnızlık ve Sosyal Memnuniyetsizlik Ölçeği'nin 60-72 Aylık Türk çocuklarına uyarlanması. Journal of Society and Social Work, 24(2), 45-58.
• Yazıcı, Z. (2016). Erken çocukluk döneminde sosyal yalnızlık. Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 9, 14-26.
• Yazıcı, Z., & Gökcan H. N. (2020, Eylül 10-13). Grup oyunlarının erken çocuklukta sosyal yalnızlık ve memnuniyetsizliğe etkisi [Sözlü sunum]. EJER Congress, Eskişehir.
• Yılmaz, E. (2012). 60-72 aylık çocukların duyguları anlama becerilerinin sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Yiğit, R. (2013). Öğretmen adaylarının öznel iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online Dergisi, 12(2), 550‐560.